Ήταν μια χρονιά καταιγιστική για τις αγορές εμπορευμάτων, με βασικό χαρακτηριστικό το γεγονός ότι ο χρυσός και το ασήμι εμφάνισαν αλλεπάλληλα ιστορικά υψηλά, σημειώνοντας μία από τις καλύτερες χρονιές που έχουν καταγραφεί. Από κοντά και η πλατίνα που συναγωνίζεται σε άνοδο το ασήμι. Όμως δεν ήταν τα μοναδικά μέταλλα που σημείωσαν μεγάλο ράλι το 2025.
Οι τιμές των βιομηχανικών μετάλλων χαλκού, αλουμινίου και χάλυβα εκτοξεύθηκαν επίσης φέτος, όπως και του μετάλλου μπαταριών λιθίου. Και σε αντίθεση με τον χρυσό και το ασήμι, που αγοράζονται ως ασφαλή καταφύγια εν μέσω παγκόσμιας αβεβαιότητας, μεγάλο μέρος της κίνησης σε αυτά τα μέταλλα οφείλεται στην ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) και στην ενεργειακή μετάβαση.
«Ο κόσμος μεταβαίνει από μια οικονομία που βασίζεται στα ορυκτά καύσιμα σε μία που τροφοδοτείται από τεχνολογίες που αποτελούνται από μέταλλα», έγραψε σε σημείωμα προς πελάτες ο Τζιμ Γουίντερχολντ, διαχειριστής προϊόντων δεικτών εμπορευμάτων στο Bloomberg. «Το μέλλον είναι το μέταλλο», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Τα καλωδιακά δίκτυα κατασκευάζονται από χαλκό, οι δομές από χάλυβα, τα ράφια ψύξης από αλουμίνιο και οι μπαταρίες από λίθιο και η ζήτηση για αυτές τις πρώτες ύλες συνεχίζει να αυξάνεται. Οι τιμές του χαλκού έχουν εκτιναχθεί πάνω από 34% από την αρχή του έτους, ενώ ο χάλυβας θερμής έλασης και το αλουμίνιο έχουν ενισχυθεί κατά 27% και 14% αντίστοιχα, σύμφωνα με στοιχεία της Trading Economics. Η τιμή του λιθίου έχει επίσης αυξηθεί κατά 30%.
Nέα ρεκόρ για χρυσό και ασήμι
Ο χρυσός άγγιξε νέο ρεκόρ πάνω από τα 4.420 δολάρια ανά ουγγιά, ενώ το ασήμι ενισχύθηκε έως και 3,4%, πλησιάζοντας τα 70 δολάρια ανά ουγγιά. Η κίνηση αυτή παρατείνει ένα καυτό ράλι που έχει θέσει και τα δύο μέταλλα σε σταθερή τροχιά για την ισχυρότερη ετήσια επίδοσή τους από το 1979. Ο χρυσός ενισχύεται φέτος κατά 67%, «σπάζοντας» τα ορόσημα των 3.000 και 4.000 δολαρίων, ενώ το ασήμι καταγράφει ένα ράλι 138%, εν μέσω αυξημένης ζήτησης για βιομηχανικές εφαρμογές, ενός τεράστιου ελλείμματος και μεγάλου ενδιαφέροντος από επενδυτές.
Η τελευταία ώθηση προς τα πάνω έρχεται καθώς οι traders στοιχηματίζουν ότι η Fed θα μειώσει τα επιτόκια δύο φορές το 2026, ενώ και ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, υποστηρίζει μια πιο χαλαρή νομισματική πολιτική. Τα χαμηλότερα επιτόκια συνήθως λειτουργούν υποστηρικτικά για τα πολύτιμα μέταλλα, τα οποία δεν αποφέρουν τόκο.
Την ίδια στιγμή, οι αυξανόμενες γεωπολιτικές εντάσεις ενισχύουν τον χαρακτήρα του χρυσού και του ασημιού ως ασφαλών καταφυγίων. Οι ΗΠΑ έχουν εντείνει τον πετρελαϊκό αποκλεισμό κατά της Βενεζουέλας, αυξάνοντας την πίεση στην κυβέρνηση του Νικολάς Μαδούρο, ενώ η Ουκρανία επιτέθηκε για πρώτη φορά στη Μεσόγειο σε πετρελαιοφόρο του «σκιώδους στόλου» της Ρωσίας.
- Δείτε επίσης: Το «μέταλλο του διαβόλου» σαρώνει τις αγορές
Να σημειωθεί ότι τα ETFs σε χρυσό παρουσιάζουν εισροές τις τελευταίες τέσσερις εβδομάδες, ενώ σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Συμβουλίου Χρυσού, οι εισροές αυξάνονταν κάθε μήνα στη διάρκεια του 2026 εκτός Μαΐου. Στην αγορά του χρυσού μπαίνουν τώρα και νέοι παίκτες, όπως οι εκδότες stablecoins, για παράδειγμα η Tether Holdings.
Ο χρυσός ανέκαμψε γρήγορα μετά την υποχώρησή του από το υψηλό του Οκτωβρίου, όταν το ράλι θεωρήθηκε συνωστισμένο και υπερθερμασμένο, και πλέον είναι σε θέση να μεταφέρει αυτά τα κέρδη και στο επόμενο έτος. Η Goldman Sachs συγκαταλέγεται μεταξύ των τραπεζών που προβλέπουν περαιτέρω άνοδο των τιμών το 2026, παρουσιάζοντας βασικό σενάριο τα 4.900 δολάρια ανά ουγγιά, με κινδύνους προς τα πάνω.
Όπως αναφέρει, οι επενδυτές σε ETF αρχίζουν να ανταγωνίζονται τις κεντρικές τράπεζες για την περιορισμένη φυσική προσφορά. Η πλατίνα - η οποία έχει ενισχυθεί περίπου 130% φέτος - κινείται με αυξημένη ταχύτητα τις τελευταίες ημέρες, καθώς η αγορά του Λονδίνου δείχνει σημάδια σύσφιξης. Οι τράπεζες αποθηκεύουν περισσότερο μέταλλο στις ΗΠΑ για να ασφαλιστούν έναντι του κινδύνου δασμών, ενώ οι εξαγωγές προς την Κίνα παραμένουν ισχυρές, καθώς η ζήτηση αυξάνεται και τα συμβόλαια αρχίζουν να διαπραγματεύονται στο Χρηματιστήριο Συμβολαίων Μελλοντικής Εκπλήρωσης της Γκουανγκζού. Η τιμή της πλατίνας ξεπέρασε σήμερα τα 2.000 δολάρια για πρώτη φορά από το 2008.
«Απλώς δεν θα υπάρχει επαρκής προσφορά»
Η ζήτηση από την επανάσταση της τεχνητής νοημοσύνης, την ενεργειακή μετάβαση και άλλους κλάδους αποτελεί τη μία πλευρά της εξίσωσης που ωθεί τις τιμές αυτών των μετάλλων υψηλότερα. Όμως και οι πιέσεις στην προσφορά έχουν συμβάλει στην άνοδο των τιμών των βιομηχανικών μετάλλων καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Ο χαλκός, για παράδειγμα, έχει δει την παγκόσμια προσφορά του να περιορίζεται από μια σειρά περιβαλλοντικών καταστροφών. Η τιμή του χαλκού κοντά στα 12.000 δολάρια ο τόνος, οδεύει προς τη μεγαλύτερη ετήσια άνοδο από το 2009.
Τον Μάιο του 2025, πλημμύρες στο συγκρότημα Kamoa-Kakula της Ivanhoe στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό ανέστειλαν προσωρινά την παραγωγή σε ένα από τα μεγαλύτερα ορυχεία παγκοσμίως. Λίγους μήνες αργότερα, η κατάρρευση σήραγγας σε μεγάλο μεταλλευτικό συγκρότημα στη Χιλή και μια κατολίσθηση στο ορυχείο Grasberg της Freeport-McMoRan στην Ινδονησία περιόρισαν περαιτέρω την παγκόσμια παραγωγή.
Στην αγορά λιθίου, η προσωρινή αναστολή λειτουργίας που επέβαλε η κινεζική κυβέρνηση σε ένα από τα βασικά μεταλλευτικά σημεία της κινεζικής κατασκευάστριας μπαταριών CATL εκτόξευσε τις τιμές.
Στις αγορές αλουμινίου και χάλυβα, οι αυξανόμενες τιμές ενέργειας λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και της εξάπλωσης της τεχνητής νοημοσύνης έχουν περιορίσει τη λειτουργία διυλιστηρίων και μονάδων επεξεργασίας σε όλο τον κόσμο. Παράλληλα, η Κίνα πλησιάζει το ανώτατο όριο παραγωγής αλουμινίου, σύμφωνα με την ING Bank.
«Όταν εμφανίζεται γεωπολιτικός κίνδυνος ή όταν μια κυβέρνηση επιβάλλει απαγορεύσεις εξαγωγών για να αυξήσει τις τιμές, αυτό ωφελεί άμεσα την άνοδο των τιμών», δήλωσε ο Γουίντερχολντ στο Yahoo Finance.
Οι δασμοί και άλλοι παράγοντες
Οι δασμοί της κυβέρνησης Τραμπ έχουν επίσης δημιουργήσει μεταβλητότητα στις αγορές μετάλλων.
Οι εισαγωγές τόσο χάλυβα όσο και αλουμινίου υπόκεινται σήμερα σε δασμό 50%. Στον χαλκό, τα ημιτελή προϊόντα και τα προϊόντα με υψηλή περιεκτικότητα σε χαλκό, όπως καλώδια ή σωλήνες, καλύπτονται από αντίστοιχο δασμό 50%, αν και τα ακατέργαστα μεταλλεύματα χαλκού εξαιρούνται.
Όταν ο Τραμπ ανακοίνωσε τον Ιούλιο σχέδια για επιβολή δασμών στον χαλκό, οι traders έσπευσαν να μεταφέρουν φυσικά αποθέματα χαλκού από αποθήκες στο εξωτερικό πίσω στις ΗΠΑ για να αποφύγουν τις επιβαρύνσεις, γεγονός που εκτόξευσε τις τιμές. Όταν η κυβέρνηση διευκρίνισε ότι οι δασμοί δεν θα εφαρμόζονταν στα ακατέργαστα μεταλλεύματα χαλκού, οι τιμές υποχώρησαν.
Πλέον, η αναμενόμενη έλλειψη προσφοράς χαλκού και η αύξηση των αιτημάτων απόσυρσης χαλκού από τις αποθήκες του Χρηματιστηρίου Μετάλλων του Λονδίνου έχουν «επιδεινώσει τους φόβους για παγκόσμια έλλειψη προσφοράς», σύμφωνα με τον Άνταμ Τερνκουίστ, επικεφαλής τεχνικής στρατηγικής της LPL Financial.
Η Glencore, ένας από τους μεγαλύτερους εμπόρους μετάλλων παγκοσμίως, προετοιμάζεται να αυξήσει την παραγωγή χαλκού από περίπου 850 χιλιάδες τόνους φέτος σε 1.000 χιλιάδες τόνους το 2028 και σε 1.600 χιλιάδες τόνους έως το 2035, σύμφωνα με έρευνα της Jefferies. Παράλληλα, χυτήρια αλουμινίου στην Ινδονησία επεκτείνουν τη δυναμικότητά τους, επιδιώκοντας να εκμεταλλευτούν την εκρηκτική αύξηση της ζήτησης.
Αυτή η αλληλεπίδραση μεταξύ χρηματοοικονομικών και φυσικών αγορών αποτελεί μόνο ένα μέρος της εικόνας για το σύμπλεγμα των μετάλλων, με τη συνολική ζήτηση από την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης να ασκεί εξίσου μεγάλη επιρροή τόσο στις τιμές όσο και στον σχεδιασμό εξορυκτικών εταιρειών, διυλιστηρίων και επενδυτών.
Για το αλουμίνιο - που απαιτεί τεράστιες ποσότητες φθηνής ενέργειας για τη διύλισή του - ο αναμενόμενος ρυθμός αύξησης της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας λόγω ΑΙ είναι πιθανό να συμπιέσει τα περιθώρια κέρδους των χυτηρίων και να ωθήσει τις τιμές υψηλότερα. Η επέκταση των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας, τα κέντρα δεδομένων και η καλωδίωση εντός των τσιπ ΑΙ και των ημιαγωγών αναμένεται να αυξήσουν περαιτέρω τη ζήτηση για χαλκό και χάλυβα.
Το λίθιο, του οποίου η προσφορά περιορίζεται από την Κίνα, χρησιμοποιείται σχεδόν στα πάντα - από την ενεργειακή μετάβαση και τα ηλεκτρικά οχήματα έως την αποθήκευση ενέργειας σε μπαταρίες.
Ο κόσμος τροφοδοτείται ολοένα και περισσότερο «από τεχνολογίες που αποτελούνται από μέταλλα», δήλωσε ο Γουίντερχολντ. «Απλώς δεν πρόκειται να έχουμε αρκετή προσφορά για τη ζήτηση που προβλέπεται».
