Η πρόσφατη συνάντηση των ηγετών Ρωσίας-Ινδίας-Κίνας στο πλαίσιο της Συνόδου του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) και η επίσκεψη του Ινδού πρωθυπουργού, Ναρέντρα Μόντι στην Κίνα για πρώτη φορά μετά από επτά χρόνια εντάσεων στα σύνορα φωτίζει νέα διπλωματικά, εμπορικά και ενεργειακά μονοπάτια στις ασιατικές χώρες και ενεργοποίησε αντίρροπες δυνάμεις στις χώρες της Δύσης οι οποίες συχνά αντλούν πετρέλαιο από κοινούς προμηθευτές.
Η εικόνα μιας «Νότιας Συμμαχίας» και η διάθεση επίλυσης των διασυνοριακών διαφορών μεταξύ Κίνας και Ινδίας καθώς και η παρουσία του Πούτιν προωθούν την ιδέα ενός πολυπολικού κόσμου ο οποίος θα μπορούσε να αξιοποιήσει κοινούς πόρους και αυξημένες προοπτικές εμπορικής και ενεργειακής συνεργασίας. Η νέα αυτή προσέγγιση θα μπορούσε να αλλάξει το ενεργειακό status quo με αρνητικές βραχυπρόθεσμα συνέπειες για την Ευρώπη και τις τιμές του πετρελαίου.
Μία στενότερη συνεργασία μεταξύ Ρωσίας- Ινδίας-Κίνας- θα μπορούσε να ωθήσει υψηλότερα τις παγκόσμιες τιμές πετρελαίου αλλά το εύρος της επίδρασης εξαρτάται τόσο από τις τρέχουσες εμπορικές ροές όσο και – μακροπρόθεσμα - από την πολιτική του ΟΠΕΚ+. Η Κίνα και η Ινδία συνδυαστικά αντιπροσωπεύουν το 35% της παγκόσμιας αύξησης της ζήτησης πετρελαίου κατά την τρέχουσα δεκαετία και η πρόθεσή τους αν αγοράσουν ρωσικό πετρέλαιο έχει ήδη ανακατανείμει τις ροές διατηρώντας τη ρωσική παραγωγή κοντά στα επίπεδα προ του 2022, παρά τις κυρώσεις που επέβαλαν οι ΗΠΑ και η ΕΕ. Με τον τρόπο, η ασιατική αγορά αποτελεί έναν περιφερειακό αγοραστή ο οποίος ωστόσο μπορεί να ωθήσει τις τιμές υψηλότερα κάθε φορά που η ζήτηση στις ασιατικές χώρες καταγράφει άνοδο.
Άλλωστε οι τιμές του Brent δεν κατέρρευσαν όπως είχαν προβλέψει πολλοί διεθνείς οργανισμοί λόγω των δυτικών κυρώσεων αλλά συγκρατήθηκαν και συγκρατούνται καθώς το ρωσικό αργό δεν έχει πλέον τόση δύναμη να ασκήσει πτωτικές πιέσεις. Στις αρχές του 2022, η Ρωσία πουλούσε αργό Urals κατά 30 με 35 δολάρια φθηνότερα από το Brent στην Ινδία και την Κίνα ενώ μέχρι το 2025, δεδομένου ότι η ασιατική αγορά είχε «κλειδώσει» κάποιες ποσότητες μακροπρόθεσμα και δεδομένης της δυναμικής του σκιώδους στόλου, η έκπτωση περιορίστηκε στα 2 με 3 δολάρια.
Ο ΟΠΕΚ+ ,από την πλευρά του, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις κινήσεις της Ρωσία , η οποία αποτελεί de facto μέλος του καρτέλ. Εάν η Μόσχα ευθυγραμμίσει τις αποφάσεις παραγωγής με τη στρατηγική που θα ακολουθήσουν το Πεκίνο και το το Νέο Δελχι (π.χ να χτίσουν από κοινού αποθέματα, να συγχρονίσουν τα διυλιστήρια κλπ), τότε ο κόσμος θα έχει να αντιμετωπίσει δύο άξονες, τους οιονεί παραγωγούς του καρτέλ και τους μεγαλύτερους εισαγωγείς πετρελαίου, κάτι που συνεπάγεται πιο αυστηρή διαχείριση του εφοδιασμού και κατ’ επέκταση σε πιο σταθερές τιμές.
Πώς θα επηρεαστούν οι τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου στην Ευρώπη
Μια εμβάθυνση της συνεργασίας Ρωσίας-Ινδίας-Κίνας εκτιμάται ότι βραχυπρόθεσμα θα μπορούσε να ασκήσει ανοδικές πιέσεις στις τιμές ενέργειας στην Ευρώπη λόγω του ανταγωνισμού που δημιουργεί η αυξημένη ζήτηση από τις ασιατικές χώρες τόσο για αργό όσο και για LNG αλλά και εξαιτίας των κυρώσεων κατά της Ρωσίας οι οποίες παραμένουν σε ισχύ. Παρ’ όλα αυτά, προς το τέλος της δεκαετίας, οι τιμές του φυσικού αερίου στις ευρωπαϊκές χώρες θα μπορούσαν να δεχθούν πιέσεις, ειδικά εάν η Κίνα δεσμεύσει ποσότητες από το νέο ρωσικό αγωγό και μειωθούν οι ανάγκες της για LNG.
Πιο συγκεκριμένα, βραχυπρόθεσμα, ως ανοδικός παράγοντας αναδεικνύεται η δυνατότητα της Ινδίας και της Κίνας να απορροφήσουν το φθηνότερο ρωσικό αργό (αυξάνοντας το οριακό κόστος προμήθειας της Ευρώπης). Τα τελευταία φορτία αργού που κατευθύνθηκαν στην Ινδία ήταν μόλις 2 με 3 δολάρια χαμηλότερα από το Brent, κάτι που δείχνει ότι οι εκπτώσεις συρρικνώνονται καθώς η ασιατική ζήτηση παραμένει ισχυρή. Ταυτόχρονα, η παγκόσμια ζήτηση εξακολουθεί να αυξάνεται με τον ΙΕΑ να προβλέπει ισχυρή ζήτηση το 2025-2026 κυρίως από την πλευρά των κρατών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης συμπεριλαμβανομένων της Ινδίας και της Κίνας. Αυτή η ισορροπία σημαίνει ότι οποιαδήποτε διαταραχή του εφοδιασμο, θα υποστήριζε την άνοδο του Brent και, κατά συνέπεια, τις υψηλότερες τιμές στις ευρωπαϊκές αντλίες. Στο ίδιο πλαίσιο, οι τριβές που προκαλούν οι κυρώσεις αυξάνουν τα κόστη. Οι ενέργειες της Ευρώπης κατά του σκιώδους στόλου δεξαμενόπλοιων αυξάνουν τα ασφάλιστρα κινδύνου ναυτιλίας/ασφάλισης και το χρόνο μεταφοράς για τις ρωσικές ροές, ένα κόστος που επηρεάζει τις τιμές παράδοσης παγκοσμίως.
Πώς θα διαμορφωθούν οι τιμές του φυσικού αερίου μέχρι το 2030
Οι ενεργειακοί ελιγμοί Ρωσίας-Ινδίας-Κίνας θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε υψηλότερες τιμές φυσικού αερίου και πετρελαίου (και σε αστάθεια) μέχρι το 2028 καθώς η Ευρώπη θα είναι όμηρος των ορέξεων των ασιατικών κρατών για LNG. Ωστόσο, στο τέλος της δεκαετίας η λειτουργία του νέου αγωγού «Power of Siberia 2» (η Ρωσία και η Κίνα έχουν υπογράψει νομικά δεσμευτικό Μνημόνιο Συνεργασίας (MoU) για τη μεταφορά περίπου 50 bcm το χρόνο μέσω Μογγολίας), εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε μείωση της ζήτησης υγροποιημένου φυσικού αερίου από την πλευρά της Κίνας, χαλαρώνοντας την παγκόσμια αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου και μειώνοντας τον περιορισμό του TTF, ειδικά κατά τους χειμερινούς μήνες όταν η Ευρώπη και η Ασία ανταγωνίζονται για το τελευταίο φορτίο.
