Παραδοσιακά στην Ελλάδα, όπως επισημαίνουν οι φαρμακοποιοί, οι πολίτες προσέρχονται για τους προληπτικούς εμβολιασμούς -με πρώτον στη λίστα τον αντιγριπικό εμβολιασμό- μόνο όταν χαλάσει ο καιρός, όπως συνέβη αυτές τις ημέρες, μετά το πέρασμα της κακοκαιρίας Adel.
Ωστόσο, αυτή η πρακτική από ιατρικής απόψεως δεν είναι σωστή, γιατί το κύμα της εποχικής γρίπης έχει συγκεκριμένη περιοδικότητα και θα πρέπει να έχουμε ολοκληρώσει τον αντιγριπικό εμβολιασμό μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου, ώστε να είναι ο οργανισμός μας θωρακισμένος στα μέσα Δεκεμβρίου, που καταγράφονται οι πρώτες νοσηλείες.
Επειδή τα εμβόλια που πρέπει να κάνουμε για να προστατευτούμε από τις λοιμώξεις - ειδικά του αναπνευστικού συστήματος - δεν είναι ούτε ένα ούτε δύο, αλλά περισσότερα-με την λίστα να συμπεριλαμβάνει 6 εμβόλια, οι επιστήμονες της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρίας συστήνουν να καταρτίσουμε με τον γιατρό μας, ένα «χρονοδιάγραμμα» εμβολιασμού, ώστε να μην συμπέσουν όλα μαζί τέλη Νοεμβρίου-αρχές Δεκεμβρίου και από τον εμβολιαστικό «συνωστισμό», οδηγηθούμε στο αντίθετο αποτέλεσμα λόγω εμβολιαστικής κόπωσης.
Ποια είναι τα 6 εμβόλια που συστήνονται
Για την προστασία από τις αναπνευστικές λοιμώξεις οι επιστήμονες της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας συνιστούν τη διενέργεια έξι προληπτικών εμβολίων τα οποία περιλαμβάνουν:
Το εμβόλιο της γρίπης σε ετήσια βάση το εμβόλιο κατά του κορονοϊού (πάλι ετησίως), το εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου εφάπαξ μετά την ηλικία των 50 ετών, το εμβόλιο του κοκκύτη – τετάνου – διφθερίτιδας ανά 10ετία, το εμβόλιο κατά του αναπνευστικού συγκυτιακού ιού (RSV) από την ηλικία των 60 ετών ανά διετία και το εμβόλιο για τον έρπητα ζωστήρα, από την ηλικία των 60 ετών-και αυτό εφάπαξ.
Ποιοι θεωρούνται «ευπαθείς» και πρέπει να εμβολιάζονται με προτεραιότητα
Τα εμβόλια είναι πιο απαραίτητα για τους ανθρώπους που έχουν εύθραυστη υγεία όπως είναι οι ηλικιωμένοι, οι ασθενείς με υποκείμενα νοσήματα και οι ανοσοκατασταλμένοι, καθώς και για τα βρέφη και τα νήπια που έχουν ακόμα ανώριμο ανοσοποιητικό σύστημα. Έτσι λοιπόν ζωτικής σημασίας είναι ο εμβολιασμός κατά την βρεφική και παιδική ηλικία και μετά την ηλικία των 50 ετών. Η «ευπάθεια» αφορά και στην εγκυμοσύνη (για την προστασία της μητέρας αλλά και του εμβρύου) και σε ασθενείς με χρόνια νοσήματα όπως είναι η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), η καρδιοπάθεια, ο σακχαρώδης διαβήτης, η παχυσαρκία που είναι και ανοσοτροποιητική, ο καρκίνος και όλα τα νοσήματα που αφενός καταβάλλουν τον οργανισμό και αφετέρου απαιτούν θεραπεία με ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, με κλασικό παράδειγμα την χημειοθεραπεία. Επίσης, περιλαμβάνει άτομα που εργάζονται σε περιβάλλον όπου έρχονται σε επαφή με ευάλωτους ανθρώπους και συνεπώς αφορά όλους τους υγειονομικούς, τους ανθρώπους που εργάζονται σε γηροκομεία, βρεφικούς σταθμούς, φυλακές, κλειστές Δομές, σχολικά λεωφορεία κλπ.
Πιο αναλυτικά:
Το αντιγριπικό εμβόλιο φέτος είναι 3δυναμο και υπάρχει σε δύο εκδοχές: Το εμβόλιο της γρίπης χωρίς ανοσοενισχυτικό το οποίο γίνεται χωρίς να χρειάζεται συνταγή γιατρού απευθείας στο φαρμακείο και το εμβόλιο της γρίπης με ανοσοενισχυτικό για ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς που αφορά ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας ή με με ανοσοκαταστολή και που πρέπει προηγουμένως να συνταγογραφεί από γιατρό. Συστήνεται σε παιδιά, ηλικιωμένους, ασθενείς με χρόνια νοσήματα, εγκύους, υγειονομικούς, ανθρώπους που ταξιδεύουν πολύ κτλ.
Το εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου είναι 20δυναμο και πρέπει να το κάνουν όλοι οι άνθρωποι μία φορά στη ζωή τους, μετά το κατώφλι των 50 ετών.
Δεν ξεχνάμε το εμβόλιο κατά της covid 19, παρότι πλέον στη μεταπανδημική εποχή ο κορονοϊός δεν δείχνει να είναι ιδιαίτερα απειλητικός και προκαλεί κυρίως ήπιες νοσήσεις. Συστήνεται σε ευπαθείς, όχι στον γενικό πληθυσμό και συστήνεται και στην εγκυμοσύνη.
Το εμβόλιο RSV για τον αναπνευστικό συγκυτιακό ιό συστήνεται για όλους τους ανθρώπους ηλικίας άνω των 75 ετών και από μικρότερη ηλικία (60 ετών ή και νωρίτερα) αν το άτομο έχει υποκείμενα νοσήματα ή είναι ή έχει υπάρξει καπνίστρια/καπνιστής. Αποτελεί ζωτικής σημασίας εμβόλιο για τους ασθενείς με ΧΑΠ, καθώς από έρευνα που έγινε στο νοσοκομείο «ο Ευαγγελισμός» οι ασθενείς με ΧΑΠ είναι αυτοί που κινδυνεύουν να νοσήσουν βαριά, ακόμα και να πεθάνουν αν κολλήσουν αναπνευστική λοίμωξη με την θνησιμότητα να κυμαίνεται από 16% έως 22%.
Επίσης υπάρχει το εμβόλιο για τον κοκκύτη (κοκκύτη-τετάνου-διφθερίτιδας) το οποίο χρειάζεται νέα χορήγηση ανά 10ετία, καθώς δεν εξασφαλίζει ισόβια ανοσία. Ειδική κατηγορία αποτελούν οι έγκυες, που πρέπει να κάνουν το εμβόλιο κατά του κοκκύτη σε κάθε εγκυμοσύνη, στο 3ο τρίμηνο για να προστατέψουν το έμβρυο, καθώς ειδικά αν γεννηθεί πρόωρο υπάρχει μεγάλος κίνδυνος. Ο κοκκύτης μπορεί να γίνει φονικός για τα πρόωρα βρέφη. Στην εγκυμοσύνη για την προστασία του εμβρύου πρωτίστως, συστήνεται και το εμβόλιο RSV, πάλι στο 3ο τρίμηνο.
Υπάρχει, τέλος, και το εμβόλιο για τον έρπητα ζωστήρα, της νόσου που προκαλείται από τον ιό της ανεμοβλογιάς. Όσοι άνθρωποι νόσησαν στα νιάτα τους με ανεμοβλογιά εξακολουθούν να έχουν τον ιό στον οργανισμό τους. Δεν εκριζώνεται, παραμένει σε ύπνωση στα γάγγλια και με την ηλικία, καθώς εξασθενεί το ανοσοποιητικό σύστημα, ο ιός της ανεμοβλογιάς ξυπνά με τη μορφή του ιού του έρπητα ζωστήρα. Παρότι ο έρπητας ζωστήρας δεν εκδηλώνεται με συμπτώματα του αναπνευστικού συστήματος, ωστόσο στην έξαρση του μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές σε ασθενείς με αναπνευστική λοίμωξη.
Δημιουργώντας ένα σωστό «πλάνο» εμβολιασμού
Τα επικαιροποιημένα εμβόλια της γρίπης και κατά της covid 19 γίνονται διαθέσιμα μέσα στον Οκτώβριο, οπότε αυτά πρέπει να γίνουν εντός Οκτωβρίου-Νοεμβρίου, ώστε να προλάβουν να εξασφαλίζουν προστασία πριν τα μέσα Δεκεμβρίου που αρχίζει η αύξηση των κρουσμάτων και των νοσηλειών. Το εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου γίνεται άπαξ και μπορούμε να το κάνουμε οποιαδήποτε στιγμή μέσα στον χρόνο. Οι περισσότεροι το θυμούνται «μαζί» με το αντιγριπικό, αλλά μπορεί να γίνει σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή. Το ίδιο ισχύει και για το εμβόλιο κατά του ιού του έρπητα ζωστήρα, που μπορεί να γίνει σε ανύποπτο χρόνο. Και το εμβόλιο κατά του κοκκύτη μπορούμε να το κάνουμε εκτός της κλασική φθινοπωρινής σεζόν (ώστε να αποφύγουμε τον εμβολιαστικό συνωστισμό), ενώ το εμβόλιο κατά του RSV μπορεί να είναι από τα τελευταία της «σεζόν», δηλαδή τέλη Νοέμβρη-αρχές Δεκέμβρη, αφού η επιδημιολογία δείχνει ότι προηγούνται τα κρούσματα γρίπης και covid 19 στην κοινότητα και μετά ξεκινούν-με χρονοκαθυστέρηση- τα κρούσματα RSV, που συνεχίζονται και μέχρι τα τέλη Μαρτίου, ενίοτε και πιο αργά μέχρι και τον Απρίλιο.
