Ο διαβήτης κύησης αφορά μια ολοένα και αυξανόμενη πρόκληση υγείας που πλήττει ετησίως 21 εκατ. γυναίκες διεθνώς, καθώς καταγράφεται σε μια στις 6 εγκυμοσύνες. Ο αριθμός των εγκύων που παρουσιάζουν διαβήτη κατά την κύηση ισοδυναμεί με δύο φορές τον πληθυσμό της πατρίδας μας και για πρώτη φορά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) δημοσιεύει «επίσημες» κατευθυντήριες οδηγίες για την διαχείριση μιας κατάστασης που μπορεί να βλάψει τη μέλλουσα μητέρα και το έμβρυο.
- Διαβάστε ακόμα - Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη: 1 στους 9 ενήλικες ζει με διαβήτη
Οι νέες συστάσεις παρέχουν έναν κρίσιμο οδικό χάρτη για την αντιμετώπιση της αυξανόμενης πρόκλησης για την υγεία και την πρόληψη των σοβαρών επιπλοκών, που μπορεί να προκαλέσει το αυξημένο σάκχαρο του αίματος τόσο στις ίδιες τις γυναίκες όσο και στα παιδιά, που κυοφορούν.
Σοβαρές επιπλοκές
Ο διαβήτης γενικά (στον γενικό πληθυσμό) σχετίζεται με σοβαρές επιπλοκές που μπορούν να αποφευχθούν μόνο με την αποτελεσματική ρύθμιση των τιμών του σακχάρου στο αίμα. Έτσι και στον διαβήτη κατά την εγκυμοσύνη, εάν δεν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά και δεν ρυθμιστεί αποτελεσματικά, αυξάνεται σημαντικά ο κίνδυνος απειλητικών για τη ζωή παθήσεων και οξέων καταστάσεων κατά την κύηση, όπως η προεκλαμψία, η γέννηση πρόωρου και λιποβαρούς βρέφους και οι τραυματισμοί κατά τον τοκετό.
Η προεκλαμψία είναι μια σοβαρή επιπλοκή της εγκυμοσύνης που εμφανίζεται συνήθως μετά την 20η εβδομάδα κύησης και χαρακτηρίζεται από υψηλή αρτηριακή πίεση και πρωτεϊνουρία (πρωτεΐνη στα ούρα). Αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές τόσο για τη μητέρα (όπως εμφάνιση σύνδρομου HELLP, νεφρική δυσλειτουργία) όσο και για το έμβρυο, όπως ο πρόωρος τοκετός, η υπολειπόμενη ανάπτυξη και η αποκόλληση πλακούντα, με κίνδυνο αιμορραγίας.
Μακροπρόθεσμοι κίνδυνοι
Ο διαβήτης κύησης έχει επίσης μακροπρόθεσμες βλαβερές συνέπειες πολύ μετά τον τοκετό, καθώς αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 («των ενηλίκων») και καρδιομεταβολικών νοσημάτων (εμφράγματα, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, νεφρική νόσο, νεφρική ανεπάρκεια, και παχυσαρκία) τόσο για τη μητέρα όσο και για το παιδί, καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής τους.
Τα παιδιά που γεννιούνται από μητέρες με διαβήτη κύησης που δεν αντιμετωπίστηκε έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν διαβήτη μεγαλώνοντας, μαζί με τις καρδιαγγειακές, νεφρολογικές και οφθαλμικές επιπλοκές και τον κίνδυνο διαβητικού ποδιού που συνοδεύουν τον αρρύθμιστο διαβήτη. Όπως ισχύει πάντοτε, το φορτίο είναι μεγαλύτερο στις χώρες χαμηλού και μεσαίου κατά κεφαλήν εισοδήματος, όπου η πρόσβαση σε εξειδικευμένη φροντίδα και πόρους μπορεί να είναι περιορισμένη, την ώρα που η ανάγκη είναι μεγαλύτερη.
«Ο ΠΟΥ έχει εδώ και καιρό κατευθυντήριες οδηγίες για τον διαβήτη και ξεχωριστές οδηγίες για την εγκυμοσύνη, αλλά αυτή είναι η πρώτη φορά που εκδίδουμε ένα συγκεκριμένο πρότυπο φροντίδας και δημιουργούμε έναν οδικό χάρτη για τη διαχείριση του διαβήτη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης», επισημαίνει ο Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, Γενικός Διευθυντής του Οργανισμού. «Αυτές οι κατευθυντήριες οδηγίες βασίζονται στις ρεαλιστικές ανάγκες υγείας των γυναικών και παρέχουν σαφείς, επιστημονικά τεκμηριωμένες στρατηγικές για την παροχή υψηλής ποιότητας φροντίδας σε κάθε γυναίκα, παντού».
Οι κατευθυντήριες οδηγίες περιλαμβάνουν 27 βασικές συστάσεις, με έμφαση στα 4 ακόλουθα σημεία:
- Την εξατομικευμένη φροντίδα, με συμβουλές για τη διατροφή, τη σωματική δραστηριότητα και τους στόχους για τις τιμές του σακχάρου στο αίμα.
- Την βέλτιστη παρακολούθηση, που επιτυγχάνεται όταν όλες οι γυναίκες με διαβήτη ελέγχουν τακτικά τη γλυκόζη του αίματός τους, τόσο κατά τη διάρκεια των επισκέψεων στο ιατρείο όσο και στο σπίτι, με μετρητές σακχάρου.
- Την εξατομικευμένη θεραπεία, με ειδικά φαρμακευτικά σχήματα για τον διαβήτη τύπου 1 (που είναι πλήρως ινσουλινοεξαρτώμενος), , για τον διαβήτη τύπου 2 και τον διαβήτη κύησης όταν απαιτείται φαρμακευτική αγωγή-δηλαδή αν το σάκχαρο δεν μειωθεί με παρεμβάσεις διατροφής .
- Και την εξειδικευμένη υποστήριξη με διεπιστημονική ομάδα για ολιστική φροντίδα των γυναικών με προϋπάρχοντα διαβήτη.
Η δημοσίευση αυτών των κατευθυντήριων οδηγιών σηματοδοτεί ένα καθοριστικό βήμα στην ενίσχυση της μητρικής υγείας και στην καταπολέμηση των μη μεταδοτικών ή εκφυλιστικών όπως ονομάζονται ασθενειών και υπογραμμίζουν τη σημασία της ενσωμάτωσης της φροντίδας για τον διαβήτη στις συνήθεις προγεννητικές υπηρεσίες με ισότιμη πρόσβαση σε βασικά φάρμακα και τεχνολογίες.
Ο νέος οδικός χάρτης δημοσιεύεται την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη 2025 , με θέμα φέτος «Διαβήτης σε όλα τα στάδια της ζωής», και αναγνωρίζει ότι κάθε άτομο που ζει με διαβήτη θα πρέπει να έχει πρόσβαση σε ολοκληρωμένη φροντίδα, υποστηρικτικά περιβάλλοντα και η χώρα του να επενδύει σε πολιτικές που προάγουν την υγεία και την αξιοπρεπή διαβίωση.
Ο διαβήτης πλήττει 800 εκατ. ανθρώπους
Ο διαβήτης χαρακτηρίζεται ως παγκόσμια μάστιγα. Είναι μια από τις ταχύτερα εξελισσόμενες προκλήσεις υγείας και πλήττει περισσότερα από 800 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, εκ των οποίων το 45% ενδέχεται να μην έχει διαγνωστεί, άρα και να μην προβαίνει σε θεραπεία για την αντιμετώπισή του. Με τον παγκόσμιο πληθυσμό να ανέρχεται σε 8,1 δισεκατομμύρια, προκύπτει ότι 1 στους 10 ανθρώπους παγκοσμίως έχει διαβήτη.
Ο αρρύθμιστος διαβήτης αποτελεί κύρια αιτία καρδιακών παθήσεων, νεφρικής ανεπάρκειας, τύφλωσης και ακρωτηριασμού κάτω άκρων και ο αντίκτυπός του εκτείνεται σε γενιές και συστήματα υγείας. Τις τελευταίες δεκαετίες, η συχνότητα εμφάνισης του διαβήτη τύπου 2 που συμπορεύεται με την παχυσαρκία έχει αυξηθεί περισσότερο στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, όπου η πρόσβαση σε περίθαλψη και βασικά φάρμακα παραμένει περιορισμένη.
Η παχυσαρκία και ο διαβήτης τύπου 2 είναι νοσήματα που έχουν και ταξικό χαρακτήρα (δηλαδή πλήττουν περισσότερο τα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα), ενώ ο διαβήτης τύπου 1 είναι ένα αυτοάνοσο, πολυγονιδιακό νόσημα που προκαλείται από την καταστροφή των κυττάρων του παγκρέατος από το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα, οδηγώντας σε έλλειψη ινσουλίνης. Ενώ ο διαβήτης τύπου 1 δεν κληρονομείται με έναν απλό τρόπο, η γενετική προδιάθεση αποτελεί ισχυρό παράγοντα κινδύνου και μπορεί να συνδυαστεί με περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως οι ιογενείς λοιμώξεις, για να πυροδοτήσει την έναρξη της νόσου. Εστιάζοντας στον διαβήτη σε όλα τα στάδια της ζωής, η φετινή εκστρατεία του ΠΟΥ ζητά επείγουσα δράση για να διασφαλιστεί ότι κανείς (παιδί, έφηβος, μεσήλικας ή ηλικιωμένος) δεν θα μείνει πίσω.
