Με ένα πολύ-επίπεδο πρόγραμμα δράσεων και τη δημιουργία νέων δομών όπως είναι το safe haven, χωρίς κριτήρια ένταξης, προσβάσιμο σε όλους, το υπουργείο Υγείας, σε συνεργασία με το υπουργείο Μετανάστευσης, το υπουργείο Δικαιοσύνης, το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, την Ελληνική Αστυνομία, τους φορείς για την απεξάρτηση και την τοπική αυτοδιοίκηση ξεκινά την προσπάθεια επανένταξης στην κοινότητα των αστέγων και των εξαρτημένων ατόμων, που ζουν σε εξαθλιωμένη κατάσταση στους δρόμους της Αθήνας.
Η παρέμβαση που κοστολογείται ετησίως στα 10 εκατ. ευρώ, τα οποία έχουν εξασφαλιστεί από το κεντρικό λογιστήριο του κράτους, για κάθε έτος, περιλαμβάνει τη δημιουργία και νέων κέντρων ημέρας, κινητών μονάδων και δομών φιλοξενίας που θα πλαισιώσουν τα ήδη υπάρχοντα.
Στα 10 εκατ. ευρώ που κοστολογείται η πολυδιάστατη παρέμβαση, περίπου 3 εκατ. ευρώ θα κοστίσει το safe haven, άλλα 2 εκατ. ευρώ το Κέντρο Ημέρας, ενώ οι υπόλοιπες δομές και οι κινητές μονάδες, που θα οργώσουν το λεκανοπέδιο και πόλεις της περιφέρειας συμπληρώνουν τον λογαριασμό.
100 νέες κλίνες και 100 προσλήψεις για 700 ωφελούμενους
Πρόκειται να δημιουργηθούν 50-100 νέες κλίνες και θα δρομολογηθούν προσλήψεις 100 επαγγελματιών (κοινωνικών λειτουργών, ψυχολόγων κλπ), προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες 300 έως 700 αστέγων/εξαρτημένων ανθρώπων οι οποίοι ζουν σε περιοχές του Δήμου Αθηναίων όπως είναι η περιοχή πέριξ του σταθμού ΟΣΕ, η Πλατεία Ομονοίας, η Πλατεία Καραϊσκάκη, η Πλατεία Βάθης, ο Άγιος Παντελεήμονας, η Πατησίων κι αλλού, όπου υπάρχουν οι «πιάτσες» ναρκωτικών.
Τα άτομα που πρόκειται να ωφεληθούν από αυτή τη δυναμικού χαρακτήρα παρέμβαση είναι αλλοδαποί σε ποσοστό που αγγίζει το 60%-70% και ημεδαποί σε ποσοστό 30%-40%, ενώ τα πιο δύσκολα περιστατικά αφορούν το 20% του συνόλου που αντιστοιχεί σε μη περιπατητικά άτομα. Οι άστεγοι είτε είναι εξαρτημένοι είτε όχι συνιστούν μια από τις πλέον ευάλωτες κοινωνικές ομάδες της πατρίδας μας και έχουν άμεση ανάγκη να βρουν μία πύλη εισόδου για να επανασυνδεθούν με την κοινωνική πρόνοια και την υγειονομική περίθαλψη.
Πύλη εισόδου για τα «αόρατα» άτομα
Αυτή η πύλη εισόδου, που έως τώρα έλειπε από την Ελλάδα είναι μία δομή με την διεθνή ονομασία safe haven (ασφαλές καταφύγιο), το οποίο θα είναι προσβάσιμο σε όλους, δεν θα έχει δηλαδή προϋποθέσεις. Θα δημιουργηθεί μια τέτοια δομή στην Αθήνα και ένα νέο κέντρο ημέρας, το οποίο θα έχει πιο αυστηρά κριτήρια. Στο safe haven θα γίνεται η επανασύνδεση του έως τότε «αόρατου» εξαρτημένου/αστέγου με το σύστημα Υγείας, ενώ η δεύτερη δομή, το Κέντρο Ημέρας (με πιο αυστηρά κριτήρια), θα δίνει τη δυνατότητα στα εξαρτημένα άτομα να κάνουν εποπτευόμενη χρήση, ώστε να κάνουν το επόμενη βήμα για την απεξάρτηση και για την επαγγελματική και κοινωνική τους αποκατάσταση.
Η ναλοξόνη και στα φαρμακεία της γειτονιάς
Στο μεταξύ έχει μόλις εκδοθεί η υπουργική απόφαση για την διευρυμένη συνταγογραφούμενη χρήση ναλοξόνης στην Ελλάδα. Καταυτόν τον τρόπο η χώρα μας γίνεται η πρώτη από όλες τις ανατολικές χώρες που εγκρίνει την συνταγογραφούμενη διευρυμένη χρήση ναλοξόνης, του φαρμάκου που εμποδίζει την επίδραση των οπιοειδών στον οργανισμό. Η θεραπεία με ναλοξόνη μπορεί να γίνεται και στο σπίτι και σε προγράμματα όπου ένας πρώην τοξικομανής εκπαιδεύει το εξαρτημένο άτομο (προγράμματα pier to pier) και σε χώρους εποπτευόμενης χρήσης και οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να την προμηθεύονται από τα φαρμακεία της γειτονιάς, καταβάλλοντας μία πολύ μικρή συμμετοχή (ύψους κάτω των 5 ευρώ).
Αναζητούνται βιομηχανικά κτίρια για να στεγάσουν τις νέες δομές
«Το βασικό είναι να έχουμε μαζί μας την τοπική κοινωνία γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε αυτά τα κέντρα στα βουνά, πρέπει να τα κάνουμε μέσα στην κοινότητα, ώστε να προσέλθουν οι ωφελούμενοι», υπογραμμίζει ο υφυπουργός υγείας Δημήτρης Βαρτζόπουλος. Έχει ήδη γίνει η χαρτογράφηση του ευάλωτου πληθυσμού και έχουν βρεθεί τα ξενοδοχεία για την φιλοξενία των αστέγων/εξαρτημένων ατόμων, ενώ για το safe haven και το Κέντρο Ημέρας, το υπουργείο Υγείας αναζητεί βιομηχανικά κυρίως κτίρια σε περιοχές όπως του Γκύζη ή στον Ταύρο.
Νέα Κέντρα Ημέρας και κινητές μονάδες θα δημιουργηθούν επίσης στη Θεσσαλονίκη, τη Λάρισα, την Καλαμάτα, τον Βόλο, το Ηράκλειο Κρήτης και αλλού με τους Δημάρχους αρκετών περιοχών όπως ο Δήμαρχος Καλαμάτας να επικροτούν και να στηρίζουν την προσπάθεια, αναγνωρίζοντας την ανάγκη να επιλυθεί ένα πολύ σοβαρό κοινωνικό και υγειονομικό πρόβλημα.
86.000 επισκέψεις στους 2 χώρους εποπτευόμενης χρήσης
Ο πληθυσμός των αστέγων/εξαρτημένων ατόμων είναι εξαιρετικά ευάλωτος. Παρουσιάζουν συννοσηρότητες, εκδηλώνουν επιθετική συμπεριφορά, έχουν χρόνιες λοιμώξεις, νοσούν από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, 2 στους 10 είναι μη περιπατητικοί ασθενείς και ο καθένας τους απαιτεί εξατομικευμένη προσέγγιση. Ο υφυπουργός υγείας Δημήτρης Βαρτζόπουλος εξηγεί ότι το safe haven δεν είναι «πιάτσα» αντιθέτως είναι ο μόνος τρόπος να διαλύσουμε τις πιάτσες, ως χώρος εποπτευόμενης χρήσης. Ήδη στην Αθήνα εδώ και μια 3ετία υπάρχει χώρος εποπτευόμενης χρήσης που έχει δεχτεί 82.000 επισκέψεις και εξυπηρετεί 2.347 εξαρτημένους ανθρώπους, οι οποίοι κάνουν συνολικά έως και 220 ημερήσιες επισκέψεις, ενώ η αντίστοιχη κινητή μονάδα εποπτευόμενης χρήσης που λειτουργεί εδώ και ένα πεντάμηνο στη Θεσσαλονίκη έχει δεχτεί 4000 επισκέψεις έως σήμερα.
Η δημιουργία των νέων δομών και το άνοιγμα του δρόμου για την επανένταξη αποτελεί υποχρέωση του κράτους αφενός απέναντι σε αυτούς τους ανθρώπους οι οποίοι έχουν περιέλθει σε ένα φαύλο κύκλο εξαθλίωσης και αφετέρου απέναντι στους κατοίκους του κέντρου της πρωτεύουσας που βιώνουν από πολύ κοντά εδώ και χρόνια το πρόβλημα, με το οποίο δεν ασχολήθηκε ποτέ καμία από τις προηγούμενες κυβερνήσεις.
Στο μεταξύ από την Ελληνική Αστυνομία μάς έρχονται δυσοίωνα στοιχεία για την εξελικτική πορεία του σύνθετου φαινομένου της χρήσης ναρκωτικών, καθώς από το 2019 έως και το 2024 έχουν εντοπιστεί 200 έως 300 νέες συνθετικές ναρκωτικές ουσίες με προέλευση κυρίως την Κίνα. Ανάμεσά τους και το γνωστό shisha (με ονομασία που προέρχεται από μία ιρανική λέξη). Τα συνθετικά ναρκωτικά δημιουργούνται με υγρά μπαταριών, χλωρίνη κι άλλες τοξικές ουσίες και μετατρέπουν τους εξαρτημένους σε ζόμπι. Με βάση τα στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ, οι εξαρτημένοι/άστεγοι άνθρωποι που ζουν στο κέντρο της Αθήνας κάνουν πλέον πολυχρήση κι έχουν στραφεί στις συνθετικές ουσίες που τους καθιστούν ζόμπι. Η αστυνομία κυνηγά την εμπορία (το οργανωμένο έγκλημα), δεν μπορεί να κάνει έφοδο σε κάθε υπόγειο που γίνεται χρήση, αλλά βάζει στόχο τη διακίνηση μεγάλων ποσοτήτων ναρκωτικών. Σύμφωνα με το υφιστάμενο νομικό μας πλαίσιο και ο άνθρωπος που κάνει χρήση είναι παραβατικός, με το υπουργείο Μετανάστευσης να επισημαίνει ότι πολλοί από τους αλλοδαπούς οι οποίοι έχουν περιέλθει σ’ αυτή την κατάσταση έχουν έγγραφα μαζί τους -δεν είναι πλήρως παράνομοι- όμως επειδή έχουν εμπλακεί σε παραβατικές πράξεις όπως είναι και η χρήση ναρκωτικών ουσιών, δεν έχουν άδεια εξόδου από τη χώρα και παραμένουν εγκλωβισμένοι εδώ.
