Σημαντική πρόοδο στη μείωση του «κενού ΦΠΑ» καταγράφει για την Ελλάδα η Κομισιόν, επισημαίνοντας ωστόσο ότι τα υψηλά επίπεδα παραοικονομίας και οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο εξακολουθούν να αποτελούν δομικές αδυναμίες.
Παράλληλα, συστήνει τη δημιουργία ενός μόνιμου μηχανισμού αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας των φοροαπαλλαγών, οι οποίες επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό.
Στη έκθεση «Mind the Gap Report», η Κομισιόν αναφέρει ότι η Ελλάδα έχει καταφέρει τα τελευταία χρόνια να μειώσει ουσιαστικά το κενό ΦΠΑ, δηλαδή τη διαφορά ανάμεσα στα πιθανά και στα πραγματικά εισπραχθέντα έσοδα, ακολουθώντας πλέον πορεία σύγκλισης προς τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Το 2023, το κενό έφθασε τα 3 δισ. ευρώ ή το 11% των δυνητικών εσόδων, ποσοστό το οποίο μπορεί να είναι υψηλότερο του μέσου όρου της ΕΕ (9,5%), αλλά αισθητά χαμηλότερο από το 24% που είχε ανέλθει το 2019.
Η Επιτροπή, πάντως, προειδοποιεί ότι η περαιτέρω σύγκλιση ενδέχεται να δυσκολέψει λόγω της έντονης δραστηριότητας στους κλάδους υπηρεσιών και τουρισμού, όπου οι κίνδυνοι μη συμμόρφωσης παραμένουν αυξημένοι.
Η έκθεση υπογραμμίζει επίσης ότι η Ελλάδα εξακολουθεί να χάνει μεγάλο μέρος των δυνητικών εσόδων εξαιτίας της εκτεταμένης χρήσης μειωμένων συντελεστών και πλήθους απαλλαγών στον ΦΠΑ. Ενδεικτικά, το κόστος των σχετικών εξαιρέσεων ανήλθε το 2023 σε περίπου 7 δισ. ευρώ.
- Διαβάστε ακόμα: Εφορία: Οι τελευταίες πληρωμές και εκκρεμότητες της χρονιάς - Ποιες δηλώσεις πρέπει να υποβληθούν έως 31/12
Φοροαπαλλαγές
Σε ό,τι αφορά στις φοροαπαλλαγές, η Κομισιόν σημειώνει ότι ο υπερβολικά μεγάλος αριθμός τους (1.116 περιπτώσεις το 2023) καθιστά αναγκαίο έναν σταθερό μηχανισμό αξιολόγησης της αποτελεσματικότητάς τους. Το συνολικό δημοσιονομικό κόστος, για το 2023 εκτιμάται σε 18,82 δισ. ευρώ, περίπου το 31% των φορολογικών εσόδων, με τη μερίδα του λέοντος να αφορά τον φόρο εισοδήματος (φυσικών και νομικών προσώπων), το χαρτόσημο και τον ΦΠΑ.
Παραοικονομία
Σε σχέση με την παραοικονομία, η Επιτροπή αναφέρει ότι παραμένει σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα, φθάνοντας το 21% του ΑΕΠ το 2022, περίπου 3,7 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ. Παρά τη μείωση από το 24% του 2012, πρόκειται για ένα πρόβλημα που εξακολουθεί να δοκιμάζει τις εισπρακτικές δυνατότητες του κράτους, με τον τομέα των αυτοαπασχολούμενων να αποτελεί τον κύριο πυλώνα της αδήλωτης δραστηριότητας.
Χρέη στην εφορία
Επίσης, η Κομισιόν εκφράζει ανησυχία για τα επίπεδα των εκκρεμών φορολογικών οφειλών, που παραμένουν από τα υψηλότερα στην ΕΕ.
Με ποσοστό 159% των συνολικών καθαρών εσόδων που εισπράχθηκαν, οι εκκρεμείς φορολογικές οφειλές παρέμειναν μεταξύ των υψηλότερων στην ΕΕ (30,7 % κατά μέσο όρο) το 2023. Το ποσοστό των εισπρακτέων οφειλών σε σύγκριση με το σύνολο των οφειλών παρέμεινε υψηλό κατά τα έτη 2018 έως 2023, αν και σημειώθηκε μικρή μείωση (από 81,6 % σε 75,2 %).
Η διαγραφή φορολογικών οφειλών είναι δυνατή σε περιοριστική βάση υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις που σχετίζονται με μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί για την είσπραξη του χρέους και την οικονομική κατάσταση του οφειλέτη. Επί του παρόντος, δεν υπάρχει συνεργασία ούτε ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των αρχών είσπραξης φόρων και των διαχειριστών αφερεγγυότητας (δικαστήρια και επαγγελματίες αφερεγγυότητας).
