Ανάμεικτες είναι οι εντυπώσεις που αφήνει η νέα έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας για το «χρώμα» των επενδύσεων στην ενέργεια στο εγγύς μέλλον.
Αφενός, σε παγκόσμιο επίπεδο αναμένεται να φτάσουν περίπου τα 2,8 τρισ. δολάρια το 2023, με πάνω από 1,7 τρισ. δολάρια από αυτά να διατίθενται σε τεχνολογίες καθαρής ενέργειας, όπως ηλεκτρικά οχήματα, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και αποθήκευση.
Ενώ οι υποστηρικτές της μετάβασης σε ένα βιώσιμο μέλλον θα καλωσορίσουν το τελευταίο ποσοστό, πιθανότατα θα απογοητευτούν από την πρόβλεψη του IEA ότι ο άνθρακας, το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο εξακολουθούν να προσελκύουν επενδύσεις «λίγο πάνω από» 1 τρισεκατομμύριο δολάρια φέτος.
«Οι σημερινές επενδύσεις σε ορυκτά καύσιμα είναι πλέον υπερδιπλάσιες από τα επίπεδα που απαιτούνται στο Σενάριο Καθαρών Μηδενικών Εκπομπών έως το 2050», ανέφερε η έκθεση του IEA για το 2023.
«Η κακή ευθυγράμμιση σχετικά με τον άνθρακα είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακή: οι σημερινές επενδύσεις είναι σχεδόν εξαπλάσιες από τις απαιτήσεις του 2030 του σεναρίου ΚΜΕ», πρόσθεσε.
Η επίδραση των ορυκτών καυσίμων στο περιβάλλον είναι καθοριστική. Ο ΟΗΕ λέει ότι, από τον 19ο αιώνα, «οι ανθρώπινες δραστηριότητες ήταν ο κύριος μοχλός της κλιματικής αλλαγής, κυρίως λόγω της καύσης ορυκτών καυσίμων όπως ο άνθρακας, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο».
Η «σκιά» της Συμφωνίας του Παρισιού του 2015 πέφτει πλατιά πάνω από την έκθεση του ΔΟΕ. Η συμφωνία ορόσημο στοχεύει να «περιορίσει την υπερθέρμανση του πλανήτη σε πολύ κάτω από τους 2, κατά προτίμηση στους 1,5 βαθμούς Κελσίου, σε σύγκριση με τα προβιομηχανικά επίπεδα».
Η μείωση των ανθρωπογενών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στο μηδέν έως το 2050 θεωρείται κρίσιμη για την επίτευξη του στόχου του 1,5 βαθμού Κελσίου.
Μεγάλη συζήτηση
Τα τελευταία χρόνια, προσωπικότητες υψηλού επιπέδου όπως ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες έχουν κάνει γνωστά τα συναισθήματά τους για τα ορυκτά καύσιμα.
Τον Ιούνιο του περασμένου έτους, ο Γκουτέρες επέκρινε τη νέα χρηματοδότηση για την εξερεύνηση ορυκτών καυσίμων.
Την περιέγραψε ως «ψευδαίσθηση» και ζήτησε την εγκατάλειψη της χρηματοδότησης των ορυκτών καυσίμων.
Παρά τις ανησυχίες, η βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου συνεχίζει να αναπτύσσει projects σε όλο τον κόσμο.
Τον Οκτώβριο του 2022, για παράδειγμα, o επικεφαλής της BP, Bernard Looney, είπε ότι η στρατηγική της εταιρείας του επικεντρώθηκε στην επένδυση σε υδρογονάνθρακες, ενώ ταυτόχρονα έβαλε χρήματα στη σχεδιαζόμενη ενεργειακή μετάβαση.
Έρχεται αλλαγή;
Ενώ υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με τα κεφάλαια που ρέουν στα ορυκτά καύσιμα, ο Φατίχ Μπιρόλ, εκτελεστικός διευθυντής του IEA, προσπάθησε να επισημάνει ποια θα μπορούσε να είναι μια σημαντική αλλαγή στο μέλλον.
«Η καθαρή ενέργεια κινείται γρήγορα — πιο γρήγορα από ό,τι πολλοί άνθρωποι αντιλαμβάνονται», είπε σε δήλωση που δημοσιεύτηκε μαζί με την έκθεση του IEA. «Αυτό είναι σαφές στις επενδυτικές τάσεις, όπου οι καθαρές τεχνολογίες απομακρύνονται από τα ορυκτά καύσιμα».
«Για κάθε δολάριο που επενδύεται σε ορυκτά καύσιμα, περίπου 1,7 δολάρια πηγαίνουν τώρα σε καθαρή ενέργεια», πρόσθεσε ο Birol, εξηγώντας ότι αυτή η αναλογία ήταν ένα προς ένα μόλις πριν από πέντε χρόνια.
«Ένα φωτεινό παράδειγμα είναι η επένδυση στην ηλιακή ενέργεια, η οποία πρόκειται να ξεπεράσει το ποσό των επενδύσεων που πραγματοποιούνται στην παραγωγή πετρελαίου για πρώτη φορά».
