Οι τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου έχουν ανακάμψει σε σχέση με τα επίπεδα του 2020. Ωστόσο, οι επενδύσεις στο upstream δεν παρουσιάζουν παρόμοια ανάκαμψη. Η πολιτική της ενεργειακής μετάβασης συνδέεται με μεγάλη απροθυμία να αυξηθούν οι δαπάνες στον κλάδο της έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων και αυτό θα έχει αντίκτυπο στη μακροπρόθεσμη δυναμική της προσφοράς για την αγορά πετρελαίου και φυσικού αερίου, όπως αναφέρει η τελευταία πρόβλεψη της ING.
Οι χαμηλές επενδύσεις στο upstream
Σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, οι ετήσιες επενδύσεις σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο ανήλθαν σε 780 δισ. δολάρια το 2014. Έκτοτε, οι υψηλότερες ετήσιες δαπάνες που έχει δει η αγορά σημειώθηκαν το 2019, φθάνοντας τα 483 δισ. δολάρια, δηλαδή μόλις το 62% των επιπέδων του 2014.
Ο Covid-19 και η αντίστοιχη πτώση στις τιμές του πετρελαίου οδήγησαν σε περαιτέρω μείωση των δαπανών, οι οποίες υπολογίζονται σε περίπου 320 δισεκατομμύρια δολάρια το 2020. Αλλά και με μόλις 351 δισεκατομμύρια δολάρια το 2021, εξακολουθούν να απέχουν πολύ από τα επίπεδα του 2014, και μάλιστα από τα επίπεδα πριν από την εποχή του κορονοϊού. Με την άνοδο των τιμών το 2021, ωστόσο, αναμένουμε να δούμε άλλη μια αύξηση των δαπανών το 2022. Η Rystad Energy, στο βασικό της σενάριο, προβλέπει ότι οι δαπάνες θα αυξηθούν κατά 10% από έτος σε έτος. Αυτό θα εξακολουθήσει να διατηρεί τις ετήσιες επενδύσεις του 2022 κάτω από τα επίπεδα του 2019.
Τα τελευταία χρόνια, το μερίδιο των δαπανών σε έργα μικρού κύκλου (πηγάδια που μπορούν να ανοίξουν και να συνδεθούν γρήγορα στο διαδίκτυο) έχει αυξηθεί σημαντικά, καθώς αυτές οι επενδύσεις παρουσιάζουν μικρότερο ρίσκο σε σχέση με ορισμένα υπεράκτια έργα, τα οποία χρειάζονται αρκετά χρόνια για να αναπτυχθούν και να τεθούν σε λειτουργία.
Η έλλειψη δαπανών από ανεξάρτητους παραγωγούς των ΗΠΑ, καθώς και από μεγάλες εταιρείες πετρελαίου, σημαίνει ότι η ανάπτυξη των επενδύσεων upstream οδηγείται επί του παρόντος από ρωσικές εταιρείες και εθνικές εταιρείες πετρελαίου της Κίνας και της Μέσης Ανατολής, σύμφωνα με τον IEA.
Τα παγκόσμια δεδομένα για τις εν ενεργεία εξέδρες αναδεικνύουν στον αντίκτυπο που έχουν οι χαμηλότερες δαπάνες στη γεωτρητική δραστηριότητα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Baker Hughes, στα τέλη Δεκεμβρίου 2021, ο παγκόσμιος αριθμός εξεδρών ανερχόταν σε 1.563. Αυτή είναι μια σημαντική αύξηση από το χαμηλό των 1.016 που παρατηρήθηκε τον Οκτώβριο του 2020. Ωστόσο, αυτός αριθμός εξακολουθεί να είναι περίπου 23% κάτω από τα επίπεδα του Δεκεμβρίου του 2019.
Τι εμποδίζει τις επενδύσεις στο upstream
Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που συγκρατούν τις δαπάνες για έρευνα και παραγωγή υδρογονανθράκων. Η πτώση της ζήτησης λόγω του Covid-19 και οι χαμηλές τιμές πετρελαίου και φυσικού αερίου οδήγησαν σε δραστικές περικοπές στους προϋπολογισμούς.
Ακόμη, στις ΗΠΑ, υπήρξε μια αλλαγή στη συμπεριφορά των παραγωγών. Οι μέρες της αχαλίνωτης ανάπτυξης της παραγωγής φαίνεται να έχουν περάσει. Αντίθετα, ο κλάδος εστιάζει στην κεφαλαιακή πειθαρχία, η οποία έχει οδηγήσει σε επίπεδα ρεκόρ ελεύθερων ταμειακών ροών που δημιουργούνται μεταξύ των παραγωγών των ΗΠΑ. Οι μέτοχοι έχουν ασκήσει σημαντική πίεση στους παραγωγούς να επικεντρωθούν περισσότερο στις αποδόσεις των μετόχων και φαίνεται ότι αυτό είναι αυτό που βλέπουμε τώρα. Ενώ η παραγωγή πετρελαίου στις ΗΠΑ θα συνεχίσει να αυξάνεται, η κεφαλαιακή πειθαρχία σημαίνει ότι η ανάπτυξη θα είναι πιο σταδιακή, σε αντίθεση με τους προηγούμενους ανοδικούς κύκλους.
Αλλά και οι μεγάλες πετρελαϊκές παγκοσμίως έχουν επίσης προχωρήσει σε περικοπές στο upstream. Το ESG αποτελεί έναν παράγοντα τον οποίο λαμβάνει όλο και περισσότερο υπ’ όψιν η βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου, τόσο για την αντιμετώπιση των εσωτερικών πολιτικών όσο και λόγω της εξωτερικής πίεσης. Ως εκ τούτου, βλέπουμε μεγάλες εταιρείες να μειώνουν το μερίδιό τους στις upstream δαπάνες, ενώ αυξάνουν το ποσό που πηγαίνει στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Στην πραγματικότητα, ο ΔΟΕ εκτιμά ότι το 2021, οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές υπερέβησαν τις δαπάνες στο upstream. Ενώ θα ασκηθεί πίεση στις μεγάλες εταιρείες για την αντιμετώπιση των εκπομπών άνθρακα, υπάρχει επίσης αβεβαιότητα σχετικά με τον ρυθμό της ενεργειακής μετάβασης, η οποία απλώς προσθέτει ενισχύει την απροθυμία των επιχειρήσεων του κλάδου να πραγματοποιήσουν σημαντικές επενδύσεις.
Σύμφωνα με τον ΔΟΕ, οι μεγάλες εταιρείες πετρελαίου αντιπροσωπεύουν περίπου το 25% των συνολικών δαπανών upstream αυτή τη στιγμή, σε σύγκριση με το 40% περίπου στα μέσα της δεκαετίας του 2010. Αυτό υπογραμμίζει τις αλλαγές στη στάση και τη συμπεριφορά που βλέπουμε να συντελούνται σε μεγάλες εταιρείες.
Ποιες είναι οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της έλλειψης επενδύσεων;
Η αγορά πετρελαίου θα πρέπει να είναι σε θέση να καλύψει τη ζήτηση μεσοπρόθεσμα (τα επόμενα δύο χρόνια). Ωστόσο, η σημαντική πτώση των κεφαλαίων που κατευθύνονται προς το upstream και η έλλειψη προθυμίας ορισμένων παραγωγών να επενδύσουν καθιστούν την αγορά ευάλωτη μακροπρόθεσμα. Είναι σημαντικό να ληφθεί υπ’ όψιν, ότι οι παραγωγοί πρέπει να επενδύσουν για να διατηρήσουν την παραγωγή σταθερή. Τα ποσοστά μείωσης είναι της τάξης του 6% ετησίως. Προφανώς, η αγορά θα πρέπει να διασφαλίσει ότι η παραγωγή δεν θα παραμείνει απλώς σταθερή, αλλά θα αυξηθεί τα επόμενα χρόνια, δεδομένης της ανάγκης να ανταποκριθεί στην αύξηση της ζήτησης.
Υπάρχει αρκετή αβεβαιότητα σχετικά με το πόσες επενδύσεις χρειάζονται, δεδομένης της αμφιβολίας που υπάρχει σχετικά με το πότε θα κορυφωθεί η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου. Οι βασικοί φορείς έχουν διαφορετικές απόψεις για το πότε θα συμβεί αυτό. Ο ΟΠΕΚ είναι της άποψης ότι η ζήτηση πετρελαίου θα αυξηθεί γύρω στο 2035, ενώ ο ΔΟΕ έχει προβάλει διαφορετικά σενάρια που βλέπουν τη ζήτηση να κορυφώνεται αμέσως μετά το 2025 ή μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 2030. Σαφώς, εάν η αιχμή της ζήτησης για πετρέλαιο τοποθετηθεί σε χρονικό ορίζοντα που ξεπερνά τη δεκαετία, αυτό απαιτεί μια αύξηση των επενδύσεων ενώ υποδηλώνει και μια ανοδική τάση στις τιμές του πετρελαίου μακροπρόθεσμα.
Η αγορά φυσικού αερίου θα πρέπει να προσελκύσει μεγαλύτερο μερίδιο μελλοντικών επενδύσεων. Στην πραγματικότητα, η Rystad βλέπει τις επενδύσεις σε φυσικό αέριο και LNG να αυξάνονται κατά 14% σε ετήσια βάση το 2022, σε σύγκριση με αύξηση 7% στο πετρέλαιο. Ωστόσο, οι δαπάνες εξακολουθούν να αναμένεται να είναι κάτω από τα επίπεδα του 2019. Το φυσικό αέριο θεωρείται ως καύσιμο γέφυρα για την ενεργειακή μετάβαση και αυτό αναμένεται να δικαιολογήσει την ισχυρή αύξηση της ζήτησης σε φυσικό αέριο/LNG κατά την επόμενη δεκαετία. Η Ασία θα ηγηθεί της αύξησης της ζήτησης για LNG, λόγω της μετάβασης από άνθρακα σε φυσικό αέριο.
Η εξαγωγική ικανότητα LNG θα αυξάνεται κατά περίπου 3% ετησίως έως το 2025, ποσοστό που πιθανότατα θα αποδειχθεί χαμηλότερο από αυτό που απαιτείται, ιδιαίτερα εάν η ζήτηση ακολουθήσει την ίδια τάση που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια, με το εμπόριο LNG να αυξάνεται κατά περίπου 8 % ετησίως από το 2015.
Όλοι αυτοί οι παράγοντες υποδηλώνουν ότι οι τιμές θα παραμείνουν πάνω από τους ιστορικούς μέσους όρους, εκτιμά η ING.
