Τέσσερις αλήθειες που άλλαξαν την Ευρώπη τον χρόνο που πέρασε

Δεν είναι ούτε μόνο τέσσερις ούτε οι σημαντικότερες. Επιλέξαμε όμως κάποιες από αυτές που διαφοροποιούνται σημαντικά σε σχέση με όσα γνωρίζαμε στο πρόσφατο παρελθόν. Και σίγουρα αλλάζουν τα δεδομένα για τη νέα χρονιά αλλά και για τα χρόνια που έρχονται. The foreseeable future που θα έλεγε ένας Αμερικάνος…

1. Στην εποχή του Τραμπ, η Δύση διαπραγματεύεται πλέον με τον εαυτό της

Στην εποχή που το δίκαιο του ισχυρού επικρατεί απροκάλυπτα και οι (άγραφες και… γραμμένες) συμφωνίες του παρελθόντος ελάχιστα ενδιαφέρουν τους ισχυρότερους, η Ευρώπη έχει φτάσει στο σημείο να διαπραγματεύεται για όσα μέχρι πρόσφατα θεωρούσαμε δεδομένα. Ποιος ο ρόλος της αμυντικής συμμαχίας του ΝΑΤΟ, πώς αλλάζουν και αμφισβητούνται παραδοσιακές συμμαχίες του παρελθόντος… Υπάρχει βέβαια και η άλλη όψη του νομίσματος. Η εμβάθυνση εντός και γύρω από την ΕΕ δεν αποτελεί απόμακρο ζητούμενο αλλά συχνά πραγματικότητα. Η «συμμαχία των προθύμων» είναι μία απόδειξη.

2. Η Ευρώπη κινείται δεξιότερα μετά τις τελευταίες ευρωεκλογές αλλά παραμένει η σταθερότερη κεντρώα δημοκρατική δύναμη του πλανήτη

Με τις ΗΠΑ της κυρίαρχης συντηρητικής τάσης του MAGA, την Κομμουνιστική (αλλά… καπιταλιστική) Κίνα και τους απανταχού αυταρχικούς ηγέτες να αυξάνουν την παρουσία και την επιρροή τους, η Ευρώπη των 27 παραμένει μακράν ό,τι δημοκρατικότερο (και αποτελεσματικότερο) έχει επιτευχθεί μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ας μη λησμονούμε επίσης ότι ζούμε στην εποχή που καλούμαστε να προστατεύσουμε τον περίφημο «ευρωπαϊκό τρόπο ζωής». Αυτή η πραγματικότητα ακούγεται «δεξιόστροφη», στην ουσία της ωστόσο κάθε άλλο παρά τέτοια είναι. Το αντίθετο.

3. Η ΕΕ, ως οικονομική Ένωση που ευημερεί σε καιρούς ειρήνης, συνεχίζει να προχωρά σε κομβικές (οικονομικές) συμφωνίες, έστω και επίπονες

Μία τέτοια είναι η εξαιρετικά δύσκολη εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ. Πρακτικά, η ΕΕ επιχείρησε να αγοράσει «ασφάλεια» χωρίς μάλιστα να μπορεί να προεξοφλήσει κανείς ότι το κατάφερε. Πέτυχε ωστόσο μετά από σχεδόν 30 χρόνια -και ελπίζουμε να κατορθώσει να την επικυρώσει μέσα στις επόμενες εβδομάδες- τη συμφωνία με τις χώρες τις Mercosur. Ιδιαίτερα επίπονης για ορισμένους αγρότες της Γαλλίας ή της Ιταλίας, απαραίτητη όμως για λόγους εφοδιαστικής ασφάλειας και ευημερίας μεσοπρόθεσμα. Δυστυχώς, τίποτα σημαντικό δεν έρχεται χωρίς βραχυπρόθεσμο κόστος. Οικονομικό και κατ’ επέκταση πολιτικό.

4. Ανώφελο να προτάσσεται το έλλειμμα ηγεσίας όταν τις παρούσες συνθήκες τις καθορίζει το έλλειμμα απαραίτητων εξοπλισμών

Είναι τουλάχιστον ανούσιο -αλλά και άδικο- να επιχειρεί να συγκρίνει κανείς το κύρος του Μακρόν ή του Μερτς υπό τις παρούσες συνθήκες, με αυτό του Μιτεράν ή του Κολ. Και έως και υποκριτικό να συγκρίνει κανείς τους ηγέτες που -σωστά ή λάθος αλλά σε κάθε περίπτωση δημοκρατικά- επέλεξαν οι λαοί της Ευρώπης με την π.χ. «αξεπέραστη και ηγεμονική» Μέρκελ της προηγούμενης δεκαετίας. Η οποία, βέβαια, φέρει τη μεγαλύτερη ευθύνη για την εξάρτηση της Ένωσης και της χώρας της από την ενεργειακή αγορά του Πούτιν. Προφανώς και δε φαίνεται να διανύουμε περίοδο πληθώρας πεφωτισμένων Ευρωπαίων οραματιστών αλλά είναι δουλειά του ιστορικού του μέλλοντος να αποφανθεί γι’ αυτό. Για την ώρα, ο ηγέτης του παρόντος θα κριθεί (και) από την αποτελεσματικότητα να αντιμετωπίσει τον υβριδικό πόλεμο που δέχεται ήδη η ήπειρός μας.