Ροή
Μεταφέρουμε αυτούσιο διάλογο που έγινε σε κρεοπωλείο στο χωριό μας:
- Ντίνο (το όνομα του πελάτη) δεν θα πάρεις αρνί φέτος; Ρώτησε ο κρεοπώλης.
- Όχι, ήθελα να φάω κατσίκι, γιατί νομίζω ότι τα αρνιά από την δικιά μας τη Βελαώρα (σ.σ. μια ημιορεινή περιοχή κοντά μας που φημιζόταν για τα καλά της αρνιά) έχουν χαλάσει… Δεν είναι όπως παλιά.
- Έφερα αρνιά νησιώτικα Ντίνο φέτος, να πάθεις πλάκα!!! η απάντηση του κρεοπώλη.
Η μικρή αυτή στιχομυθία μας οδηγεί κατευθείαν σε δύο μεγάλα θέματα: Την μεγάλη γευστική ποικιλία της Ελληνικής Υπαίθρου αλλά και την ουσία της σύγχρονης αγροτικής πολιτικής.
Αρνάκι λοιπόν από την Βελαώρα ή από το νησί για έναν μερακλή πελάτη ενός χωριού στον κάμπο;
Χάρη στο σύγχρονο εμπόριο ο μέσος πελάτης σε ένα μεσαίο αλλά παρακμάζον χωριό της Ρούμελης έχει να διαλέξει μεταξύ δύο εκλεκτών ειδών για να γιορτάσει το Πάσχα. Και σε τιμές όχι απαγορευτικές: 11,50 ευρώ το κιλό ο χασάπης 10 ευρώ ο κτηνοτρόφος το κατσίκι.
Ερώτηση: πόσοι Ευρωπαίοι καταναλωτές έχουν τόσες πολλές επιλογές; Αρκετοί, αλλά όχι πολλοί.
Πότε πια θα καταλάβουμε ότι καθόμαστε πάνω σε ένα γευστικό μπαούλο με ολόχρυσες «λίρες» (γεύσεις) και απλώς δεν ξέρουμε πως να το ανοίξουμε; Τα τελευταία χρόνια δημιουργήθηκε μια ολόκληρη σειρά επαγγελμάτων γύρω από το φαγητό και την κουζίνα: εύκολες συνταγές, γρήγορες συνταγές, δημιουργική κουζίνα, τοπικές κουζίνες, εορταστικές γεύσεις, ακόμη και γεύσεις για του Αγίου Βαλεντίνου μια και ως γνωστό ο έρωτας περνάει από το στομάχι.
Εκεί όμως που παρουσιάστηκε ένα σχετικό έλλειμμα ήταν στην προσπάθεια να γνωρίσουν οι καταναλωτές τις πρώτες ύλες που μαγειρεύουν οι ίδιοι ή τα εστιατόρια που συχνάζουν.
Ότι δηλαδή έγινε με το κρασί: σήμερα εκατοντάδες άνθρωποι γνωρίζουν απίστευτες λεπτομέρειες για τις ποικιλίες, τις καλλιεργητικές συνθήκες, τους αμπελώνες και τους ανθρώπους που τους φροντίζουν. Κάποιοι λίγοι, έχουν αρχίσει να μαθαίνουν ορισμένα πράγματα για τα τυριά με έμφαση αυτά των τουριστικών περιοχών. Λογικό κι αναμενόμενο αφού εκεί δοκίμασαν ένα διαφορετικό τυρί τις τελευταίες τους διακοπές που τους εντυπωσίασε.
Τι ξέρει όμως ο μέσο καταναλωτής για τα λαχανικά και φρούτα που τρώει, την ώρα που οι κάθε λογής ειδικοί του συστήνουν να τρώει 5 μερίδες την ημέρα; Τι ξέρει για τα όσπρια, τώρα που εμφανίζονται ως η εναλλακτική λύση για την λήψη πρωτεϊνών έναντι του κρέατος;
Τι ξέρει για το αλάτι, ένα πραγματικό θησαυρό της ελληνικής θάλασσας;
Ας αφήσουμε κατά μέρος τι ξέρει για το κρέας και τα διάφορα κομμάτια του ανάλογα με τον τρόπο μαγειρέματος; Ένα κορυφαίο θέμα κάθε τοπικής γαστρονομίας.
Και όταν λέμε τι ξέρει, δεν εννοούμε για την ανατομική ή καλλιεργητική πλευρά του θέματος μόνο. Σήμερα που η τροφή μας βάλλεται σαν ιδιαίτερα επιβαρυντική για τον πλανήτη, δεν θα πρέπει να ξέρουμε 5 πράγματα για τον κύκλο ζωής των προϊόντων που αγαπάμε; Κάποια φορά σε ένα συνεργείο για ψεκαστικά μακριά από την περιοχή μου , ανέφερα ότι εγώ σαν φυστικάς κάνω αρκετούς ψεκασμούς, μέχρι 7 το χρόνο.
Οι παρευρισκόμενοι πελάτες έσκασαν στα γέλια και μου είπαν: “τι πολλοί ρε φίλε εγώ στην τάδε καλλιέργεια μια χρονιά που ήταν ανάποδη ξεπέρασα τους είκοσι.”
Δεν αναφέρουμε το γεγονός ούτε για να φοβίσουμε κάποιους ούτε να υπαινιχθούμε ότι κάποιοι δεν έκαναν καλά τη δουλειά τους. Τουναντίον, με βάση τη σημερινή αντίληψη ότι το προϊόν πρέπει να λάμπει στο ράφι και η φύρα να είναι 0 (ολογράφως μηδέν), οι συνάδελφοι έκαναν πάνω από 20 ψεκασμούς, όπως ακριβώς επιτάσσει η σύγχρονη πρακτική και κανόνες ασφάλειας. Κανείς γεωπόνος σήμερα δεν δίνει φάρμακα με την ευκολία που έδινε, ούτε παραγωγοί γράφουν στα παλαιότερα των υποδημάτων τους τις προειδοποιήσεις των ετικετών των φυτοφαρμάκων. Μικρο-αποκλίσεις όλοι μας κάνουμε, αλλά κανείς δεν είναι πια τόσο ασύδοτος.
Το πρόβλημα είναι ότι τόσο το εμπόριο όσο και ο καταναλωτής σήμερα θέλουν να έχουν κάθε χρόνο στα ράφια ότι ακριβώς είχαν και πέρυσι και μάλιστα σε παρόμοια τιμή. Βρισκόμαστε πιθανόν στο χρονικό σημείο που η απαίτηση αυτή δεν θα είναι εφικτή.
Τα μη βιώσιμα προϊόντα θα αποσύρονται ‘κατ’ απαίτηση του σύγχρονου καταναλωτή αλλά και εμπόρου”. Αυτοί οι δύο κρίκοι της αλυσίδας θα είναι στο μέλλον οι πραγματικοί υπεύθυνοι για την εφαρμογή της περιβαλλοντικής πολιτικής στον διατροφικό τομέα. Οι διαπιστευμένοι φορείς θα ελέγχουν απλώς τις λεπτομέρειες. Όσο οι καταναλωτές ζητούν να αγοράσουν επιβαρυμένα περιβαλλοντικά προϊόντα, τόσο οι έμποροι θα φροντίζουν να τους τα προσφέρουν. Αλλά όταν οι καταναλωτές αλλάξουν και ζητήσουν περιβαλλοντικά φιλικά προϊόντα τότε οι έμποροι θα φροντίσουν να τους βρουν τα καλύτερα.
Αυτά δεν συνέβη με τους 2 φίλους στο χασάπικο στο χωριό; Ο πελάτης, έμπειρος αλλά και περιπατητής των γύρω βουνών, είδε με τα ίδια του τα μάτια ότι πλέον οι τσοπάνηδες δεν βγάζουν και πολύ για βοσκή τα πρόβατά τους ώστε να περάσουν στο κρέας οι πάμπολλες μυρωδιές της Ελληνικής φύσης. Πήγε λοιπόν και πήρε κατσίκι που ακόμη βόσκει στο ύπαιθρο για να περιποιηθεί τα παιδιά του τώρα που θα έλθουν το Πάσχα.
Αλλά και ο χασάπης από την άλλη, διαπίστωσε ότι τα τελευταία χρόνια τα ντόπια αρνιά έχουν αλλάξει και ο κόσμος που μπαίνει στο μαγαζί του θέλει κάτι σύγχρονο. Ακούει εμάς τους αγρότες που λέμε ότι τα εκλεκτής ποιότητας τριφύλλια της περιοχής μας γίνονται ανάρπαστα από τους νησιώτες εμπόρους και σκέφτηκε: από εκεί θα πάω να ψωνίσω! Και του βγήκε γιατί πούλησε περισσότερα από κάθε άλλη χρονιά!!!
Μακρύς ο δρόμος μπροστά μας για τη διατροφή του μέλλοντος. Πάρτε το απόφαση, από εδώ κι εμπρός δεν θα απλώνουμε το χέρι στο ράφι και θα ψωνίζουμε ότι μας γυαλίσει η συσκευασία. Θα ψηφίζουμε με την αγορά μας, που έλεγε και ο Samuelson για να θυμηθούμε και τα νιάτα μας ημέρες που είναι. Θα επαινούμε τους καλούς παραγωγούς και θα τιμωρούμε τους ασυνεπείς και όσους αρνούνται να προσαρμοστούν στη νέα πραγματικότητα. Θα ενισχύουμε τους παραγωγούς της παραμεθορίου. Θα στηρίζουμε τους νησιώτες κτηνοτρόφους και τυροκόμους που αντιστέκονται στη λαίλαπα της τουριστικής μονοκαλλιέργειας. Θα προτιμούμε τις εξαιρετικές ημέρες των εορτών τους παραγωγούς που δραστηριοποιούνται σε δύσκολους τόπους, σε βουνά και σε απομακρυσμένα μέρη, και θα τους πληρώνουμε το κάτι τις παραπάνω που ζητάνε για να συνεχίσουν να προσφέρουν.
Για να τα πετύχουμε όμως όλα αυτά χρειάζεται πρώτο να γνωρίζουμε και δεύτερον κάποιον να μας διασφαλίζει ότι τα πράγματα είναι έτσι όπως φαίνονται. Και τα δύο αυτά είναι κομμάτια της σύγχρονης αγροτικής πολιτικής. Γι’ αυτό άλλωστε τα Υπουργεία Γεωργίας σε ολόκληρη την Ευρώπη μετονομάστηκαν σε Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Το νέο τους όνομα τα λέει όλα, δεν χρειάζεται άλλη ανάλυση. Το θέμα είναι ότι οι διοικητικοί μηχανισμοί και οι πολιτικοί τους προϊστάμενοι το έχουν αντιληφθεί;
Η πράξη δείχνει πως μάλλον όχι. Υπουργός Γεωργίας σε όλες τις τελευταίες κυβερνήσεις τοποθετείται μεσαίο κομματικό στελέχη ή κορυφαία όταν όλες οι καλές θέσεις έχουν καλυφθεί, από καραμπόλα όπως χαρακτηριστικά λένε. Έτσι όμως το πράγμα δεν πάει μακριά.
Και μια και πλησιάζουμε σε εκλογές ας κάνουμε και μια ευχή: ο επόμενος Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, να είναι πρώτον σημαίνον πολιτικό στέλεχος και δεύτερον να οριστεί παράλληλα και Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης. Έτσι θα έχουμε με ένα σμπάρο δύο τρυγόνια: και στον κλάδο θα δοθεί η βαρύτητα που χρειάζεται και πολλά προβλήματα που άπτονται αρμοδιότητας άλλων Υπουργείων θα λυθούν ευκολότερα. Κοντός ψαλμός αλληλούια.
