Ροή
Το 2021 έλαβε χώρα μία σειρά γεγονότων καταλυτικής σημασίας που συνέβαλαν στην ραγδαία άνοδο, στην σχεδόν καθολική αναγνωρισιμότητα, καθώς και στην εν γένει απήχηση και σημαντική υιοθέτηση των κρυπτονομισμάτων. Το έτος αυτό, γνωρίσαμε σε μεγαλύτερο βαθμό την τεχνολογία Blockchain και την πληθώρα των εφαρμογών της ανά τομέα, εισαχθήκαμε στις αποκεντρωμένες χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και εφαρμογές (DeFi - DApps), ήρθαμε σε επαφή με εναλλακτικά ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία όπως είναι τα NFTs - πέρα από τα coins και τα tokens που ίσως γνωρίζαμε μέχρι τότε, θαυμάσαμε τα αλλεπάλληλα νέα ιστορικά υψηλά της συνολικής κεφαλαιοποίησης της αγοράς των κρυπτονομισμάτων καθ’ όλη την διάρκεια του έτους, η οποία μάλιστα έφτασε τον Νοέμβριο στα 3 τρισεκατομμύρια δολάρια, περίοδο κατά την οποία η τιμή του Bitcoin, του δημοφιλέστερου όλων των κρυπτονομισμάτων, σημείωσε το πιο πρόσφατο ιστορικό υψηλό της φτάνοντας στα 68,789.63 δολάρια.
Η συναλλακτική κίνηση στην αγορά των κρυπτονομισμάτων ξεπέρασε κατά το 2021 κάθε προσδοκία, με ολοένα και περισσότερους ανθρώπους να γνωρίζουν και να αποκτούν κάποιο από τα 16,000 και πλέον διαφορετικά διαθέσιμα κρυπτονομίσματα. Μάλιστα με βάση το 2021, υπολογίζεται ότι περίπου 300 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο κατείχαν ή χρησιμοποίησαν κρυπτονομίσματα κάποια στιγμή στη ζωή τους, σύμφωνα με πρόσφατη εκτίμηση της εταιρείας τεχνολογίας Blockchain TripleA.
Με την αυξανόμενη υιοθέτηση του Bitcoin και των εναλλακτικών κρυπτονομισμάτων (Altcoins), οι ψηφιακές και φυσικές υποδομές που υποστηρίζουν τον κλάδο των κρυπτονομισμάτων βελτιώνονται διαρκώς. Μία από τις υποδομές αυτές, η οποία αποτελεί επιπρόσθετη παράμετρο που προσφέρει χρήσιμα συμπεράσματα για την διείσδυση, την υιοθέτηση και την αποδοχή των κρυπτονομισμάτων, είναι και τα Bitcoin ATMs.
Ένα Bitcoin ATM είναι ένα μηχάνημα που υιοθετεί την εμφάνιση και κάποιες από τις λειτουργίες των γνωστών μας Αυτόματων Ταμειολογιστικών Μηχανημάτων, συνδεδεμένο διαρκώς στο διαδίκτυο, το οποίο επιτρέπει στους πελάτες να αγοράζουν Bitcoin (κατά περίπτωση και άλλα κρυπτονομίσματα) χρησιμοποιώντας παραστατικό χρήμα (fiat money). Οι χρήστες μπορούν επίσης να πουλήσουν τα Bitcoin τους για να λάβουν μετρητά στο τοπικό νόμισμα, χρησιμοποιώντας τα Bitcoin ΑΤΜs. Τα Bitcoin ΑΤΜs δεν λειτουργούν ακριβώς με τον ίδιο τρόπο όπως τα ATMs των τραπεζών που επιτρέπουν στους πελάτες τους να κάνουν φυσική ανάληψη μετρητών από το υπόλοιπο των τραπεζικών τους λογαριασμών. Αντίθετα, τα Bitcoin ATMs βασίζονται σε Blockchain συναλλαγές που είτε στέλνουν τα Bitcoin στο ψηφιακό πορτοφόλι ενός χρήστη κατά την αγορά τους, συχνά μέσω της χρήσης ενός κωδικού QR, είτε κατά την πώλησή τους επιτρέπουν στον χρήστη να παραλάβει το αντίστοιχο ποσό σε μετρητά στο τοπικό νόμισμα. Συνεπώς, κάθε συναλλαγή κατάθεσης και ανάληψης εμπεριέχει την πράξη της μετατροπής από μετρητά σε κρυπτονομίσματα και από κρυπτονομίσματα σε μετρητά, αντίστοιχα, σύμφωνα με την τρέχουσα ισοτιμία και τα έξοδα μετατροπής όπως καθορίζονται από τους παρόχους των ATMs. Οι χρήστες μπορούν επίσης να επενδύσουν σε έναν αυξανόμενο αριθμό κρυπτονομισμάτων και έχουν παράλληλα την δυνατότητα να αποθηκεύουν όλα τα κεφάλαια τους στο ίδιο ψηφιακό πορτοφόλι, σε αντίθεση με τις παραδοσιακές τραπεζικές συναλλαγές, όπου ένας χρήστης χρειάζεται ξεχωριστές κάρτες και λογαριασμούς για κάθε τράπεζα.
Πρόσφατα δεδομένα που αντλήθηκαν από το CoinATMRadar, μια πλατφόρμα αφιερωμένη στην παρακολούθηση του αριθμού των ΑΤΜs κρυπτονομισμάτων ανά τον κόσμο, αποκαλύπτουν ότι ο αριθμός των Bitcoin ΑΤΜs παγκοσμίως έχει αυξηθεί περισσότερο από 142% τους τελευταίους 12 μήνες.
Πιο συγκεκριμένα, την 1η Ιανουαρίου 2021, υπήρχαν 14,041 Bitcoin ΑΤΜs εγκατεστημένα παγκοσμίως. Ένα χρόνο μετά, ο αριθμός αυτός έφτασε στα 34,096 την 1η Ιανουαρίου 2022, μια αύξηση πάνω από 20,000 Bitcoin ATMs μέσα σε 12 μήνες.
Η εξέταση της πορείας του αριθμού των εγκατεστημένων ATMs για τις παρακάτω χώρες παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Οι ΗΠΑ αποτελούν την κυρίαρχη χώρα στην διείσδυσή τους καθώς την 1η Ιανουαρίου 2021 υπήρχαν 11,448 εγκατεστημένα Bitcoin ΑΤΜs, ενώ καθ’ όλη την διάρκεια του έτους ο αριθμός τους σημείωσε εντυπωσιακή άνοδο και έφτασε στα 29,891 την 1η Ιανουαρίου 2022.
Στον Καναδά, την 2η χώρα με τα περισσότερα Bitcoin ATMs στον κόσμο, την 1η Ιανουαρίου 2021 υπήρχαν 1,033 εγκατεστημένα Bitcoin ΑΤΜs, ενώ την 1η Ιανουαρίου 2022 ο αριθμός τους βρέθηκε σημαντικά αυξημένος στα 2,149.
Στην Ισπανία, μία χώρα γνωστή για τον μεγάλο αριθμό πρώιμων χρηστών και την σημαντική υιοθέτηση των κρυπτονομισμάτων, την 1η Ιανουαρίου 2021 υπήρχαν 94 εγκατεστημένα Bitcoin ΑΤΜs, ενώ την 1η Ιανουαρίου 2022 ο αριθμός τους βρέθηκε αυξημένος στα 168. Η Ισπανία είναι σήμερα η 4η χώρα με τα περισσότερα Bitcoin ATMs στον κόσμο.
Και στην Ελλάδα όμως, τα Bitcoin ATMs είναι ιδιαίτερα γνωστά και δημοφιλή από το 2015. Συγκεκριμένα, το πρώτο μηχάνημα λειτούργησε στις Αχαρνές τον Ιούνιο του 2015 και οι προσθήκες νέων μηχανημάτων συνεχίζονται μέχρι και σήμερα. Το 2021 ξεκίνησε με 55 εγκατεστημένα Bitcoin ATMs, ενώ την 1η Ιανουαρίου 2022 ο αριθμός τους βρέθηκε αυξημένος στα 68. Τα Bitcoin ATMs βρίσκονται διάσπαρτα στον ελλαδικό χώρο, με σημαντικό αριθμό να συγκεντρώνεται στην Αττική (29) και στην Θεσσαλονίκη (13). Bitcoin ATMs μπορούμε να βρούμε επίσης και στην Αλεξανδρούπολη, στο Άργος, στην Άρτα, στο Ηράκλειο Κρήτης, στα Ιωάννινα, στην Καλαμάτα, στην Καστοριά, στην Λάρισα, στην Λευκάδα, στην Μύκονο, στην Πάτρα, στο Ρέθυμνο, στην Ρόδο, στην Σκύρο, στην Χαλκιδική και στα Χανιά. Αξίζει επίσης να σημειώσουμε πως η Ελλάδα αποτελεί πλέον την 13η χώρα με τα περισσότερα Bitcoin ATMs στον κόσμο.
Το Ηνωμένο Βασίλειο από την άλλη πλευρά, μπορεί να χαρακτηριστεί ως μία ιδιάζουσα περίπτωση καθώς έπειτα από μία αυξητική πορεία των διαθέσιμων Bitcoin ATMs από τον Μάρτιο του 2014 έως τον Φεβρουάριο του 2020, περίοδο κατά την οποία έφτασε στο ιστορικό υψηλό των 283 μηχανημάτων, ο αριθμός τους ακολούθησε πτωτική πορεία, την 1η Ιανουαρίου 2021 έπεσε στα 226 και την 1η Ιανουαρίου 2022 έφτασε στα 102 εγκατεστημένα Bitcoin ATMs. Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι σήμερα 10ο στην κατάταξη με τα περισσότερα Bitcoin ATMs στον κόσμο.
Σε σχέση με την υιοθέτηση των κρυπτονομισμάτων και την εγκατάσταση Bitcoin ATMs, μία χώρα της ηπείρου της Βόρειας Αμερικής θα πρέπει να αποτελέσει μία σημαντική μελέτη περίπτωσης. Η χώρα αυτή είναι το Ελ Σαλβαδόρ, η κυβέρνηση του οποίου προέβη στις 7 Σεπτεμβρίου του 2021, σε μία κίνηση που μπορεί να χαρακτηριστεί ταυτόχρονα ως πρωτοπόρος αλλά και αμφιλεγόμενη. Το Ελ Σαλβαδόρ έγινε η πρώτη χώρα στον κόσμο (και η μοναδική μέχρι σήμερα) που αναγνώρισε το Bitcoin ως νόμιμο χρήμα (legal tender), πράγμα που σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις πρέπει να αποδέχονται το κρυπτονόμισμα στις καθημερινές συναλλαγές των πολιτών σε πληθώρα τομέων και οικονομικών δραστηριοτήτων. Αρχικά, η εισαγωγή του Bitcoin ως νομίσματος για τις καθημερινές συναλλαγές στο Ελ Σαλβαδόρ αντιμετωπίστηκε με σκεπτικισμό από τον πληθυσμό του, ενώ σύμφωνα με προηγούμενη έρευνα του Πανεπιστημίου UCA El Salvador που κυκλοφόρησε τον Αύγουστο του 2021, σχεδόν το 83% των συμμετεχόντων είχαν ελάχιστη έως καθόλου εμπιστοσύνη στο Bitcoin ως νόμιμο χρήμα. Είναι όμως αξιοσημείωτο ότι σε έναν μόλις μήνα από την αναγνώριση του Bitcoin ως νόμιμο χρήμα, ο αριθμός των πολιτών με ψηφιακά πορτοφόλια Bitcoin ξεπέρασε τον αριθμό των πολιτών με παραδοσιακούς τραπεζικούς λογαριασμούς, σύμφωνα με στοιχεία του Forbes. Ως προς τον αριθμό των Bitcoin ATMs, το πρώτο μηχάνημα εγκαταστάθηκε και λειτούργησε στην χώρα τον Φεβρουάριο του 2020, ενώ κατά την ημερομηνία αναγνώρισης του Bitcoin ως νόμιμου χρήματος ο αριθμός τους ήταν μόλις 4. Στις αρχές του 2022 το τοπίο έχει αλλάξει ολοκληρωτικά. Το Ελ Σαλβαδόρ έγινε η 3η χώρα με τα περισσότερα Bitcoin ATMs στον κόσμο με 205 εγκατεστημένα μηχανήματα, πίσω από τις Η.Π.Α. και τον Καναδά, χώρες οι οποίες όπως είδαμε διαθέτουν χιλιάδες Bitcoin ATMs.
Κατά την ημερομηνία συγγραφής του παρόντος, η γεωγραφική κατανομή του συνόλου των 34,256 Bitcoin ATMs ανά ήπειρο είναι η εξής:
1. Βόρεια Αμερική: 32,492 (ποσοστό 94.9% του συνόλου)
2. Ευρώπη: 1,382 (ποσοστό 4% του συνόλου)
3. Ασία: 244 (ποσοστό 0.7% του συνόλου)
4. Νότια Αμερική: 78 (ποσοστό 0.2% του συνόλου)
5. Ωκεανία: 39 (ποσοστό 0.1% του συνόλου)
6. Αφρική: 21 (ποσοστό 0.1% του συνόλου)
Το σύνολο των 34,256 Bitcoin ATMs κατηγοριοποιείται σύμφωνα με τις υποστηριζόμενες λειτουργίες τους για αγορά και πώληση κρυπτονομισμάτων, ως ακολούθως:
- One-way ATM με δυνατότητα αγοράς κρυπτονομισμάτων αποκλειστικά (buy only): 26,392
- Two-way ATM με την παράλληλη δυνατότητα αγοράς και πώλησης κρυπτονομισμάτων (buy and sell): 7,860
- One-way ATM με δυνατότητα πώλησης κρυπτονομισμάτων αποκλειστικά (sell only): 4
Καταλήγοντας, το σύνολο των 34,256 Bitcoin ATMs μπορεί να κατηγοριοποιηθεί περαιτέρω σύμφωνα με τα υποστηριζόμενα προς συναλλαγή κρυπτονομίσματα στο εκάστοτε μηχάνημα, όπως αυτά απεικονίζονται στο Γράφημα 3.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι η κατηγορία Altcoins περιλαμβάνει όλα τα υπόλοιπα αναφερόμενα κρυπτονομίσματα εκτός από τα Bitcoin (BTC) και Bitcoin Cash (BCH). Η κατηγοριοποίηση αυτή αναδεικνύει σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό την απήχηση των Altcoins στην αγορά των κρυπτονομισμάτων και την διείσδυσή τους στα άτομα τα οποία χρησιμοποιούν τα κρυπτονομίσματα ως μέσο συναλλαγής, αποταμίευσης, επένδυσης ή ακόμα και αντιστάθμισης κινδύνου σε σχέση με τις εξελίξεις στις ανά τον κόσμο τοπικές οικονομίες.
