Μία θέση ανάμεσα στους «Νέους Ευρωπαϊκούς Τίγρεις» κατέχει η Ελλάδα, χάρη στο δυναμικό οικοσύστημα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που αποτελούν την ατμομηχανή της ανάπτυξης στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Σύμφωνα με έρευνα που διενέργησε η Deloitte για λογαριασμό της Paypal, οι Νέοι Ευρωπαϊκοί Τίγρεις είναι δυναμικές οικονομίες της Ευρώπης που παρουσιάζουν άνθηση χάρη στο τοπικό ταλέντο, την αυξανόμενη διείσδυση των νέων τεχνολογιών, την ανάπτυξη του κλάδου των ΜΜΕ και, κυρίως, στην ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου.
Το ποσοστό των μικρών επιχειρήσεων (έως 19 εργαζόμενοι) στην Ελλάδα είναι υψηλότερο από κάθε άλλη χώρα που εξετάζονται στην έρευνα. Το 2015 υπήρχαν πάνω από 780.000 μικρές επιχειρήσεις, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι ο κλάδος αυτός είναι ιδιαίτερα σημαντικός για την ανάπτυξη της χώρας. Ο ρυθμός σύστασης νέων επιχειρήσεων άνω των 10 ατόμων ήταν 22,1% την ίδια χρονιά –σημαντικά υψηλότερα από την υπόλοιπη περιοχή και την Δυτική Ευρώπη.
Σύμφωνα με την έρευνα, η ελληνική οικονομία σκοράρει πολύ υψηλά στον τομέα της καινοτομίας, με ανάλογα αποτελέσματα με εκείνα των πλέον ανεπτυγμένων αγορών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Με μεγάλη χαρά διαπιστώσαμε τον τεράστιο ρόλο που διαδραματίζουν οι ΜμΕ, οι οποίες και καθοδηγούν την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής. Μας καθησυχάζει όντως το να βλέπουμε ότι οι διαδικτυακές εξαγωγές αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι αυτής της ανάπτυξης», εξηγεί ο Μάρσιν Γκλογκόβσκι, γενικός διευθυντής της PayPal για την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη.
Σύμφωνα με την έρευνα, οι παράγοντες επιτυχίας στο νοτιοανατολικό άκρο της Ευρώπης είναι οι παρακάτω:
1. Κοινοτικά κεφάλαια και χρηματοδοτικές ενέσεις
Η ταχεία ανάπτυξη των περιφερειακών οικονομιών οφείλεται εν μέρει στις επιδοτήσεις και τα προγράμματα χρηματοδοτικής ενίσχυσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες και μείωσαν σταδιακά τις προϋπάρχουσες διαφορές ανάμεσα στις εν λόγω χώρες και τα παλαιότερα κράτη-μέλη της ΕΕ.
Μέσω 20 εθνικών και περιφερειακών προγραμμάτων, η Ελλάδα έχει διαθέσει κονδύλια ύψους 20,38 δισ. ευρώ προερχόμενα από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία, κατά την περίοδο 2014-2020. Με την εθνική συγχρηματοδότηση 4,6 δισ. ευρώ, η Ελλάδα διαθέτει έναν συνολικό προϋπολογισμό 24,98 δισ. ευρώ για επενδύσεις σε ποικίλους τομείς, από την δημιουργία θέσεων εργασίας και ανάπτυξης για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας των ΜΜΕ, την προστασία του περιβάλλοντος, καθώς και την τόνωση της μετάβασης στην οικονομία χαμηλών εκπομπών ρύπων, και τις εργασίες υποδομής στα δίκτυα μεταφορών και την ενέργεια.
Η οικονομική πρόοδος της περιοχής προκύπτει από πολλούς παράγοντες: ένας από αυτούς είναι η ανάπτυξη της ψηφιακής υποδομής (το 2017 πάνω από το 80% των νοικοκυριών στις χώρες που μελετήθηκαν διέθεταν Internet, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό το 2008 ήταν κάτω του 50%[1]). Τα τελευταία 11 χρόνια, οι τοπικές εταιρείες έχουν βιώσει αύξηση άνω του 200% στο διαδικτυακό εμπόριο, και το μερίδιο των εταιρειών που δέχονται ηλεκτρονικές παραγγελίες έχει αυξηθεί κατά 81%[2]. Επίσης, το μερίδιο των ατόμων που χρησιμοποιούν το διαδίκτυο για το ηλεκτρονικό εμπόριο έχει ανέβει κατά 100% την τελευταία δεκαετία (σε σύγκριση με το ποσοστό 40% σε άλλες χώρες της ΕΕ[3]). Σήμερα, ένας στους τέσσερις πελάτες που κάνει online αγορές στην Ευρώπη προέρχεται από την αναλυθείσα στην έκθεση περιοχή.
Αναφορικά με τις διαδικτυακές πωλήσεις, ο κλάδος των ελληνικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων πλησιάζει τον μέσο όρο της περιοχής, με υψηλό ρυθμό βελτίωσης σε νευραλγικούς τομείς. Σύμφωνα με στοιχεία της PayPal, οι βασικές κατηγορίες online πώλησης για τις ελληνικές εταιρείες είναι οι ταξιδιωτικές υπηρεσίες και η μόδα, ενώ οι πιο γρήγορα ανερχόμενες αγορές διαδικτυακών εξαγωγών είναι η Μεγάλη Βρετανία, οι ΗΠΑ και η Γερμανία.
2. Ταλαντούχο ανθρώπινο δυναμικό
Το κόστος εργασίας στην περιοχή είναι χαμηλότερο και δεν ανέρχεται ούτε στο 1/3 του πακέτου παροχών στην Δυτική Ευρώπη. Επίσης, υπάρχει η ξεκάθαρη δυναμική για την αξιοποίηση του εγχώριου ταλαντούχου δυναμικού, λαμβάνοντας υπόψη ότι στην περιοχή διαμένει σχεδόν το 22% του πληθυσμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Με παρόμοιο τρόπο, η περιοχή έχει δει σημαντική ανάπτυξη στις δεξιότητες και την απόδοση των πολιτών της (κατά τα πρόσφατα χρόνια, οι πολίτες της περιοχής έχουν αποκτήσει πιστοποιήσεις Πληροφορικής με διπλάσιο ρυθμό από την υπόλοιπη Ευρώπη).
3. Εξαγωγές και e-commerce
Οι χώρες της περιοχής επωφελούνται από την Ενιαία Αγορά της ΕΕ, η οποία και διευκολύνει την ελεύθερη διακίνηση των κατοίκων, των αγαθών και των υπηρεσιών. Ενώ η Ελλάδα βρίσκεται σε χαμηλότερο επίπεδο εξαγωγών (53 δισ. ευρώ), με 18.200 εξαγωγείς, τουλάχιστον το 98% εξ αυτών είναι ΜμΕ, επιβεβαιώνοντας την αυξανόμενη ωριμότητα του καίριου αυτού κλάδου. Το μερίδιο των ΜμΕ σε όγκο εξαγωγών στην Ελλάδα είναι μεγαλύτερο από εκείνο της περιοχής που μελέτησε η Deloitte, και υψηλότερο από τον μέσο όρο της Δυτικής Ευρώπης.
«Το Internet, ως κινητήριος μοχλός ανάπτυξης, διευκολύνει περισσότερο από ποτέ τις τοπικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις να επεκτείνουν τη διασυνοριακή δραστηριότητά τους. Στην έκθεση που ετοιμάσαμε, βάλαμε κάτω από το μικροσκόπιο έναν ικανό αριθμό τοπικών εταιρειών, και όλες τους μοιράζονται ένα διεθνές όραμα», αναφέρει η Julia Patorska, Leader of the Economic Analysis Team στην Deloitte.
Το ηλεκτρονικό εμπόριο αποτελεί έναν τομέα όπου είναι ιδιαίτερα εύκολο να εντοπίσεις παραδείγματα επιτυχημένων περιφερειακών εταιρειών, οι οποίες έχουν παρουσία σε διεθνείς αγορές και διαπρέπουν ποικιλοτρόπως. Στην περίπτωση της Etouri, της ελληνικής εταιρείας ενοικίασης εξοχικών κατοικιών που ιδρύθηκε στην Κρήτη το 2012, τα νούμερα είναι όντως εντυπωσιακά: με μέσο ρυθμό αύξησης σχεδόν στο 50% ετησίως, τα έσοδα προέρχονται κυρίως από online ξένους πελάτες.
Προοπτικές για περαιτέρω ανάπτυξη
Η Ελλάδα βρίσκεται στην φάση προετοιμασίας ενός νέου αναπτυξιακού σχεδίου για την μεταμνημονιακή εποχή, ενώ ο κρατικός προϋπολογισμός κατέγραψε πλεόνασμα της τάξης του 1,5 δισ. ευρώ το πρώτο δίμηνο του τρέχοντος έτους. Επομένως, η εξίσου δυναμική διεύρυνση των ΜΜΕ της περιοχής και του κλάδου του ηλεκτρονικού εμπορίου αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ανάπτυξης τόσο της Ελλάδας όσο και άλλων χωρών που συγκαταλέγονται στους επονομαζόμενους ‘Νέους Ευρωπαϊκούς Τίγρεις’.
«Ο κινητήριος μοχλός για την περιοχή είναι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες ήδη αποτελούν τον πυρήνα της περιφερειακής ανάπτυξης. Ελπίζουμε πως οι επιχειρήσεις αυτές θα εξακολουθούν να επεκτείνονται, τόσο σε εγχώριες όσο και σε διεθνείς αγορές», καταλήγει ο κ. Γκλογκόβσκι.
