Μπορεί η οριζόντια μείωση των αντικειμενικών τιμών των ακινήτων να διευκολύνει του πολίτες να αντιληφθούν το ύψος της αναπροσαρμογής της αξίας της περιουσίας τους, ωστόσο όταν έρχεται η ώρα του λογαριασμού η κατάσταση περιπλέκεται, καθώς το ποιος τελικά βγαίνει χαμένος και ποιος κερδισμένος δεν είναι εύκολα ευδιάκριτο.
Με την πρώτη ματιά τα ακίνητα που είχαν αντικειμενικές τιμές από 1.150 έως και 3.000 ευρώ ανά τ.μ. είναι τα κερδισμένα της αναπροσαρμογής, καθώς έχουν διψήφια μείωση που κυμαίνεται από 14,29% έως και 20,59%. Ειδικά τα ακίνητα αξίας 1.700 -1.750 ευρώ είναι τα πλέον «υποτιμημένα» ως προς την αξία (μείωση άνω του 20%).
Αντιθέτως τα φθηνά ακίνητα αντικειμενικής αξίας από 950 ευρώ έως και 650 ευρώ ανά τ.μ., αλλά και τα ακριβά ακίνητα αξίας από 3.600 ευρώ έως 4.049 ευρώ ανά τ.μ. είναι τα λιγότερο ευνοημένα από τις μειώσεις, καθώς σε αυτά η μείωση κυμαίνεται από 5% έως 7,69%. Βεβαίως τα κυρίως χαμένα είναι τα ακίνητα αξίας 4.050 και άνω η τιμή των οποίων παραμένει αμετάβλητη.
Η ποσοστιαία μείωση των αντικειμενικών αξιών δεν μπορεί από μόνη της τους «νικητές» κα τους χαμένους. Οι νέες αντικειμενικές αν και ισχύουν αναδρομικά από τις 21 Μαΐου 2015, δεν επηρεάζουν το ΕΝΦΙΑ του 2015, αλλά θα χρησιμοποιηθούν για τον υπολογισμό του Φόρου Ακίνητης Περιουσίας του 2016.
Το τρίτο μνημόνιο ρητά προβλέπει την παραμονή των φορολογικών εσόδων από τον ΕΝΦΙΑ στο ίδιο απόλυτα ύψος της βεβαίωσης 3,2 δισ. ευρώ και είσπραξης 2,65 δισ. ευρώ. Συνεπώς σύμφωνα με το Μνημόνιο κάθε μείωση σε αξίες θα πρέπει να αντισταθμιστεί με αύξηση σε φορολογικούς συντελεστές, οι οποίοι θα βγάζουν το ίδιο δημοσιονομικό αποτέλεσμα. Μόνο αν μείνουν σταθεροί ή μειωθούν οι φορολογικοί συντελεστές θα μπορεί κανείς με βεβαιότητα να πει ποιος χάνει και ποιος κερδίζει σε σχέση με τον Φόρο Ακίνητης Περιουσίας 2016 και τις νέες αντικειμενικές.
Αναμφισβήτητα οι νέες αντικειμενικές αξίες επηρεάζουν λόγω της αναδρομικότητας – και μη- τις μεταβιβάσεις ακινήτων. Συγκεκριμένα οδηγούν σε μείωση του φόρου μεταβίβασης, γονικών παροχών, κληρονομιών, δωρεών ακινήτων.
Για παράδειγμα η γονική παροχή ακινήτου 120 τ.μ. αντικειμενικής αξίας 1.700 ευρώ ανά τ.μ. (204.000 ευρώ) στην πόλη των Ιωαννίνων σε άγαμο τέκνο για χρήση πρώτης κατοικίας επιβαρυνόταν έως τις 21 Μαΐου 2015 με φόρο 10.871,84 ευρώ. Με τις νέες αντικειμενικές επιβαρύνεται με φόρο 7.696 ευρώ. Δηλαδή προκύπτει όφελος 3.175 ευρώ. Η ίδια σε τετραγωνικά κατοικία στη Βάρη με αντικειμενική αξία 486.000 ευρώ έχει επιβαρυνθεί με φόρο μεταβίβασης 35.493,86 ευρώ. Ωστόσο, δεδομένου ότι η αξία του τ.μ. είναι 4.050 ευρώ ο φόρος δεν μειώνεται.
Οι χαμηλότερες αντικειμενικές θα μειώσουν επιβαρύνσεις, όπως είναι τα συμβολαιογραφικά έξοδα, το Τέλος Ακίνητης Περιουσίας που εισπράττεται μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ, το ελάχιστο αντικειμενικό μίσθωμα ακινήτων (3% επί της αντικειμενικής ετησίως), κ.α.. Αρκεί βεβαίως να παραμείνουν αμετάβλητοι οι φορολογικοί συντελεστές.
Τα επιδόματα
Πρέπει να σημειωθεί πως οι αντικειμενικές αξίες έχουν συνδεθεί με μια σειρά κοινωνικών μεταβιβάσεων, κάτι που έγινε συνειδητά στο παρελθόν, προκειμένου οι κοινωνικές παροχές να χορηγούνται με περιουσιακά κριτήρια. Σε αυτά τα επιδόματα περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων το επίδομα πετρελαίου θέρμανσης, το επίδομα επιδότησης ενοικίου, η κάρτα σίτισης, το δωρεάν ρεύμα της ΔΕΗ, το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, το οικογενειακό επίδομα, το φοιτητικό επίδομα, αλλά και η απαλλαγή 50% από τον ΕΝΦΙΑ.
Με δεδομένο πως το σχέδιο για τις νέες αντικειμενικές αξίες προβλέπει τη μείωση των τιμών των ακινήτων από 5% ως και 20,5%, αναμένεται πως χιλιάδες φορολογούμενοι που έως τις 21 Μαΐου 2015, λόγω του «κόφτη» των περιουσιακών κριτηρίων, δεν λαμβάνουν επιδόματα, θα καταστούν αυτομάτως δικαιούχοι τους και μάλιστα αναδρομικά.
Για παράδειγμα εφέτος ένας άγαμος φορολογούμενος στην Καστοριά με ακίνητο 90 τ.μ. αντικειμενικής αξίας 112.500 ευρώ που προμηθεύτηκε για το χειμώνα 1 τόνο πετρέλαιο δεν δικαιούταν μέχρι σήμερα επίδομα πετρελαίου θέρμανσης (πέρυσι έλαβε καθώς τα περιουσιακά κριτήρια ήταν πιο γενναιόδωρα). Πλέον η αντικείμενη αξία του ακινήτου του μειώνεται στα 94.500 και αυτομάτως δικαιούται επίδομα 350 ευρώ!
Θα μπορούσε να υποστηρίξει πως κάτοχοι ακινήτων παλαιάς αντικειμενικής αξίας έως 1.250 ευρώ ανά τ.μ. συνολικού εμβαδού έως 90 τ.μ. θα βγουν κερδισμένοι στο μέτωπο του πετρελαίου θέρμανσης. Αρκεί να προλάβουν να υποβάλλουν αιτήσεις ή να μην εξαιρεθούν με νομοτεχνικές αλλαγές από το επίδομα.
