Τη διαδικασία για ανασχεδιασμό του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου (ΚΟΤ) εκκίνησε το ΥΠΕΝ, δημοσιεύοντας πρόσκληση για τεχνική μελέτη με σκοπό τη δρομολόγηση βασικών αλλαγών στην αρχιτεκτονική του μέτρου. Στο πλαίσιο του ανασχεδιασμού, θα επαναξιολογηθούν μεταξύ άλλων τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια των δικαιούχων, το ύψος των μειωμένων χρεώσεων, καθώς και τα επίπεδα μηνιαίας κατανάλωσης ρεύματος που θα καλύπτονται από τις εκπτώσεις.
Σκοπός του ΚΟΤ είναι η προστασία των πληττόμενων νοικοκυριών από ακραίες και έκτακτες συνθήκες ενεργειακής φτώχειας. Όπως όμως σημειώνει το υπουργείο στην πρόκληση, από το 2018 που έγινε η τελευταία αναθεώρηση του ΚΟΤ ως προς τα κριτήρια ένταξης των δικαιούχων, τα όρια κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, και τις παρεχόμενες εκπτώσεις, έχουν επέλθει σημαντικές αλλαγές στην ελληνική οικονομία και κοινωνία, αλλά και στο διεθνές περιβάλλον με τη μεσολάβηση της υγειονομικής και ενεργειακής κρίσης.
Επομένως στόχος είναι ο ανασχεδιασμός του μέτρου, έτσι ώστε να παρέχει ουσιαστική βοήθεια στα ευάλωτα νοικοκυριά, διευκολύνοντας την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας προκειμένου να καλύπτουν τις βασικές τους ανάγκες και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους.
Σε αυτό το πλαίσιο, επιδιώκεται να:
- Διαμορφωθεί ένα σετ κριτηρίων βάση των οποίων, με τρόπο εύκολο και διαφανή, θα προσδιορίζονται τα ευάλωτα νοικοκυριά, τα οποία θα μπορούν να ενταχθούν στο ΚΟΤ.
- Προσδιοριστούν τα εύλογα επίπεδα κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας για τα ευάλωτα νοικοκυριά, και πώς αυτά διαφοροποιούνται σε μηνιαία βάση, με βάση διάφορα κριτήρια (αριθμός μελών, γεωγραφική περιοχή, χρησιμοποιούμενα συστήματα θέρμανσης, κλπ.), για τα οποία το ΚΟΤ θα παρέχει εκπτώσεις.
- Εκτιμηθεί το συνολικό κόστος του μέτρου.
- Μελετηθούν τεχνικά ζητήματα όπως η αυτοματοποιημένη και σύγχρονη λήψη πληροφορίας από λειτουργούσες κυβερνητικές ηλεκτρονικές πλατφόρμες, σε σχέση με την έως τώρα αποκλειστική λήψη της πληροφορίας από την τελευταία εκκαθαρισμένη φορολογική δήλωση του δυνάμει δικαιούχου.
Σε 4 βήματα η μελέτη
Το ΥΠΕΝ συστήνει η μελέτη να πραγματοποιηθεί σε τέσσερα βήματα.
1ο βήμα: Ανάλυση της εξέλιξης των οικονομικών, εισοδηματικών και περιουσιακών δεδομένων των νοικοκυριών την περίοδο 2018-2023
Στόχος του Βήματος 1 είναι η καταρχήν επικαιροποίηση των εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων που χρησιμοποιούνται για τον εντοπισμό των ευάλωτων νοικοκυριών τα οποία δικαιούνται να ενταχθούν στο ΚΟΤ.
Για το λόγο αυτό, αρχικά θα πραγματοποιηθεί ανάλυση των δεδομένων που έχουν συλλεχθεί από την ΕΛΣΤΑΤ στο πλαίσιο της Έρευνας Οικογενειακού Προϋπολογισμού (ΕΟΠ) την περίοδο 2018-2023 σε ετήσια βάση με σκοπό την αποτύπωση της εξέλιξης των διαθέσιμων δεδομένων ετησίως, τόσο σε εθνικό, όσο και σε περιφερειακό επίπεδο, για διαφορετικούς τύπους νοικοκυριών.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι θα εξεταστούν δεδομένα, όπως το καθαρό εισόδημα, το ενεργειακό κόστος κατοικίας, το στεγαστικό κόστος (ενοίκιο και δάνειο) και λοιπές καταναλωτικές δαπάνες. Με την ανάλυση αυτή θα υπάρξει μια αρχική εικόνα για το πως έχουν εξελιχθεί την περίοδο 2018-2023 τα εισοδήματα των νοικοκυριών, οι δαπάνες για ηλεκτρική ενέργεια, οι δαπάνες στέγασης και οι λοιπές καταναλωτικές δαπάνες, δίνοντας μια προκαταρκτική εικόνα για τα επίπεδα προσαρμογής που θα πρέπει να γίνουν σε βασικά κριτήρια του ΚΟΤ (π.χ. εισόδημα, αξία ακίνητης περιουσίας).
Η ανωτέρω ανάλυση ενδέχεται να συμπληρωθεί με μια αναλυτική επεξεργασία των οικονομικών δεδομένων των νοικοκυριών που θα αφορά στο εισόδημα, την αξία της ακίνητης περιουσίας, καθώς και άλλα στοιχεία πολυτελούς διαβίωσης για το πιο πρόσφατο φορολογικό έτος, εφόσον αυτά παρασχεθούν από την ΑΑΔΕ ή άλλο αρμόδιο φορέα.
Η ανάλυση του Βήματος 1 θα οδηγήσει στη διαμόρφωση συγκεκριμένων οικονομικών κριτηρίων, τα οποία δύναται να συνδυαστούν με σκοπό τον αποτελεσματικό εντοπισμό των νοικοκυριών που πρέπει να ενισχυθούν στο πλαίσιο του σχήματος του ΚΟΤ. Επιπρόσθετα, θα εκτιμηθεί ο αριθμός των νοικοκυριών που πληρούν τα συγκεκριμένα κριτήρια.
2ο βήμα: Ανάλυση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας την περίοδο 2018-2023 και εντοπισμός των παραμέτρων που διαφοροποιούν την κατανάλωση τους στα νοικοκυριά.
Στο πλαίσιο του Βήματος 2, θα πραγματοποιηθεί αρχικά προσδιορισμός της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας σε ετήσια βάση για διαφορετικούς τύπους νοικοκυριών κυρίως με βάση τα δεδομένα της ΕΟΠ και δευτερευόντως με στοιχεία της ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ, εφόσον αυτά διατίθενται.
Η διαφοροποίηση των εξεταζόμενων τύπων νοικοκυριών θα πραγματοποιηθεί λαμβάνοντας υπόψη την περιφέρεια που βρίσκεται το κτίριο κατοικίας, την παλαιότητα του κτιρίου, τη σύνθεση των μελών του νοικοκυριού, τα χρησιμοποιούμενα συστήματα θέρμανσης κ.α.).
Με βάση αυτή την ανάλυση θα προκύψουν τα εύλογα επίπεδα ετήσιας κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας για διαφορετικές κατηγορίες νοικοκυριών.
Στη συνέχεια θα επιδιωχθεί με βάση τα εύλογα ετήσια επίπεδα κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας να διαμορφωθούν μηνιαία προφίλ κατανάλωσης, έτσι ώστε το ΚΟΤ να παρέχει στοχευμένη στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών αναλόγως των πραγματικών τους αναγκών.
Η μηνιαία ανάλυση της καταναλισκόμενης ηλεκτρικής ενέργειας θα πραγματοποιηθεί βάσει του προφίλ της μηνιαίας κατανάλωσης ανά περιφέρεια είτε αξιοποιώντας στοιχεία που θα παρασχεθούν από το ΔΕΔΔΗΕ, εφόσον αυτά διατίθενται, είτε από εμπειρική προσέγγιση που θα αναπτυχθεί λαμβάνοντας υπόψη τη μηνιαία διακύμανση των βαθμοημερών θέρμανσης και ψύξης ανά περιφέρεια.
Η ανάλυση του Βήματος 2 θα οδηγήσει στον εντοπισμό συγκεκριμένων ορίων κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας σε μηνιαία βάση, τα οποία θα διασφαλίσουν την αποτελεσματικότερη ενίσχυση των νοικοκυριών στο πλαίσιο του σχήματος του ΚΟΤ.
3ο βήμα: Προσδιορισμός των σχεδιαστικών παραμέτρων του σχήματος του ΚΟΤ σύμφωνα με τα αποτελέσματα των Βημάτων 1 και 2 - Εκτίμηση κόστους του μηχανισμού.
Στο πλαίσιο του Βήματος 3 θα προσδιοριστούν τα βασικά σχεδιαστικά χαρακτηριστικά, τα οποία προτείνεται να ληφθούν υπόψη για διαφορετικά σενάρια ανασχεδιασμού του ΚΟΤ για διαφορετικές κατηγορίες δικαιούχων, τα οποία δύναται να περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων:
- Το μέγιστο καθαρό εισόδημα
- Τη μέγιστη ενισχυτέα κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας σε μηνιαία βάση
- Το ποσό χρέωσης της καταναλισκόμενης ηλεκτρικής ενέργειας για το μέγιστο όριο της καταναλισκόμενης ηλεκτρικής ενέργειας
- Λοιπούς περιορισμούς για τα ανώτατα όρια περιουσιακών στοιχείων
Για κάθε εξεταζόμενο σενάριο θα προσδιοριστεί ο αριθμός των επιλέξιμων νοικοκυριών και το συνολικό κόστος εφαρμογής του αναθεωρημένου σχήματος του ΚΟΤ για την πολιτεία.
4ο βήμα: Διαμόρφωση πρότασης για την εφαρμογή του αναθεωρημένου σχήματος του ΚΟΤ
Στο πλαίσιο του Βήματος 4 θα περιγραφούν τα βασικά στάδια για την απρόσκοπτη και αυτοματοποιημένη υλοποίηση του αναθεωρημένου σχήματος του ΚΟΤ με σκοπό την ελαχιστοποίηση της γραφειοκρατίας και του διαχειριστικού κόστους για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη.
Η μελέτη θα πρέπει να είναι έτοιμη σε 5 μήνες από την υπογραφή της σύμβασης.
