Με τον χρόνο ήδη να μετρά αντίστροφα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σπεύδει σε ένα ευρύ πακέτο μεταρρυθμίσεων, προκειμένου να ανοίξει το δρόμο για την ένωση των κεφαλαιαγορών, ένα φιλόδοξο εγχείρημα που προσκρούει εδώ και χρόνια στις αντιρρήσεις αρκετών χωρών μελών.
Κορυφαία προτεραιότητα είναι η ενίσχυση της οικονομίας της ΕΕ και η τόνωση των επενδύσεων προκειμένου να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας και να υλοποιηθούν νέες επενδύσεις. Οι ισχυρότερες κεφαλαιαγορές θα μπορούν να παρέχουν νέες πηγές χρηματοδότησης των επιχειρήσεων και να συμβάλλουν στην αύξηση των επενδυτικών επιλογών, αξιοποιώντας τα απτά οφέλη της ενιαίας αγοράς για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά στην ΕΕ.
Οι επιχειρήσεις της ΕΕ έναντι των ΗΠΑ
Οι επιχειρήσεις στην ΕΕ, από τις νεοσύστατες έως τις εδραιωμένες πολυεθνικές, όπως και η βαριά βιομηχανία, χρειάζονται πρόσβαση σε ένα ευρύ φάσμα πηγών χρηματοδότησης, προκειμένου να επενδύουν στην καινοτομία και την επέκτασή τους. Τα νοικοκυριά χρειάζονται πρόσβαση στις κεφαλαιαγορές, προκειμένου να διαθέτουν περισσότερες και καλύτερες ευκαιρίες για να επενδύουν στο μέλλον τους.
- Διαβάστε ακόμα - Στα 1,938 τρισ. δολάρια η αξία των deals συγχωνεύσεων και εξαγορών το 2025 - Στην κορυφή η Β. Αμερική
Την ώρα που οι επιχειρήσεις των ΗΠΑ και της Κίνας γίνονται ολοένα και πιο ανταγωνιστικές, έχοντας πολύ πιο εύκολη πρόσβαση σε χρηματοδότηση και καινοτομία.
Ειδικά, οι ΗΠΑ υπερτερούν συντριπτικά της ΕΕ ως προς το διαθέσιμο κεφάλαιο για μικρότερες επιχειρήσεις που αναζητούν χρηματοδότηση για ανάπτυξη. Ως αποτέλεσμα, πολλές επιτυχημένες ευρωπαϊκές νεοφυείς επιχειρήσεις μετακινούνται στις ΗΠΑ για να αποκτήσουν πρόσβαση στις επενδύσεις που χρειάζονται.
Οι Βρυξέλλες επιθυμούν διακαώς να ανακόψουν αυτή την τάση και θεωρούν ότι η δημιουργία μιας πραγματικά ανοιχτής κεφαλαιαγοράς αποτελεί ένα από τα κομμάτια της οικονομικής ενοποίησης που σαφώς απουσιάζουν.
Για να μπορέσει όμως να δημιουργηθεί μία ένωση κεφαλαιαγορών θα πρέπει οι χώρες μέλη να εκχωρήσουν εθνικές εξουσίες και να καταργήσουν τα εθνικά σύνορα, με απώτερο στόχο να δημιουργηθεί μία βαθύτερη ευρωπαϊκή χρηματοπιστωτική αγορά, ικανή να ανταγωνιστεί εκείνη των ΗΠΑ.
Πολιτικές αντιδράσεις
Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προτείνει τον Δεκέμβριο την τροποποίηση τουλάχιστον δέκα χρηματοοικονομικών νομοθεσιών, που καλύπτουν τα πάντα, από τη ρύθμιση των επενδυτικών προϊόντων και των κρυπτονομισμάτων έως τον σχεδιασμό της χρηματοοικονομικής υποδομής της ΕΕ, σύμφωνα με το Politico, που επικαλείται πηγές.
Αναμφισβήτητα, η πρόταση αυτή αναμένεται να προκαλέσει πολιτικές αντιδράσεις και το μεγάλο ερώτημα είναι πώς αυτές μπορούν να καμφθούν. Οι προτεινόμενες αλλαγές αναμένεται να προκαλέσουν έντονες πολιτικές αντιπαραθέσεις με τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών, οι οποίες είναι βαθιά διχασμένες σχετικά με την ιδέα να αποκτήσει η ΕΕ κεντρικές εποπτικές αρμοδιότητες επί των χρηματοπιστωτικών αγορών.
Πιθανόν αυτό το πακέτο μέτρων να συζητηθεί στη σύνοδο κορυφής των ηγετών της ΕΕ στις Βρυξέλλες τον τελευταίο μήνα του έτους.
Τα 10 σημεία αλλαγών
Ήδη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τα, προγραμματισμένα για τον Δεκέμβριο, σχέδιά της, σε κεκλεισμένη των θυρών ενημέρωση διάρκειας τριών ωρών προς βουλευτές χωρών μελών αλλά και ευρωβουλευτές την περασμένη Τρίτη.
Σύμφωνα με πολλούς παρόντες αξιωματούχους, η Επιτροπή σκοπεύει να δημοσιεύσει ένα πακέτο που θα τροποποιεί περίπου δέκα υπάρχοντες νόμους, ανασχεδιάζοντας τους κανόνες λειτουργίας των χρηματοπιστωτικών αγορών στην ΕE και τον τρόπο εποπτείας τους.
Οι ισχύουσες νομοθεσίες που θα αλλάξουν περιλαμβάνουν: τους βασικούς κανονισμούς για τις χρηματοπιστωτικές αγορές MiFID και MiFIR, τους κανόνες EMIR (Ευρωπαϊκός Κανονισμός για τις Υποδομές της Αγοράς) για τις συμβάσεις εξωχρηματιστηριακών παραγώγων, τους κεντρικούς αντισυμβαλλόμενους και τα αρχεία καταγραφής συναλλαγών, τους κανονισμούς για τις επενδύσεις (AIFMD και Οδηγία UCITS), τους κανόνες για τα κεντρικά αποθετήρια τίτλων (CSDR), τη ρύθμιση για τα κρυπτονομίσματα (MiCA), καθώς και τον κανονισμό λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA).
Εποπτεία χρηματοπιστωτικών εταιρειών
Η Επιτροπή σχεδιάζει επίσης να προτείνει ριζικές αλλαγές στον τρόπο εποπτείας των χρηματοπιστωτικών εταιρειών, ένα θέμα ιδιαίτερα πολιτικό, που μέχρι σήμερα έχει παραμείνει μπλοκαρισμένο από τα εθνικά κράτη. Επί του παρόντος, η πλειονότητα των εταιρειών εποπτεύεται σε εθνικό επίπεδο, αλλά η Επιτροπή επιθυμεί να μεταφέρει περισσότερη εποπτεία στο ευρωπαϊκό επίπεδο, υπό την ESMA, που εδρεύει στο Παρίσι.
Η συζήτηση για αυτό το ζήτημα κατέληξε σε αδιέξοδο κατά τη σύνοδο κορυφής των ηγετών της ΕΕ την άνοιξη του 2024, όταν ένας συνασπισμός μικρότερων χωρών - μεταξύ των οποίων το Λουξεμβούργο και η Ιρλανδία, που φοβούνται ότι οι χρηματοοικονομικές τους επιχειρήσεις θα μεταφερθούν στο Παρίσι - μπλόκαρε τη γαλλική προσπάθεια για δέσμευση σε πιο κεντρική εποπτεία.
Η Γαλλία είναι ένθερμος υποστηρικτής της ενίσχυσης της κεντρικής εποπτείας, ενώ πολλές μικρότερες χώρες αντιτίθενται. Η θέση της Γερμανίας παραμένει ασαφής - παραδοσιακά ήταν αντίθετη στην κεντρική εποπτεία, ωστόσο ο Καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς και ο υπουργός Οικονομικών Λαρς Κλίνγκμπαϊλ έχουν ταχθεί το τελευταίο διάστημα υπέρ της ιδέας δημιουργίας μιας ενιαίας ευρωπαϊκής χρηματιστηριακής αγοράς. Η χώρα, πάντως, παραμένει αντίθετη στην κεντρική εποπτεία των κρυπτονομισμάτων, η οποία περιλαμβάνεται στα σχέδια της Επιτροπής.
Ο ρόλος της ESMA
Η Επιτροπή επιδιώκει τώρα να μεταφέρει την εποπτεία όλων των παρόχων υπηρεσιών ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων (crypto asset service providers) στην ESMA. Επίσης, θέλει να αναθέσει στην ευρωπαϊκή αρχή την εποπτεία των μεγάλων, διασυνοριακών χρηματιστηρίων, κεντρικών αντισυμβαλλομένων και κεντρικών αποθετηρίων τίτλων.
Η διακυβέρνηση και το μοντέλο χρηματοδότησης της ESMA θα αναμορφωθούν ώστε να αντικατοπτρίζουν τον διευρυμένο της ρόλο. Η Επιτροπή σκοπεύει επίσης να εισαγάγει ένα ανεξάρτητο εκτελεστικό συμβούλιο, υπεύθυνο για τις εποπτικές αποφάσεις, σε αντίθεση με το τρέχον μοντέλο, όπου αποφασιστικό ρόλο έχει ένα συμβούλιο αποτελούμενο από εθνικές εποπτικές αρχές.
Το ποσοστό της χρηματοδότησης της ESMA που θα προέρχεται από τέλη εποπτείας πληρωμένα από τον κλάδο θα αυξηθεί, ενώ εκείνο που προέρχεται από εθνικές αρχές ενδέχεται να μειωθεί.
