Σε ισχύ τίθεται η νομικά δεσμευτική, σταδιακή απαγόρευση των εισαγωγών φυσικού αερίου μέσω αγωγών και LNG από τη Ρωσία, με πλήρη απαγόρευση από την 1η Ιανουαρίου 2028, όπως αποφάσισε με συντριπτική πλειοψηφία το σημερινό Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας, σύμφωνα με όσα είχε προαναγγείλει το insider.gr. Από την πλευρά του, ο ΥΠΕΝ της Ελλάδας Σταύρος Παπασταύρου χαιρετίζει «τη ρητή πρόβλεψη για τον αγωγό Turk Stream που μας προστατεύει από την καταστρατήγηση της απαγόρευσης».
Υπενθυμίζεται πως ο Έλληνας ΥΠΕΝ και ο Υφυπουργός, αρμόδιος για τα θέματα Ενέργειας, κ. Νίκος Τσάφος συμμετείχαν στο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ στο Λουξεμβούργο. Στα θέματα ήταν η πρόταση Κανονισμού REPowerEU για τη σταδιακή κατάργηση των εισαγωγών φυσικού αερίου από τη Ρωσία, ο ρόλος του εξηλεκτρισμού για μια ανταγωνιστική και καθαρή μετάβαση, καθώς και η ενεργειακή ασφάλεια της Ουκρανίας και της Μολδαβίας και η σημασία της ένταξής τους στην ενεργειακή αγορά της ΕΕ.
Ο κ. Παπασταύρου δήλωσε σχετικά: «Σήμερα, το κυρίαρχο σημείο σύγκλισης της Ε.Ε. και της Αμερικής στον τομέα της ενέργειας είναι η απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο. Και σε αυτή τη νέα ενεργειακή αρχιτεκτονική, η πατρίδα μας διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο. Με στρατηγικές υποδομές, Ρεβυθούσα, FSRU, IGB και ενεργή ανάμειξη στον κάθετο διάδρομο».
«Στηρίζουμε τον κανονισμό REPowerEU, καθώς οδηγεί την Ευρώπη σε ενεργειακή ανεξαρτησία. Απαραίτητη η αυστηρή τήρησή του από όλους. Γι' αυτό χαιρετίζουμε τη ρητή πρόβλεψη στον αγωγό Turk Stream που μας προστατεύει από την καταστρατήγηση του κανονισμού. Η Ευρώπη οφείλει να επενδύσει άμεσα σε ενεργειακές, διασυνοριακές διασυνδέσεις, καθώς η ενεργειακή ασφάλεια οφείλει να μεταφράζεται σε χαμηλότερες τιμές για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις» πρόσθεσε ο Έλληνας ΥΠΕΝ.
Σύμφωνα με το ευρωπαϊκό ανακοινωθέν, η απόφαση αποτελεί κεντρικό στοιχείο του οδικού χάρτη REPowerEU της ΕΕ για τον τερματισμό της εξάρτησης από τη ρωσική ενέργεια, ενώ το ίδιο ισχύει και για το πετρέλαιο. Η συμφωνία με τον χρονικό προσανατολισμό της 1/1/2028 αποτελεί ένα φιλόδοξο μήνυμα προθυμίας για υλοποίηση της σταδιακής κατάργησης. «Θα συμβάλει στον πρωταρχικό στόχο της επίτευξης μιας ανθεκτικής και ανεξάρτητης αγοράς ενέργειας της ΕΕ, διατηρώντας παράλληλα την ασφάλεια εφοδιασμού της ΕΕ.
Μια ενεργειακά ανεξάρτητη Ευρώπη είναι μια ισχυρότερη και ασφαλέστερη Ευρώπη» τονίζεται στο ανακοινωθέν. «Παρόλο που έχουμε εργαστεί σκληρά και έχουμε πιέσει για να απομακρυνθεί το ρωσικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο από την Ευρώπη τα τελευταία χρόνια, δεν έχουμε φτάσει ακόμη εκεί» τόνισε ο Λαρς Άαγκαρντ, Υπουργός Κλίματος, Ενέργειας και Κοινής Ωφέλειας της Δανίας
Το Συμβούλιο επιβεβαίωσε ότι οι εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου θα απαγορευτούν από την 1η Ιανουαρίου 2026, διατηρώντας παράλληλα μια μεταβατική περίοδο για τις υφιστάμενες συμβάσεις. Συγκεκριμένα, οι βραχυπρόθεσμες συμβάσεις που έχουν συναφθεί πριν από τις 17 Ιουνίου 2025 μπορούν να συνεχιστούν έως τις 17 Ιουνίου 2026, ενώ οι μακροπρόθεσμες συμβάσεις μπορούν να διαρκέσουν έως την 1η Ιανουαρίου 2028.
Οι τροποποιήσεις των υφιστάμενων συμβάσεων θα επιτρέπονται μόνο για «στενά καθορισμένους λειτουργικούς σκοπούς» όπως υπογραμμίζεται και δεν μπορούν να οδηγήσουν σε αυξημένους όγκους, εκτός από ορισμένες συγκεκριμένες ευελιξίες για τα κράτη - μέλη που δεν έχουν πρόσβαση σε θάλασσα και επηρεάζονται από πρόσφατες αλλαγές στις οδούς εφοδιασμού.
Το μέτρο, το οποίο θα συζητηθεί στη συνέχεια στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, είχε προταθεί την άνοιξη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σταματώντας την αγορά ρωσικού φυσικού αερίου, η EE επιδιώκει να κλείσει μία βασική στρόφιγγα χρηματοδότησης του πολέμου της Μόσχας στην Ουκρανία. Η Δανία, η οποία ασκεί την κυλιόμενη προεδρία της Ένωσης, ελπίζει στην οριστική υιοθέτησή του μέχρι το τέλος του έτους. Η Σλοβακία και η Ουγγαρία, χώρες που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το ρωσικό φυσικό αέριο, μειοψήφησαν.
Η ΕΕ επιδιώκει την απεξάρτησή της από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες από τον Φεβρουάριο του 2022 και την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Όμως, αν και έχει σταματήσει σχεδόν καθολικά την εισαγωγή ρωσικού πετρελαίου, διατηρεί ισχυρή εξάρτηση από την Μόσχα για την τροφοδοσία της σε φυσικό αέριο: το ρωσικό αέριο αντιπροσώπευε το 19% των συνολικών εισαγωγών στην ΕΕ το 2024, έναντι 45% το 2021.
Για να επιταχύνει τη διαδικασία, η Κομισιόν πρότεινε την άνοιξη στα κράτη μέλη καθολική διακοπή εισαγωγών φυσικού αερίου στο τέλος του 2027. Τον Σεπτέμβριο, πρότεινε νέα καταληκτική ημερομηνία στο τέλος του 2026 σε ό,τι αφορά το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG). Ωστόσο, αυτό το επιπλέον μέτρο, που προτάθηκε στο πλαίσιο του 19ου πακέτου των νέων κυρώσεων κατά της Ρωσίας, δεν περιλαμβανόταν στο μενού της σημερινής υπουργικής συνόδου.
Από την πλευρά του, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επιδιώκει μία ακόμη πιο προωθημένη προσέγγιση: οι επιτροπές Βιομηχανίας και Εμπορίου ενέκριναν την Πέμπτη κείμενο που προτείνει την απαγόρευση όλων των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου, είτε μέσω αγωγών είτε υπό μορφήν LNG από την 1η Ιανουαρίου 2026, εκτός περιορισμένων εξαιρέσεων.
