Σε μία συγκυρία όπου αυξάνεται η κατανάλωση αερίου και ενισχύονται κατακόρυφα οι εξαγωγές, ο ΔΕΣΦΑ ολοκληρώνει ή βάζει στις ράγες αγωγούς οι οποίοι θα επεκτείνουν την εγχώρια χρήση του καυσίμου, αλλά και θα ενισχύσουν το διαμετακομιστικό ρόλο της χώρας μας. Την πρώτη αποστολή εξυπηρετεί ο αγωγός προς τη Δυτική Μακεδονία, ο οποίος βρίσκεται στα τελευταία στάδια ολοκλήρωσης, καθώς ο αγωγός προς την Πάτρα οι διαγωνισμοί για την υλοποίηση του οποίου έχουν ήδη ξεκινήσει.
Την ενίσχυση του σκοπού εξέλιξης της Ελλάδας σε gas hub εξυπηρετεί ο «δίδυμος» αγωγός Καρπερή – Κομοτηνή, για τον οποίο έχουν επίσης ξεκινήσει οι διαγωνιστικές διαδικασίες. Με την αποπεράτωση του συγκεκριμένου έργου, όλοι οι χρήστες θα αποκτήσουν ευελιξία στη χρήση των των βόρειων σημείων εξόδου του ελληνικού συστήματος.
Επίσης, θα καταστεί δυνατή η αδιάλειπτη δυναμικότητα έως 3 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως (bcma) στο εθνικό σύστημα μεταφοράς, για εξαγωγή στον Διασυνδετήριο αγωγό Ελλάδας – Βουλγαρίας, η μέγιστη δυναμικότητα του οποίου φτάνει τα 5 bcma.
«Κλειδί» η Ελλάδα για απεξάρτηση της ΝΑ Ευρώπης από τη Ρωσία
Θετική αφετηρία για την αξιοποίηση των προοπτικών που ανοίγουν τα παραπάνω έργα αποτελεί η ανάπτυξη της εγχώριας αγοράς, όσο και η ενίσχυση των εξαγωγών. Απόδειξη αποτελούν τα στοιχεία που δημοσίευσε ο ΔΕΣΦΑ για το 9μηνο του έτους, σύμφωνα με τα οποία η κατανάλωση παρουσίασε αύξηση κατά 7,66% σε ετήσια βάση.
Την ίδια στιγμή, οι εξαγωγές γνώρισαν κατακόρυφη αύξηση, καθώς διαμορφώθηκαν σε 5,06 TWh (Τεραβατώρες), από μόλις 0,66 TWh το 2024. Η αύξηση είχε ως συνέπεια να ενισχυθεί σημαντικά ο ρόλος του LNG, καλύπτοντας άνω του 40% των συνολικών εισαγωγών φυσικού αερίου σε σύγκριση με περίπου 26% στους πρώτους 9 μήνες του 2024.
Ως συνέπεια, το τέρμιναλ του ΔΕΣΦΑ υποδέχθηκε 36 δεξαμενόπλοια LNG (κατά κύριο λόγο από τις ΗΠΑ), αριθμό υπερδιπλάσιο σε σχέση με τα 17 δεξαμενόπλοια του αντίστοιχου διαστήματος του 2024. Επίσης, μέσω του FSRU Αλεξανδρούπολης μέχρι τις 22/1 είχαν εισαχθεί συνολικά 1,03 TWh LNG, όταν οι υπηρεσίες αεριοποίησης του Σταθμού τέθηκαν προσωρινά εκτός λειτουργίας.
Υπενθυμίζεται ότι χάρις στις παραπάνω υποδομές, όπως και στις εισόδους αερίου αγωγού από τον ΤΑΡ, η χώρα μας είναι η αφετηρία στον Κάθετο Διάδρομο, ο οποίος καταλήγει στην Ουκρανία. Σύμφωνα μάλιστα με πρόσφατες δηλώσεις του Βλάντιμιρ Μαλίνοφ, CEO του Βούλγαρου Διαχειριστή Bulgartransgaz, ο Vertical Corridor μπορεί να αποτελέσει καταλύτη ώστε η Νοτιοανατολική Ευρώπη να εκμηδενίσει τις εισαγωγές ρωσικού αερίου μέχρι τις αρχές του 2028, στο πλαίσιο του σχεδίου της Κομισιόν για ενεργειακή απεξάρτηση από τη Μόσχα. Κάτι που, όπως πρόσθεσε, θα μπορούσε να επιτευχθεί χάρις στις ελληνικές «πύλες» εισόδου LNG, όπως το FSRU Αλεξανδρούπολης.
Τα εγχώρια έργα
Όσον αφορά τις επενδύσεις για την επέκταση χρήσης του καυσίμου στην ελληνική επικράτεια, σταθμό θα αποτελέσει ο αγωγός προς τη Δυτική Μακεδονία, ο οποίος βρίσκεται υπό κατασκευή. Πρόκειται να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους, ώστε να μπει σε εμπορική λειτουργία μέσα στο πρώτο μισό του 2027.
Με την κατασκευή του βασικού κλάδου και των υποκλάδων του έργου, θα διασφαλισθεί η τροφοδοσία της Έδεσσας, της Σκύδρας, της Νάουσας, της Βέροιας, της Φλώρινας, του Αμύνταιου, της Πτολεμαΐδας και της Κοζάνης. Παράλληλα, θα υπάρχει πρόβλεψη (αναμονές) για μελλοντική επέκταση, με στόχο την παροχή φυσικού αερίου μέσω αγωγών στην περιοχή της Καστοριάς. Επίσης, θα παίξει καταλυτικό ρόλο ώστε η περιοχή να παραμείνει σημαντικό ενεργειακό κέντρο της χώρας, μέσω της μετατροπής από τη ΔΕΗ της λιγνιτικής «Πτολεμαΐδα 5» σε μονάδα αερίου ανοικτού κύκλου 350 MW. Επίσης, υπάρχει η προοπτική για τη δημιουργίας μία ακόμη μονάδας 100 MW, στην περίπτωση που ευοδωθούν τα σχέδια της επιχείρησης για την κατασκευή ενός mega data center.
Από την άλλη μεριά, ο αγωγός προς την Πάτρα θα εξασφαλίσει την πρόσβαση της πόλης και της ΒΙ.ΠΕ. σε αέριο αγωγού, δίνοντας τέλος στη μεταβατική λύση που θα χρησιμοποιείται έως τότε, δηλαδή την οδική μεταφορά LNG. Για το έργο έχει προκηρυχθεί ήδη ο διαγωνισμός προμήθειας του εξοπλισμού, ο οποίος αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους.
Άμεσα θα «βγει στον αέρα» και η προκήρυξη για την κατασκευή του πρότζεκτ, με στόχο ο ανάδοχος να έχει κλειδώσει στις αρχές του 2026. Το πρότζεκτ αναμένεται να ολοκληρωθεί την άνοιξη του 2027.
Οι ροές προς Βορρά
Από την άλλη πλευρά, για την ενίσχυση των εξαγωγών προορίζεται ο «δίδυμος» αγωγός μήκους 215 χλμ. στο τμήμα Καρπερή – Κομοτηνή, Στόχος του έργου είναι να ενισχύσει την ικανότητα του συστήματος για αυξημένες ροές αερίου μεταξύ Βορρά και Νότου, αντιμετωπίζοντας τα σημεία συμφόρησης και εξασφαλίζοντας σταθερή πρόσβαση σε νέα σημεία εισόδου και εξόδου του συστήματος.
Αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Μάρτιο του 2027, ενώ ήδη έχει προκηρυχθεί ο διαγωνισμός για την προκήρυξη του εξοπλισμού. Η διαδικασία για την επιλογή ανάδοχου κατασκευής του έργου αναμένεται να ξεκινήσει προς τις αρχές του 2026.
Αξίζει να σημειωθεί ότι και τα τρία έργα είναι «H2 ready», δηλαδή μπορούν να αναφέρουν προσμίξεις αερίου με υδρογόνο ή και 100% υδρογόνο. Επομένως, προορίζονται να αποτελέσουν τμήματα της υποδομής διακίνησης ανανεώσιμου αερίου που σχεδιάζει ο ΔΕΣΦΑ.
