Η επόμενη Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) θα ισχύσει από το 2028 και σχεδιάζεται αυτές τις μέρες. Οι αποφάσεις αφορούν τις άμεσες ενισχύσεις, τα προγράμματα επενδύσεων (τύπου «Σχέδια Βελτίωσης», LEADER κ.λπ.) και τους κανόνες που θα πρέπει να τηρούν οι εκμεταλλεύσεις. Μέσα στον Σεπτέμβριο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο οριστικοποιεί τη θέση του, ενώ οι υπουργοί Γεωργίας συζητούν απλουστεύσεις και περισσότερη ανταγωνιστικότητα.
Τι προτείνει σε γενικές γραμμές η Κομισιόν;
Συζητείται η σύγκλιση/συγχώνευση κονδυλίων με άλλα ευρωπαϊκά ταμεία. Πρακτικά, αυτό σημαίνει πως θα είναι πιο απλή η ΚΑΠ, ωστόσο για τη χώρα μας είναι μάλλον δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς ο προϋπολογισμός της ελληνικής θα συμπληρώνεται από άλλα ταμεία για αυτό και δεν είναι λίγοι εδώ που ανησυχούν έντονα για αυτές τις αλλαγές.
Εγγύηση για τις άμεσες ενισχύσεις: διατηρείται «κλειδωμένος» φάκελος για την εισοδηματική στήριξη ενώ θα υπάρχουν λιγότερες υποχρεωτικές ποσοστώσεις από την ΕΕ. Έτσι, η εθνική πολιτική αποκτά μεγαλύτερη ευθύνη και ελευθερία στον καθορισμό προτεραιοτήτων. Θα υπάρχει η δυνατότητα να χρησιμοποιείται μέρος του προϋπολογισμού του σημερινού 2ου Πυλώνα (π.χ. σχέδια βελτίωσης, προγράμματα νέων αγροτών, κλπ) για τις άμεσες ενισχύσεις, ωστόσο, με αυτόν τον τρόπο, υπάρχει ο κίνδυνος να μειωθούν σημαντικά τα κονδύλια για επενδύσεις, αν δοθεί προτεραιότητα μόνο στις άμεσες πληρωμές
Τι ζητά το Ευρωκοινοβούλιο
Από την άλλη το Ευρωκοινοβούλιο ζητά ισχυρό προϋπολογισμό ΚΑΠ: όχι «διάλυση» της ΚΑΠ μέσα σε άλλα ταμεία. Ζητά ενίσχυση του δεύτερου πυλώνα (επενδύσεις, υποδομές, εκπαίδευση, LEADER) για να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα και να μείνει ζωντανή η ύπαιθρος, λιγότερη γραφειοκρατία, στόχευση στους «ενεργούς» αγρότες και να κατευθύνονται οι ενισχύσεις σε όσους παράγουν πραγματικά.
Με απλά λόγια, το Κοινοβούλιο, σε αντίθεση με την Κομισιόν, πιέζει για μια ξεκάθαρη, αυτοτελή ΚΑΠ, με δυνατό πυλώνα επενδύσεων και πιο απλούς κανόνες.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για τους Έλληνες γεωργούς και κτηνοτρόφους;
Άμεσες ενισχύσεις: πιθανή πιο αυστηρή στόχευση προς «ενεργούς» παραγωγούς ή και κατά κύριο επάγγελμα γεωργούς.
Οικολογικά σχήματα/υποχρεώσεις: αναμένεται πιο λογικό πλαίσιο με λιγότερη γραφειοκρατία και περισσότερα αποτελέσματα. Όμως το ύψος των κινήτρων θα κριθεί σε εθνικό επίπεδο και αυτό ενδέχεται να φέρει σημαντικές μειώσεις σε ό,τι αφορά τα χρήματα που θα κατευθύνονται στους Έλληνες γεωργούς και κτηνοτρόφους.
Επενδύσεις (Σχέδια Βελτίωσης, μεταποίηση, συλλογικά σχέδια): το αν θα υπάρχει σταθερά «κλειδωμένος» κουμπαράς εξαρτάται από την τελική συμφωνία και τις προτεραιότητες της Ελλάδας. Είναι κρίσιμο να πιέσουν οι κλάδοι για επαρκή χρηματοδότηση.
Από τα παραπάνω καταλαβαίνει κανείς πως από το 2028 και μετά, μεγάλο ποσοστό του προϋπολογισμού που θα αφορά τον αγροτικό τομέα θα κρίνεται και αποφασίζεται στην Αθήνα.
Επομένως, θα είναι πολύ σημαντική η συμμετοχή των διαφόρων οργάνων των αγροτών αλλά και κλάδων που ασχολούνται με το γεωργικό τομέα στην οποιαδήποτε διαβούλευση.
Η νέα ΚΑΠ δίνει έμφαση στην απλούστευση και τη στοχευμένη στήριξη, με το επίκεντρο να παραμένει στην κατανομή των χρημάτων μεταξύ εισοδήματος (βασική ενίσχυση) και επενδύσεων (προγραμμάτων), ωστόσο αυτό μένει να δούμε αν θα είναι εθνική εφαρμογή ή όχι τελικά.
