Σε κινήσεις οι οποίες θα επιτρέψουν να τηρηθεί το χρονοδιάγραμμα για ολοκλήρωση της μονάδας αερίου 792 MW στη ΒΙΠΕ Λάρισας στο τέλος του 2028 -ή ακόμη και σε επιτάχυνση της υλοποίησης του πρότζεκτ- έχει προχωρήσει η ελληνοϊσραηλινή «συμμαχία» που πραγματοποιεί την επένδυση. Υπενθυμίζεται ότι η κοινοπραξία αποτελεί σύμπραξη της ΔΕΠΑ Εμπορίας (που απέκτησε το 35% τον περασμένο Μάιο), της ισραηλινών συμφερόντων Clavenia Ltd (38,5%), της EUSIF Larissa (6,5%) και της Volton (10%).
Είναι ενδεικτικό ότι ήδη βρίσκεται στον αέρα ο διαγωνισμός για την κατασκευή του έργου, με την προθεσμία υποβολής προσφορών να εκπνέει στις 15 Σεπτεμβρίου. Σύμφωνα με πληροφορίες, ενδιαφέρον για το έργο (έχοντας λάβει τα τεύχη δημοπράτησης) έχουν δείξει τρεις Έλληνες κατασκευαστές και ένας διεθνής κολοσσός. Εκτιμάται ότι προσφορές θα υποβληθούν τουλάχιστον από τρεις κατασκευαστές.
Παράλληλα, η κοινοπραξία έχει ήδη ξεκινήσει συζητήσεις με τράπεζες για τη δανειοδότηση της επένδυσης. Οι σχετικές βολιδοσκοπήσεις έχουν γίνει με ελληνικά ιδρύματα (και μάλιστα όχι μόνο με τις τέσσερις συστημικές τράπεζες), με δύο ευρωπαϊκές και μία αμερικανική. Οι διαπραγματεύσεις θα εντατικοποιηθούν μετά την ολοκλήρωση του διαγωνισμού, ο οποίος θα «κλειδώσει» το ακριβές budget. Η κοινοπραξία έχει θέσει τον «πήχυ» της επένδυσης στα 600 εκατομμύρια ευρώ, ποσό που σίγουρα θα αναπροσαρμοστεί προς τα κάτω, όταν οριστικοποιηθεί.
«Γκάζι» για την τουρμπίνα
Στόχος είναι οι διαπραγματεύσεις με τις τράπεζες να ολοκληρωθούν έγκαιρα, ώστε το αργότερο τον Ιανουάριο να ληφθεί η Τελική Επενδυτική Απόφαση, για να ξεκινήσει να υλοποιείται το έργο. Και πάλι με στόχο να «τρέξει» όσο το δυνατόν πιο γρήγορα η υλοποίηση, η κοινοπραξία έχει ήδη υπογράψει συμφωνία με τη Mitsubishi για την προμήθεια του αεριοστρόβιλου. Αυτό σημαίνει πως είναι ήδη εξασφαλισμένος ο χρόνος παράδοσης της τουρμπίνας, αφού έχει κλειδώσει το σχετικό slot.
Πρόκειται για διαφορετική πρακτική από αυτήν που ακολουθείται κατά κανόνα στα ανάλογα έργα, με σκοπό να κερδηθεί χρόνος – κι αυτό γιατί η καθυστέρηση στην παράδοση της τουρμπίνας είναι ένας από τους βασικούς λόγους που εκτρέπονται τα χρονοδιαγράμματα κατασκευής μονάδων αερίου.
Πάντως, ο ανάδοχος έχει τη δυνατότητα να διαπραγματευτεί για αεριοστρόβιλο με κάποιον άλλο κατασκευαστή. Στην τελική εξίσωση, για να αξιολογηθεί η λύση που τελικά θα επιλεγεί, θα συνυπολογιστεί το κόστος της πρότασης του αναδόχου (πόσο φθηνότερη θα είναι), της απόδοσης της εναλλακτικής τουρμπίνας, καθώς και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της (π.χ. αυξομείωσης της ισχύος).
Κέρδος με την επιτάχυνση
Μία παράμετρος στην οποία υπερτερεί η λύση της Mitsubishi, και η οποία προσφέρει ασφάλεια για το μέλλον, είναι πως μπορεί να λειτουργήσει με μεγάλο ποσοστό ανάμιξης με υδρογόνο (έως και 20%), όταν στους υπόλοιπους αεριοστρόβιλους δεν ξεπερνά το 10%. Το χαρακτηριστικό αυτό, πάντως, δεν θα αξιολογηθεί οικονομικά.
Για να ολοκληρωθεί έγκαιρα το έργο, η κοινοπραξία έχει επίσης προχωρήσει ήδη σε συμφωνία σύνδεσης με τον ΔΕΣΦΑ για τη σύνδεση του έργου στο εθνικό σύστημα μεταφοράς αερίου, ώστε να τροφοδοτείται με καύσιμο. Επομένως, σε αυτή την περίπτωση, το μόνο «στοίχημα» είναι να τρέξουν γρήγορα από τον ΔΕΣΦΑ τα απαραίτητα έργα. Παράλληλα, έχουν ολοκληρωθεί και οι ανάλογες διαδικασίες με τον ΑΔΜΗΕ, για τη σύνδεση της μονάδας στο σύστημα.
Χαρακτηριστικό της πρόθεσης για ολοκλήρωση της μονάδας όσο το δυνατόν πιο σύντομα είναι το γεγονός ότι στο συμβόλαιο με τον ανάδοχο θα προβλέπεται πριμ, στην περίπτωση που η μονάδα ολοκληρωθεί συντομότερα από το προβλεπόμενο χρονικό ορόσημο.
Με την ακόμη πιο άμεση ολοκλήρωση του έργου, η κοινοπραξία θα εκμεταλλευτεί το γεγονός ότι ακόμη βασικές υπηρεσίες για το ηλεκτρικό σύστημα θα προσφέρονται αποκλειστικά από τις μονάδες αερίου (εξασφαλίζοντάς τους επομένως έσοδα), καθώς δεν θα έχει εγκατασταθεί έως τότε σημαντικό χαρτοφυλάκιο μπαταριών. Επίσης, με αυτό τον τρόπο θα εξασφαλιστούν ικανοποιητικά επίπεδα χονδρεμπορικών τιμών, η τάση των οποίων θα είναι πτωτική τα επόμενα χρόνια με την ολοένα μεγαλύτερη ενίσχυση των ανανεώσιμων πηγών.
Η προϋπόθεση για το έργο στην Αλβανία
Υπενθυμίζεται ότι η ΔΕΠΑ Εμπορίας συμμετέχει με 29% στην κατασκευή μονάδας αερίου 840 MW στην Αλεξανδρούπολη, μαζί με τη ΔΕΗ (71%). Επίσης, λαμβάνει μέρος στην πρώτη ελληνική επένδυση εκτός συνόρων σε θερμοηλεκτρική παραγωγή, με την ωρίμανση ενός σταθμού αερίου 175 MW στην Αλβανία (Relievi Roskovec). Εκτός από τη ΔΕΠΑ Εμπορίας (35%), στην κοινοπραξία συμμετέχει η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (35%) και η αλβανική Gener 2 με 30%.
Όρος για την υλοποίηση του έργου είναι η εξασφάλιση της μακροχρόνιας διάθεσης της παραγωγής του σταθμού. Αν αυτό επιτευχθεί και ληφθεί η Τελική Επενδυτική Απόφαση από την κοινοπραξία, τότε ο σταθμός θα μπορεί να είναι έτοιμος σε δύο περίπου χρόνια από τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ (η οποία είναι και ο ανάδοχος κατασκευής).
Σε κάθε περίπτωση, η επένδυση συγκεντρώνει όλες τις προοπτικές για να πετύχει υψηλή κερδοφορία. Πρώτος και σημαντικός λόγος είναι το γεγονός ότι η Αλβανία δεν διαθέτει συμβατική ηλεκτροπαραγωγή, καλύπτοντας τις ανάγκες της σε ρεύμα μέσω υδροηλεκτρικών, ΑΠΕ και εισαγωγών. Μάλιστα, η ζήτηση αναμένεται να ενισχυθεί τα επόμενα χρόνια, καθώς η Αλβανία αναπτύσσεται γρήγορα, με εισροές μεγάλων κεφαλαίων κάθε χρόνο κυρίως στους οικιστικούς και τουριστικούς κλάδους, καθώς και στο real estate.
Όφελος και από το διασυνοριακό εμπόριο
Την ίδια στιγμή, καθώς στην Αλβανία δεν υπάρχει επιβάρυνση για τους ρύπους, το κόστος παραγωγής θα είναι εξαιρετικά μικρό, ευνοώντας τις εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας. Στόχος της ΕΕ είναι να επιβάλει στις τρίτες χώρες έμμεση επιβάρυνση για τις εκπομπές CO2, μέσω του διασυνοριακού φόρου άνθρακα (CBAM). Ακόμη όμως και τότε, το κόστος θα παραμείνει σαφώς χαμηλότερο συγκριτικά με τις μονάδες στις χώρες των «27», όπου η ηλεκτροπαραγωγή έχει υπαχθεί στο Χρηματιστήριο ρύπων.
Στο πλαίσιο ωρίμανσης του σταθμού, η ΔΕΠΑ Εμπορίας έχει επίσης εξασφαλίσει την τροφοδοσία της με αέριο. Το καύσιμο θα τροφοδοτείται μέσω του αγωγού ΤΑΡ, με τη ΔΕΠΑ Εμπορίας να έχει εξασφαλίσει για αυτό τον σκοπό capacity μέσω του market test για την επαύξηση της δυναμικότητας του αγωγού.
Η σύνδεση με τον ΤΑΡ είναι σχεδόν ολοκληρωμένη. Από τις ποσότητες που θα μπορεί η εταιρεία να εξάγει στην Αλβανία, περίπου τα 0,6-0,8 δισ. κυβικά μέτρα θα χρησιμοποιούνται για την τροφοδοσία του σταθμού.
