Μήνυμα για την ανάγκη άμεσης δρομολόγησης της καταβολής των 25 εκατ. ευρώ από την Κύπρο, ώστε να προχωρήσει η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου, εξέπεμψε χθες ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε στο πλαίσιο της ΔΕΘ. Ο κ. Μητσοτάκης επισήμανε πως πρόθεση της χώρας μας είναι να υλοποιηθεί το έργο, συμπληρώνοντας ωστόσο ότι θα πρέπει και η Κύπρος να αποδείξει πως θέλει τη διασύνδεση. Ο ίδιος εξέφρασε την αισιοδοξία για την έμπρακτη στήριξη από κυπριακής πλευράς.
Οι δηλώσεις αυτές έρχονται σε μία συγκυρία όπου το Great Sea Interconnector έχει μπει από τα τέλη Αυγούστου σε ένα «μονοπάτι» που, αν δεν υπάρξει κάποια θετική ανατροπή, θα οδηγήσει σύντομα σε επίσημο «πάγωμα» του έργου από την κατασκευάστρια του καλωδίου, γαλλική Nexans. Στελέχη του ΑΔΜΗΕ αποκαλύπτουν πως εδώ και λίγες ημέρες η κατασκευάστρια έχει αποστείλει επιστολή στον Διαχειριστή και φορέα υλοποίησης του έργου, ώστε να ενημερωθεί για το πώς έχουν διαμορφωθεί τα δεδομένα.
Υπενθυμίζεται ότι ο κατασκευαστής αμείβεται σε μηνιαία βάση από τον ΑΔΜΗΕ. Όπως έχει γράψει το Insider.gr, oι αποζημιώσεις έχουν σταματήσει από τον Ιούνιο και θα παραμείνουν παγωμένες, όσο στην Κύπρο δεν «ενεργοποιείται» η καταβολή των πρώτων 25 εκατ. ευρώ για το 2025, όπως προβλέπει η απόφαση της ΡΑΕΚ. Η αμοιβή του Ιουνίου έχει καλύψει την περίοδο μέχρι και το τέλος Αυγούστου, επομένως εφεξής η γαλλική εταιρεία μένει ακάλυπτη οικονομικά.
«Μπλόκο» και στις έρευνες
Στην απάντησή του ο ΑΔΜΗΕ θα ενημερώνει για το ότι θα συνεχίσουν να παραμένουν «παγωμένες» οι αμοιβές, καθώς δεν έχει υπάρξει κάποια εξέλιξη από τη Λευκωσία. Σε αυτό το πλαίσιο, αν δεν υπάρξει αλλαγή στάσης από την Κύπρο, όλες οι ενδείξεις συγκλίνουν στο ότι η Nexans θα προχωρήσει άμεσα σε αναστολή (suspension) της σύμβασης για το επόμενο 12μηνο. Αν σε αυτό το χρονικό διάστημα δεν υπάρξει κάποια θετική εξέλιξη, τότε θα έχει τη δυνατότητα να καταγγείλει τη σύμβαση.
Ο φορέας υλοποίησης είναι διασφαλισμένος σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, καθώς προβλέπεται ότι στην περίπτωση που το έργο δεν υλοποιηθεί για λόγους εκτός της «σφαίρας ευθύνης» του, τότε θα αποζημιωθεί για τις δαπάνες στις οποίες έχει προχωρήσει – και οι οποίες ανέρχονται σε περίπου 250 εκατ. ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί ότι η γαλλική εταιρεία δεν έχει προχωρήσει ήδη σε suspension, κατ΄ αρχάς γιατί η ξαφνική αλλαγή της γραμμής παραγωγής είναι κοστοβόρα, ενώ επίσης τηρεί μία μικρή στάση αναμονής πριν πάρει τις αποφάσεις της. Πάντως, έχει ήδη καταστήσει σαφές δημοσίως με ανακοίνωσή της ότι διαθέτει εναλλακτικές λύσεις για την αξιοποίηση των υποβρύχιων καλωδίων που κατασκευάζει για τη διασύνδεση, στην περίπτωση που τελικά αυτή ναυαγήσει.
Εξαιρετικά σημαντικό είναι επίσης ότι υπό τις παρούσες συνθήκες είναι αδύνατον να γίνει επανεκκίνηση των θαλάσσιων ερευνών για την ολοκλήρωση των μελετών για την όδευση του καλωδίου. Κι αυτό γιατί, τη στιγμή που η Nexans έχει σταματήσει να αμείβεται για την κατασκευή του καλωδίου, προφανώς δεν πρόκειται να αναλάβει νέα κόστη, υλοποιώντας μία ενδεχόμενη «παραγγελία» από τον φορέα υλοποίησης, για τη μίσθωση ενός ειδικού ερευνητικού σκάφος που θα κάνει το 40% των ερευνών που απομένουν.
Κυπριακό «ναι» στη βιωσιμότητα του έργου
Οι πηγές του ΑΔΜΗΕ αρνούνται να σχολιάσουν τις αιτιάσεις που έχουν διατυπωθεί το τελευταίο διάστημα από Κύπριους αξιωματούχους, σύμφωνα με τις οποίες το Great Sea Interconnector δεν είναι βιώσιμο. Σημειώνουν ωστόσο ότι το τελευταίο επίσημο έγγραφο, που φέρει την υπογραφή της Κύπρου, υποστηρίζει το αντίθετο.
Πρόκειται για το κοινό αίτημα που κατέθεσε η Κύπρος και η Ελλάδα, τον Απρίλιο του 2025, ώστε η διασύνδεση να λάβει εκ νέου θέση στη λίστα των ευρωπαϊκών Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI). Υποβάλλοντας το συγκεκριμένο το αίτημα, οι δύο χώρες ουσιαστικά δήλωσαν ότι αναγνωρίζουν την ωφέλειά τους από το πρότζεκτ, όπως αυτή προκύπτει από την Απόφαση Διασυνοριακού Επιμερισμού Κόστους (Cost-Benefit Cross-Border Allocation Decision).
Μάλιστα, σύμφωνα με τα στελέχη του ΑΔΜΗΕ, η βιωσιμότητα καταδεικνύεται από το γεγονός ότι, παρά τις περιπέτειες που έχει περάσει η διασύνδεση το τελευταίο διάστημα, δεν έχει πάψει να προσελκύει επενδυτικό ενδιαφέρον. Είναι ενδεικτικό ότι πρόσφατα επενδυτής έκανε κρούση στον Διαχειριστή, για να επανεπιβεβαιώσει ότι παραμένει «ζεστός» στο να συμμετάσχει στο πρότζεκτ.
Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία
Όσον αφορά τις έρευνες της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, οι πηγές του ΑΔΜΗΕ επιβεβαιώνουν πως από τις βολιδοσκοπήσεις που έχουν γίνει, προκύπτει πως στο μικροσκόπιο δεν βρίσκεται ο υφιστάμενος φορέας υλοποίησης και τα «πεπραγμένα» στην Ελλάδα αναφορικά με το έργο. Σημειώνουν επίσης ότι για το θέμα έχουν γραφτεί τεράστιες ανακρίβειες στα μίντια. Φέρνουν σαν παράδειγμα δημοσιεύματα που βάζουν στο επίκεντρο τις τραπεζικές συναλλαγές ανάμεσα στον Διαχειριστή και τον ιδιοκτήτη του προηγούμενου φορέα υλοποίησης του έργου, EuroAsia Interconnector. Στην πραγματικότητα, εκτός από τα περίπου 48,8 εκατ. ευρώ που κατέβαλε ο ΑΔΜΗΕ για την εξαγορά, η μόνη άλλη συναλλαγή αφορά τη μεταφορά 55 εκατ. ευρώ από τον EuroAsia στον ΑΔΜΗΕ.
Το ποσό αυτό αφορά την προκαταβολή της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης που είχε λάβει ο EuroAsia και η οποία «πέρασε» στον νέο φορέα υλοποίησης. Κάτι αυτονόητο, από τη στιγμή που το έργο πέρασε σε νέο project promoter.
