Πρωταγωνιστικό ρόλο έχει ο ΔΕΔΔΗΕ στην ανάπτυξη υποδομών εξηλεκτρισμού ελληνικών λιμανιών, με την εγκατάσταση συστημάτων cold ironing ώστε τα σκάφη όταν ελλιμενίζονται να καλύπτουν τις ανάγκες τους σε ρεύμα από το ηπειρωτικό δίκτυο. Σε αυτό το πλαίσιο, συμμετέχει ήδη σε μία σειρά από ευρωπαϊκά προγράμματα, ενώ έχει καταθέσει πρόταση στο Ταμείο Απανθρακοποίησης Νησιών για τον εξηλεκτρισμό 26 επιπλέον λιμένων.
Όπως σημειώνει ο ΔΕΔΔΗΕ στο Προκαταρκτικό Σχέδιο Ανάπτυξης Δικτύου 2026-2030, το οποίο βρίσκεται σε διαβούλευση, λαμβάνοντας υπόψη ότι η ηλεκτρική ενέργεια στην ξηρά μπορεί να προέρχεται από πιο φιλικές προς το περιβάλλον πηγές ενέργειας όπως οι ΑΠΕ, η κάλυψη των ενεργειακών αναγκών των πλοίων κατά τον ελλιμενισμό τους, με διασύνδεση με το ηλεκτρικό δίκτυο μέσω των κατάλληλων υποδομών και η παύση λειτουργίας των μηχανών τους, θεωρείται ως η πλέον αποτελεσματική μέθοδος για ελαχιστοποίηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από τα πλοία στην ευρύτερη περιοχή των λιμένων και των αστικών ζωνών που τα περιβάλλουν.
Τα κύρια λιμάνια
Βάσει του Άρθρου 9 του ευρωπαϊκού Κανονισμού AFIR (2023/1804/EU), όλα τα λιμάνια μεγάλης κλίμακας που είναι μέλη του κύριου ή συμπληρωματικού δικτύου θαλασσίων μεταφορών είναι υποχρεωμένα να επενδύσουν στην τεχνολογία της ηλεκτροδότησης των πλοίων.
Αναλυτικότερα:
- Tα κύρια λιμάνια (core ports, θα πρέπει να εγκαταστήσουν έως 01/01/2025 τουλάχιστον μία θέση ηλεκτροδότησης και έως την 01/01/2030 το 90% των θέσεων ηλεκτροδότησης για όλους τους τύπους πλοίων (επιβατηγά, κρουαζιερόπλοια, containerships).
- Τα συμπληρωματικά λιμάνια (comprehensive ports) θα πρέπει να εγκαταστήσουν και λειτουργήσουν τουλάχιστον μία θέση ηλεκτροδότησης πλοίων έως 01/01/2030.
Στην Ελλάδα υπάρχουν περισσότερα από 150 λιμάνια, από τα οποία τα 5 είναι μεγάλες συγκοινωνιακές πύλες – κύρια λιμάνια (core ports). Πρόκειται για τα λιμάνια του Πειραιά, της Θεσσαλονίκης, της Πάτρας, της Ηγουμενίτσας και του Ηρακλείου. Επίσης, άλλα 20 είναι κόμβοι του συμπληρωματικού δικτύου (comprehensive network ports) του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών (TEN-T).
Τα ευρωπαϊκά πρότζεκτ που «τρέχουν»
Ο ΔΕΔΔΗΕ συμμετάσχει σε ευρωπαϊκά προγράμματα και δράσεις με στόχο την ανάπτυξη του Δικτύου και των εσωτερικών εγκαταστάσεων των λιμένων. Αναλυτικότερα, ο ΔΕΔΔΗΕ σε συνεργασία με το ΕΜΠ, τους οργανισμούς Λιμένων και άλλους τεχνολογικούς εταίρους, συμμετέχει σε τέσσερα έργα συγχρηματοδοτούμενα από το Connecting Europe Facility (CEF) για τη μελέτη και κατασκευή θέσεων ηλεκτροδότησης των ελλιμενιζόμενων πλοίων:
• Μέσω του εμβληματικού ΑLFION-INFRA, ο ΔΕΔΔΗΕ συμμετέχει στην κατασκευή τριών θέσεων cold ironing (CI) επιβατηγών-μεταγωγών πλοίων στο Λιμάνι της Ηγουμενίτσας (ισχύος 2x3MVA και 1x0,5MVA) και εκπονούνται οι οριστικές τεχνικές, περιβαλλοντικές και οικονομοτεχνικές μελέτες (FEED studies) για μία θέση ηλεκτροδότησης κρουαζιερόπλοιων. Όπως έχει γράψει το Insider.gr, στόχος είναι οι υποδομές να είναι έτοιμες στα τέλη του 2026.
Μέσω του έργου DECOMPRES, ο ΔΕΔΔΗΕ θα συμμετάσχει στην κατασκευή τεσσάρων (4) θέσεων ηλεκτροδότησης επιβατηγών-μεταγωγών πλοίων στο λιμάνι της Ραφήνας (ισχύος 4x1,5MVA) ενώ παράλληλα θα εκπονηθούν τα FEED studies για τους λιμένες Λαυρίου, Καβάλας και Κέρκυρας.
• Μέσω των έργων CIPORT και CENTAVROS (τα οποία έχουν ολοκληρωθεί) έχουν εκπονηθεί τα FEED studies για την ηλεκτροδότηση πλοίων στους λιμένες Πειραιά και Βόλου.
Το Ταμείο Απανθρακοποίησης Νησιών
Παράλληλα, ο ΔΕΔΔΗΕ έχει υποβάλει πρόταση στο Ταμείο Απανθρακοποίησης Νησιών (Decarbonization Fund) για τη χρηματοδότηση των έργων προμήθειας, εγκατάστασης και εκτέλεση όλων των απαιτούμενων εργασιών (στο Δίκτυο και εντός των λιμένων) για την πλήρη λειτουργία συστημάτων ηλεκτροδότησης πλοίων (CI) από τη στεριά σε νησιωτικά λιμάνια (είτε είναι ηλεκτρικά διασυνδεδεμένες να είτε ΜΔΝ). Η συνολική ισχύ που θα τροφοδοτηθεί είναι της τάξης των 189 MVA ως εξής:
- 140 ΜVΑ στα λιμάνια των κατηγοριών Β1 και Β2
49 ΜVΑ στα λιμάνια της κατηγορίας Α
Στις υποδομές της Κατηγορίας Α απαιτείται πλήρης κάλυψη των ενεργειακών αναγκών με ενίσχυση των υφιστάμενων υποδομών του Δικτύου. Σε αυτήν την περιλαμβάνονται τα λιμάνια της Άνδρου, της Πάρου, της Νάξου, της Ζακύνθου, της Σκιάθου, της Σκύρου, της Μήλου, της Μυτιλήνης, της Σάμου, της Χίου, της Καλύμνου, της Λέρου, της Πάτμου, της Νισύρου, των Φούρνων, των Ψαρών, των Οινουσσών και της Κάσου.
Στην Κατηγορία Β1 προβλέπεται κάλυψη μέρους των συνολικών ενεργειακών αναγκών. Απαιτούνται εκτεταμένες ενισχύσεις δικτύου που περιλαμβάνουν νέες γραμμές Μέσης Τάσης και επαύξηση υποσταθμών ΥΤ/ΜΤ. Σε αυτήν ανήκουν τα λιμάνια του Ηρακλείου, της Ρόδου και της Κω.
Στην Κατηγορία Β2 θα πραγματοποιηθεί επίσης κάλυψη μέρους των συνολικών ενεργειακών αναγκών, με περιορισμένες ενισχύσεις δικτύου κυρίως μέσω νέων γραμμών Μέσης Τάσης. Σε αυτή την κατηγορία κατατάσσονται τα λιμάνια της Κέρκυρας και της Σούδας.
