Μετά από πολλά μπρος - πίσω στις διαπραγματεύσεις με τα στελέχη της Κομισιόν, η χώρα μας ετοιμάζεται να στείλει αύριο και επίσημα το σχέδιο αναθεώρησης του εθνικού σχεδίου ανθεκτικότητας και ανάκαμψης «Ελλάδα 2.0» που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης στις Βρυξέλλες. Έτσι θα ανοίξει και ο δρόμος για την υποβολή του έκτου αιτήματος πληρωμής επιχορηγήσεων και δανείων ύψους 3,9 δισ. ευρώ.
Την σχετική ανακοίνωση έκανε ο αρμόδιος αναπληρωτής υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Νίκος Παπαθανάσης, σημειώνοντας κατά την ομιλία του στο 13 αναπτυξιακό συνέδριο RGC 2025 πως «την Τετάρτη θα υποβάλουμε το σχέδιο αναθεώρησης του Ταμείου Ανάκαμψης, προετοιμαζόμενοι για το 6ο αίτημα πληρωμής, το οποίο είναι 3,9 δισ. ευρώ και το 7ο αίτημα που είναι 3,5 δισ. ευρώ».
Σημείο καμπής
Οι αναθεωρήσεις των εθνικών προγραμμάτων ανάκαμψης που έχει ζητήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από όλα τα κράτη - μέλη της ΕΕ θεωρούνται ως τελευταίες ευκαιρίες για να μην χαθούν καθόλου κονδύλια, καθώς όλα τα ορόσημα και οι στόχοι που περιλαμβάνουν θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως τον Αύγουστο του 2026.
Μέχρι στιγμής η χώρα μας λαμβάνει τα εύσημα από την Ευρώπη για την υλοποίηση του σχεδίου ανάπτυξης και ανθεκτικότητας, έχοντας λάβει σε πέντε πληρωμές περίπου 21,3 δισ. ευρώ δανείων και επιχορηγήσεων, δηλαδή το 59% του συνολικού προϋπολογισμού.
Τα δύσκολα όμως είναι μπροστά, καθώς μέχρι σήμερα έχουν εκπληρωθεί τα 139 από τα 394 ορόσημα του ελληνικού προγράμματος Ανάπτυξης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0». Κάτι το οποίο σημαίνει πως απομένουν 15 μήνες για να ολοκληρωθεί το 65% του προγράμματος.
Στο πλαίσιο αυτό η αναθεώρηση του εθνικού σχεδίου «Ελλάδα 2.0» θα περιλαμβάνει αλλαγές σε έργα που θα προσεγγίζουν το 1 δισ. ευρώ. Εκτός αναμένεται να βγουν ορισμένες επιδοτήσεις που δεν «τράβηξαν» όπως για παράδειγμα αυτή για την αγορά ηλεκτρικών ταξί αλλά και κάποια έργα τα οποία δεν πρόκειται να ολοκληρωθούν μέσα στο σφικτό χρονικό περιθώριο που θέτει ευρωπαϊκό πλαίσιο. Εκτός προγράμματος αναμένεται να βγουν και ορισμένες δράσεις πολιτικής προστασίας. Από την άλλη αναμένεται να ενισχυθούν οι πόροι για άλλες δράσεις ψηφιοποίησης που έχουν να κάνουν με τις οπτικές ίνες, αλλά και να ενταχθούν νέα έργα, όπως η καταγραφή αυθαιρέτων από δορυφόρους.
Αρμόδιες πηγές πάντως σημειώνουν στο insider.gr πως τα περιθώρια για να μπουν νέα έργα στο πρόγραμμα είναι πολύ μικρά ακριβώς λόγω των σφικτών χρονοδιαγραμμάτων. Έτσι οι περισσότερες αλλαγές θα αφορούν ανακατεύθυνση κονδυλίων με αντίστοιχη αναδιαμόρφωση των στόχων. Κάτι τέτοιο έγινε εξάλλου και με την τελευταία στοχευμένη αναθεώρηση του «Ελλάδα 2.0» και τις επιδοτήσεις ενεργειακής αναβάθμισης επιχειρήσεων που δεν είχαν την αναμενόμενη ζήτηση. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να τηρείται ο όρος της διάθεσης του 37% των κονδυλίων για δράσεις κατά της κλιματικής αλλαγής και του 20% για δράσεις ψηφιακού μετασχηματισμού.
Η επόμενη δόση
Σύμφωνα με πληροφορίες η κατάθεση του σχεδίου αναθεώρησης καθυστέρησε λόγω των συνεχών διαπραγματεύσεων με τα στελέχη της Κομισιόν για τις αλλαγές προκειμένου να εξασφαλιστεί η σύμφωνη γνώμη τουλάχιστον σε τεχνικό επίπεδο. Και αυτό γιατί θα πρέπει η επίσημη έγκριση της αναθεώρησης να γίνει όσο πιο γρήγορα γίνεται, ώστε η χώρα μας να μπορέσει να προχωρήσει στην υποβολή του έκτου αιτήματος πληρωμής.
Η τελική έγκριση της αναθεώρησης θα δοθεί από το συμβούλιο υπουργών Οικονομικών της ΕΕ (Ecofin), αλλά αυτό θα χρειαστεί τουλάχιστον δύο με τρεις μήνες για να συμβεί. Σύμφωνα με πληροφορίες, το αίτημα της έκτης δόσης θα υποβληθεί μέσα στον Ιούνιο ή το αργότερο τον Ιούλιο, αφού ανάψει το «πράσινο» φως για την αναθεώρηση από την Κομισιόν για να ακολουθήσει μέχρι το τέλος του έτους και το αίτημα για την έβδομη δόση, ύψους 3,5 δισ. ευρώ.
Οι συζητήσεις για ευελιξία
Αθήνα και Βρυξέλλες δουλεύουν με το δεδομένο πως δεν θα υπάρξει καμία παράταση στο Ταμείο Ανάκαμψης, καθώς για να γίνει κάτι τέτοιο θα χρειαστεί ομοφωνία από τα κράτη-μέλη της ΕΕ, το οποίο θεωρείται πρακτικά αδύνατο να συμβεί. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν σκέψεις να δοθούν κάποιες ευελιξίες.
Χαρακτηριστική η πρωτοβουλία που εξετάζει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την πρόταση παράτασης 12-18 μηνών στα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης που είναι μεν ώρα αλλά πιθανόν δεν θα προλάβουν να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του προγράμματος. Όπως δήλωσε στο insider.gr ο Ευρωβουλευτής Ζίγκφριντ Μουρεσάν, μέλος της Επιτροπής Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής (ECON), αλλά και αντιπρόεδρος του ΕΛΚ η σχετική πρόταση θα τεθεί προς ψήφιση τον Ιούνιο, αλλά για να εφαρμοστεί χρειάζεται η σύμφωνη γνώμη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αλλά και των Κρατών μελών της ΕΕ.
Σε κάθε περίπτωση η απόφαση αυτή θα είναι πολιτική, καθώς ήδη στην ΕΕ έχει ανοίξει η συζήτηση για την αξιοποίηση των αδιάθετων κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης για άλλους σκοπούς μετά το 2026 και ειδικά για την ευρωπαϊκή άμυνα
