Ροή
Ισχυρή επιδείνωση εμφάνισε ο δείκτης οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα τον Οκτώβριο, καθώς διαμορφώθηκε στις 98,3 μονάδες, σε σύγκριση με 104,9 τον Σεπτέμβριο και στη χαμηλότερη επίδοση των τελευταίων 20 μηνών, όπως άλλωστε είχε γράψει και το insider.gr.
Σύμφωνα με τη μηνιαία έρευνα οικονομικής συγκυρίας του ΙΟΒΕ για τον Οκτώβριο, η πτώση αυτή συγκλίνει με τις αντίστοιχες εξελίξεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς ανάλογες πτωτικές τάσεις επικρατούν στις περισσότερες ευρωπαϊκές οικονομίες.
Η επίδοση αυτή είναι αποτέλεσμα της επιδείνωσης των προσδοκιών κυρίως στις Υπηρεσίες και δευτερευόντως στη Βιομηχανία, αλλά και την υποχώρηση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης. Το Λιανικό Εμπόριο, αντίθετα, φαίνεται να ανακάμπτει, όπως και τα Δημόσια έργα που στηρίζουν ακόμα τις Κατασκευές.
Καθώς ολοκληρώνεται η τουριστική περίοδος οι σχετικές εποχικές θέσεις εργασίας τερματίζονται, με αποτέλεσμα να αναζητούνται νέες πηγές απασχόλησης. Το ενεργειακό ζήτημα φαίνεται να προκαλεί επίσης απαισιοδοξία ενόψει της χειμερινής περιόδου, καθώς αθροίζεται στο συνεχιζόμενο, όπως αποδεικνύεται, πρόβλημα του υψηλού πληθωρισμού που πλήττει πλέον σχεδόν όλες τις κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών. Σε ό,τι αφορά τους κλάδους της οικονομίας, η «αγορά» εξακολουθεί να τροφοδοτείται από έργα του Ταμείου Ανάκαμψης αλλά και του ΕΣΠΑ, στηρίζοντας αρκετές επιχειρηματικές δραστηριότητες, αλλά και δημόσια έργα.
Ταυτόχρονα, το ευρωπαϊκό περιβάλλον – βασικός εμπορικός εταίρος της βιομηχανίας - παραμένει ασταθές και δεν επιτρέπει ακόμη και στις εξωστρεφείς επιχειρήσεις να προγραμματίσουν με περισσότερους βαθμούς ελευθερίας την παραγωγή τους. Σε αυτό το αβέβαιο περιβάλλον θα πρέπει να συνυπολογιστεί και η αύξηση του κόστους δανεισμού, λόγω της ανόδου των επιτοκίων, που αρχίζει να καταγράφεται ως προβληματισμός, έστω και σε αρχικό ακόμη στάδιο
Βιομηχανία: Νέα επιδείνωση των προσδοκιών, έντονη κλιμάκωση των αποθεμάτων
Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία υποχώρησε εκ νέου τον Οκτώβριο, στις 95,9 μονάδες, από 98,2 μονάδες τον Σεπτέμβριο, στη χαμηλότερη επίδοση των τελευταίων 21 μηνών. Από τις μεταβλητές του δείκτη, το αρνητικό ισοζύγιο των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες και την τρέχουσα ζήτηση διατηρήθηκε αμετάβλητο, το ύψος των αποθεμάτων διογκώθηκε έντονα, ενώ το θετικό ισοζύγιο προβλέψεων για την παραγωγή τους προσεχείς μήνες βελτιώθηκε.
Καταναλωτές: Εντείνεται η απαισιοδοξία στους καταναλωτές
Ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης υποχωρεί τον Οκτώβριο καθώς διαμορφώνεται στις –57,9 (από –51,2) μονάδες τον Σεπτέμβριο, επίπεδο πολύ χειρότερο εκείνου πριν ένα χρόνο (-39,8 μονάδες).
Η ολοκλήρωση της τουριστικής περιόδου με την οποία συνδέονται άμεσα ή έμμεσα πλήθος ελληνικών νοικοκυριών και ο αντίστοιχος τερματισμός των εποχικών θέσεων εργασίας επηρεάζει αρνητικά τις προσδοκίες για τη συνέχεια, καθώς αναζητούνται πήγες απασχόλησης. Ταυτόχρονα ο επίμονος πληθωρισμός και το ενεργειακό ζήτημα - παρά τις παρεμβάσεις οικονομικής ενίσχυσης που ωστόσο τροφοδοτούν και τον πληθωρισμό – αναμένεται να συνεχίσουν να επηρεάζουν τις προσδοκίες των πολιτών.
Σαφώς η τάση αυτή είναι πανευρωπαϊκή, όμως οι Έλληνες καταναλωτές παραμένουν οι περισσότερο απαισιόδοξοι καταναλωτές στην ΕΕ, με σημαντική διαφορά από τους υπόλοιπους. Ακολουθούν οι καταναλωτές σε Ουγγαρία και Πορτογαλία, με επίπεδο δείκτη –49,3 και -38,2 μονάδες αντίστοιχα. Στις χαμηλότερες θέσεις αυτής της κατάταξης βρίσκονται η Λιθουανία (-14,1) και η Φιλανδία (-16,6). Χαρακτηριστικό των αποτελεσμάτων είναι ότι πλέον καμιά χώρα δεν βρίσκεται στο θετικό πεδίο τιμών. Οι μέσοι ευρωπαϊκοί δείκτες διαμορφώθηκαν στις -28,9 μονάδες στην ΕΕ και στις -27,6 μονάδες στην Ευρωζώνη.
Οι αρνητικές εκτιμήσεις των καταναλωτών για την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους τους προηγούμενους 12 μήνες κλιμακώνονται τον Οκτώβριο στις -55,5 μονάδες (έναντι -48,6). Το 71% (από 68%) των νοικοκυριών εκτίμησε ελαφρά ή αισθητή επιδείνωση της οικονομικής του κατάστασης, ενώ μόλις το 2% θεωρεί πως επήλθε μικρή βελτίωση. Οι αντίστοιχοι δείκτες σε ΕΕ και Ευρωζώνη διαμορφώθηκαν στις -22,5 και -22,3 μονάδες αντίστοιχα. Οι προβλέψεις των καταναλωτών για την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους τους προσεχείς 12 μήνες επιδεινώθηκαν τον Οκτώβριο, με το σχετικό δείκτη να διαμορφώνεται στις -59,8 (από -52,0) μονάδες τον Σεπτέμβριο. Το 74% (από 66%) των νοικοκυριών αναμένει ελαφρά ή αισθητή επιδείνωση της οικονομικής του κατάστασης, ενώ το 3% προβλέπει μικρή βελτίωση. Οι δείκτες σε ΕΕ και Ευρωζώνη διαμορφώθηκαν στις -21,3 και -19,8 μονάδες αντίστοιχα.
Δυσοίωνες και οι προβλέψεις των νοικοκυριών για την οικονομική κατάσταση της χώρας
Ο αρνητικός δείκτης των προβλέψεων των νοικοκυριών για την οικονομική κατάσταση της χώρας τους το προσεχές 12-μηνο παρουσίασε σημαντική ενίσχυση τον Οκτώβριο και διαμορφώθηκε στις -64,5 (από –59,9) μονάδες. Το 79% (από 74%) των καταναλωτών προέβλεψε ελαφρά ή αισθητή επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης της χώρας, έναντι του 12% (από 13%) το οποίο αναμένει σταθερότητα. Οι δείκτες σε ΕΕ και Ευρωζώνη διαμορφώθηκαν στις -49,8 και -45,3 μονάδες αντίστοιχα.
Στο ερώτημα το οποίο αξιολογεί το βαθμό αβεβαιότητας των νοικοκυριών ως προς τις μελλοντικές οικονομικές εξελίξεις, το 61% έκρινε τον Οκτώβριο ότι η οικονομική κατάστασή του μπορεί να προβλεφθεί δύσκολα ή σχετικά δύσκολα, ποσοστό αμετάβλητο σε σχέση με τον Σεπτέμβριο.
Μικρή επιδείνωση παρουσίασε τον Οκτώβριο η πρόθεση αγοράς αυτοκινήτου εντός των επόμενων 12 μηνών, με το σχετικό δείκτη να διαμορφώνεται στις -92,6 (από -91,0 τον Ιούλιο) μονάδες. Αυτή η επίδοση παραμένει αισθητά δυσμενέστερη από τους αντίστοιχους ευρωπαϊκούς δείκτες, οι οποίοι διαμορφώθηκαν στις -71,1 (από -67,6) και -73,4 (από -69,6) μονάδες, στην ΕΕ και την Ευρωζώνη αντίστοιχα. Το 96,9% (από 96,4%) των καταναλωτών στην Ελλάδα δηλώνει ότι δεν είναι πιθανό να αγοράσει αυτοκίνητο εντός του προσεχούς 12μήνου.
Επιδείνωση σημειώθηκε και στην πρόθεση για αγορά ή κατασκευή κατοικίας εντός των επόμενων 12 μηνών, με το σχετικό δείκτη να διαμορφώνεται στις -94,4 (από -92,3) μονάδες, ισοζύγιο επίσης αρκετά χειρότερο από τους αντίστοιχους ευρωπαϊκούς δείκτες, καθώς αυτός διαμορφώθηκε στην ΕΕ στις -80,4 (από -79,3) και στην Ευρωζώνη στις -81,7 (από - 80,7) μονάδες. Το 2,2% (από 3,7%) των νοικοκυριών εγχωρίως δηλώνει ότι ίσως να προβεί σε αγορά ή κατασκευή κατοικίας τον επόμενο χρόνο.
Στον αντίποδα, σημαντική βελτίωση καταγράφηκε στο δείκτη της πρόθεσης πραγματοποίησης σημαντικών δαπανών για βελτίωση/ανανέωση της κατοικίας εντός των επόμενων 12 μηνών, ο οποίος διαμορφώθηκε τον Οκτώβριο στις -73,8 (από -80,8) μονάδες. Οι ευρωπαϊκοί δείκτες αντίθετα υποχώρησαν και διαμορφώθηκαν στις -53,5 (από -51,6) μονάδες στην ΕΕ και στις -55,1 (από -53,6) μονάδες στην Ευρωζώνη. Το ποσοστό των νοικοκυριών στην Ελλάδα που δηλώνει ότι είναι αρκετά ή πολύ πιθανό να πραγματοποιήσει σημαντικές δαπάνες αυτού του είδους εντός ενός έτους ενισχύθηκε στο 11,5% (από 9,1%).
Υπηρεσίες: Έντονη επιδείνωση στις προσδοκίες λόγω εξασθένισης σε όλους τους επιμέρους παράγοντες
Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στις Υπηρεσίες υποχώρησε σημαντικά τον Οκτώβριο, στις 98,9 μονάδες, από 126,3 τον Σεπτέμβριο, λόγω εξασθένισης των προσδοκιών σε όλους σχεδόν τους επιμέρους κλάδους, πλην της Πληροφορικής. Από τις επιμέρους μεταβλητές του δείκτη, οι εκτιμήσεις για την τρέχουσα κατάσταση των επιχειρήσεων είναι έντονα πτωτικές, όπως αντίστοιχα και εκείνες για την τρέχουσα ζήτηση. Αντίστοιχα πτωτικές είναι οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη της ζήτησης, οι οποίες εξασθενούν αισθητά και στρέφονται αρνητικές.
Αναλυτικότερα, ο δείκτης των εκτιμήσεων για την τρέχουσα κατάσταση των επιχειρήσεων κινείται έντονα πτωτικά, στις +22 μονάδες (από +70), ενώ ο δείκτης εκτιμήσεων για την τρέχουσα ζήτηση διαμορφώθηκε στις +28 (από +50) μονάδες. Ήπια αρνητικές στρέφονται οι προβλέψεις για τη ζήτηση του επόμενου τριμήνου στις -5 (από +21) μονάδες, όπως και εκείνες για την απασχόληση που διαμορφώθηκαν στις -7 μονάδες (από +19 μονάδες), ενώ στις τιμές, το σχετικό ισοζύγιο υποδηλώνει εκ νέου αύξηση τιμών, (+14 από +24) μονάδες.
Τουλάχιστον μία στις τέσσερεις επιχειρήσεις (28%) δηλώνει απρόσκοπτη επιχειρηματική λειτουργία, με το 27% των επιχειρήσεων να επισημαίνει την ανεπάρκεια ζήτησης και το 29% των επιχειρήσεων τις τρέχουσες εξελίξεις ως βασικότερο εμπόδιο στη λειτουργία του. Στην ερώτηση σχετικά με το βαθμό αβεβαιότητας που επικρατεί στο οικονομικό περιβάλλον, το 68% θεωρεί ότι η μελλοντική ανάπτυξη μπορεί να προβλεφθεί δύσκολα ή σχετικά δύσκολα, όσο και τον προηγούμενο μήνα.
Σε επίπεδο βασικών κλάδων η υποχώρηση είναι απόρροια της επιδείνωσης σε όλους τους κλάδους πλην της Πληροφορικής . Αναλυτικότερα: Ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στα Ξενοδοχεία – Εστιατόρια – Τουριστικά Πρακτορεία, αν και εξακολουθεί να κινείται σε υψηλά επίπεδα στις 119,7 (από 131,3) μονάδες, έχει αρχίσει την πτωτική του πορεία φανερώνοντας το τέλος της ήδη παρατεταμένης θερινής περιόδου. Οι έντονα θετικές εκτιμήσεις για την πορεία της τρέχουσας κατάστασης των επιχειρήσεων υποχωρούν, στις +53 μονάδες (από +86 μονάδες ο δείκτης), ενώ αντίθετα, ανοδικά κινούνται οι εκτιμήσεις για την τρέχουσα ζήτηση και διαμορφώνονται στις +47 (από +32) μονάδες, με τις προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη της ζήτησης να κινούνται έντονα πτωτικά και να διαμορφώνονται στις - 29 μονάδες (από -11 μονάδες το σχετικό ισοζύγιο). Όμως είναι λογικό η ολοκλήρωση της θερινής σεζόν έχει ήδη οδηγήσει από τον προηγούμενο μήνα σε πτωτικές προβλέψεις για την απασχόληση που διατηρούνται και τον Οκτώβριο(στις -12 από -14 μονάδες ο σχετικός δείκτης), ενώ ο δείκτης των τιμών εξακολουθεί να υποδηλώνει αύξηση (στις +28 από +14 μονάδες).
Λιανικό Εμπόριο: Σημαντική βελτίωση στις προσδοκίες
Ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στο Λιανικό Εμπόριο ενισχύθηκε σημαντικά τον Οκτώβριο στις 103,5 μονάδες, από 86,9 μονάδες τον Σεπτέμβριο. Η βελτίωση αυτή είναι αποτέλεσμα της καλυτέρευσης των προσδοκιών του κλάδου Τροφίμων-Ποτών, Οχημάτων-Ανταλλακτικών και Πολυκαταστημάτων, με τους υπόλοιπους κλάδους να κινούνται πτωτικά.
Αναλυτικά, οι αρνητικές εκτιμήσεις των επιχειρήσεων για τις τρέχουσες πωλήσεις τους αλλάζουν τάση και διαμορφώνονται στις +10 μονάδες (από -12 μονάδες), ενώ αντίστοιχα κινούνται οι προβλέψεις για την εξέλιξη των πωλήσεων στο επόμενο τρίμηνο μιας και κινούνται στις +11 (από -10) μονάδες. Από την άλλη πλευρά, τα αποθέματα αποκλιμακώνονται και από κανονικά σχεδόν για την εποχή επίπεδα διαμορφώνονται στις -10 μονάδες, με τις νέες παραγγελίες όμως να παραμένουν αρνητικές (-3 από -11 μονάδες). Οι θετικές προβλέψεις για την απασχόληση ενισχύονται (+24 από +11 μονάδες), ενώ ως προς τις τιμές, το 63% αναμένει άνοδο, ενδεικτικό των πληθωριστικών πιέσεων. Ως προς το βαθμό αβεβαιότητας που επικρατεί στο οικονομικό περιβάλλον αυτός υποχωρεί αισθητά, καθώς το 63,1% θεωρεί ότι η μελλοντική ανάπτυξη μπορεί να προβλεφθεί δύσκολα ή σχετικά δύσκολα, πολύ χαμηλότερα από τον Σεπτέμβριο (84,3%). Οι προσδοκίες στους επιμέρους κλάδους είναι ανοδικές, με εξαίρεση τον κλάδο ΥφασμάτωνΈνδυσης-Υπόδησης και Ειδών Οικιακού εξοπλισμού.
