Ροή
Τον δρόμο για νέα έκτακτα μέτρα στην ηλεκτρική ενέργεια άνοιξε ουσιαστικά η έκτακτη Σύνοδο των υπουργών Ενέργειας της Ε.Ε., επιβεβαιώνοντας το σχετικό ρεπορτάζ του Insider.gr, χωρίς αντίθετα να δρομολογεί άμεσες παρεμβάσεις στο φυσικό αέριο. Σκοπός της Συνόδου ήταν να αξιολογήσει τις προτάσεις που συμπεριλάμβανε το κείμενο της τσεχικής προεδρίας, καθώς σε όσες εισηγείται η Κομισιόν στο σχέδιο που παρουσίασε, ώστε να προκριθούν εκείνες οι υποψήφιες λύσεις για τις οποίες θα διαμορφωνόταν ευρεία συναίνεση.
Αυτό συνέβη στην περίπτωση της εφαρμογής του ελληνικού μοντέλου παρακράτησης υπερεσόδων των ηλεκτροπαραγωγών, η οποία προχωρά σε περαιτέρω επεξεργασία για την πανευρωπαϊκή εφαρμογή της. Έτσι, η σύνοδος ζήτησε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή την εκπόνηση ενός προσχεδίου με προτάσεις για την επιβολή ανώτατου ορίου στα έσοδα των εταιρειών που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια από άλλες πηγές, πλην του φυσικού αερίου.
Είναι ενδεικτικό ότι, σύμφωνα με πληροφορίες, πέραν φυσικά της Ελλάδας, θετική στάση είχαν Γερμανία, Ιρλανδία, Γαλλία, Βέλγιο, Βουλγαρία, Δανία, Ισπανία, Φινλανδία, Λουξεμβούργο, Πολωνία, Σλοβακία, Σουηδία, ενώ αντιτέθηκαν μόνο οι Λιθουανία, Μάλτα, Ολλανδία και Λετονία. Μάλιστα, η Επίτροπος Ενέργειας Κάντρι Σίμσον επεσήμανε την καλή και ενδιαφέρουσα λειτουργία του ελληνικού μηχανισμού που μπορεί να αποτελέσει πρότυπο.
Ευελιξία στην εφαρμογή της παρακράτησης εσόδων
Σύμφωνα με πληροφορίες, κατά τη Σύνοδο φαίνεται επίσης πως η ελληνική πλευρά εξασφάλισε τη συναίνεση των υπόλοιπων χωρών, για το ότι οι παράμετροι εφαρμογής του μοντέλου θα μπορούν να προσαρμοστούν από κάθε κράτος-μέλος, όπως εκείνο κρίνει ότι ταιριάζουν καλύτερα στο ενεργειακό του μίγμα. Κάτι που επιδίωκε η χώρα μας, ώστε να μην χρειαστεί να αλλάξει τον μηχανισμό που ήδη εφαρμόζει.
Αυτό σημαίνει καταρχάς ότι θα συνεχίζουν να παρακρατώνται στην εγχώρια αγορά ηλεκτρικής ενέργειας υπερέσοδα από τις μονάδες αερίου. Επίσης, το πλαφόν αποζημίωσης θα εξακολουθήσει να διαφοροποιείται για κάθε τεχνολογία ηλεκτροπαραγωγής, αναπροσαρμοζόμενο σε μηνιαία βάση.
Παράλληλα, στις ράγες μπαίνει και ο πανευρωπαϊκός «συντονισμός» για μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, όπως και η στήριξη της ρευστότητας των ενεργειακών εταιρειών. Οι υπουργοί Ενέργειας ζήτησαν από την Κομισιόν να παρουσιάσει μέτρα για συντονισμένη μείωση της κατανάλωσης σε πανευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και συγκεκριμένες προτάσεις για στήριξη της ρευστότητας στην αγορά.
Υποχρεωτική-εθελοντική μείωση
Κρίσιμο παραμένει αν η μείωση της ενέργειας θα έχει υποχρεωτικό ή ενημερωτικό χαρακτήρα. Έτσι, υποχρεωτική μείωση ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας στήριξαν Αυστρία, Γερμανία, Ολλανδία, Σλοβενία, Σλοβακία, Ιρλανδία, Σουηδία, Φινλανδία, Δανία ενώ αντιτέθηκαν Κύπρος και Μάλτα. Από την άλλη πλευρά, η Ελλάδα εξέφρασε επιφύλαξη.
Σύμφωνα με πληροφορίες, περισσότερες πιθανότητες συγκεντρώνει η περιστολή της κατανάλωσης να τεθεί σε υποχρεωτική βάση μόνο για τις ώρες αιχμής, ενώ να είναι σε εθελοντική βάση η γενική μείωση της κατανάλωσης. Μία θέση που υποστηρίζει και η χώρα μας.
Από την άλλη πλευρά, τη στήριξη των εταιρειών που δραστηριοποιούνται σε προθεσμιακή αγορά στήριξαν Βέλγιο, Γαλλία, Σλοβακία, Ιρλανδία, Ισπανία, Σουηδία, Δανία, Κύπρος, Φινλανδία, Ρουμανία, Ουγγαρία, Σλοβενία. Το Λουξεμβούργο συνέστησε προσοχή.
Μόνο ενδεχόμενο το καθολικό πλαφόν στο αέριο
Την ίδια στιγμή, «τίτλοι τέλους» τέθηκαν ουσιαστικά από τη Σύνοδο στο ενδεχόμενο επιβολής πλαφόν αποκλειστικά στην τιμή του ρωσικού αερίου. Μία προοπτική στην οποία είχε εναντιωθεί κατηγορηματικά και η χώρα μας, εκτιμώντας ότι θα «ενεργοποιούσε» την πλήρη διακοπή από τη Μόσχα των εξαγωγών σε όλα τα κράτη-μέλη. Επομένως, θα δημιουργούνταν προβλήματα επάρκειας τροφοδοσίας σε όλη τη «Γηραιά Ήπειρο», με συνέπεια να εκτιναχθούν ακόμη ψηλότερα οι τιμές του καυσίμου.
Στο πλαφόν στο ρωσικό αέριο αντιτέθηκαν επίσης Αυστρία, Σλοβακία, Ουγγαρία, Ιταλία και Λουξεμβούργο. Υπέρ του μέτρου τάχθηκαν Γαλλία, Δανία, Ισπανία και Ολλανδία.
Στον αντίποδα, πρόσφορο έδαφος βρήκε η ελληνική πρόταση για καθολικό πλαφόν στο αέριο, δηλαδή σε όλες τις ευρωπαϊκές χονδρεμπορικές αγορές, μεταξύ των οποίων και ο ολλανδικός κόμβος (TTF). Έτσι, αν και από τη χθεσινή Σύνοδο δεν προέκυψε το «πράσινο φως» για τη δρομολόγηση του μέτρου, οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ συμφώνησαν να εξουσιοδότησουν την Κομισιόν να εξετάσει το συνολικό πλαφόν σε όλο το εισαγόμενο φυσικό αέριο, μεταξύ των ενδεχόμενων μέτρων που θα μπορούσαν να «ενεργοποιηθούν» σε απώτερο χρόνο.
Είναι ενδεικτικό ότι κανένα κράτος-μέλος δεν αντιτάχθηκε ρητά στο μέτρο, αλλά όλα εστίασαν στην ανάγκη εξασφάλισης ασφάλειας εφοδιασμού και μη αύξησης της ζήτησης αερίου. Την πρόταση στήριξαν ρητά Ιταλία, Βέλγιο, Ιρλανδία, Μάλτα, Κύπρος, Σουηδία, Κροατία, Ρουμανία, Πολωνία, Λουξεμβούργο, Λετονία, Λιθουανία, Βουλγαρία, Σλοβενία και Γερμανία (υπό προϋποθέσεις).
