Ροή
Στα επίπεδα από 2 έως 3 δισ. ευρώ θα διαμορφωθούν οι ετήσιες ακαθάριστες ροές δανείων στον τομέα των Κατασκευών την περίοδο 2022-2026, εφόσον βέβαια καταστεί δυνατή η απορρόφηση του συνόλου των κονδυλίων που προβλέπονται από το χρηματοδοτικό πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης.
Μάλιστα, με βάση την ανάλυση των δράσεων του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΕΣΑΑ), επιχορηγήσεις ύψους 7,96 δισ. ευρώ θα κατευθυνθούν σε έργα με άμεση σχέση με τις Κατασκευές, κινητοποιώντας συνολικούς πόρους ύψους 13,3 δισ. ευρώ μαζί με τη σχετική μόχλευση.
Εκτιμάται επίσης ότι η αξία παραγωγής των κατασκευαστικών έργων υποδομών και κατοικιών θα ακολουθήσει ανοδική πορεία την περίοδο 2022 - 2026, ξεπερνώντας τα 18 δισ. το 2025 (από 7,6 δισ. το 2020). Εξαιτίας της ισχυρής επίδρασης των επενδύσεων του ΕΣΑΑ, η συνολική ώθηση θα δοθεί σε μεγαλύτερο βαθμό από τις επενδύσεις σε υποδομές και κατασκευαστικά έργα, πλην κατοικιών. Όμως, και η ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα θα ενισχυθεί συγκριτικά με το (χαμηλό) επίπεδο που καταγράφηκε το 2020.
Η ανάπτυξη των δημόσιων και ιδιωτικών κατασκευαστικών έργων, η συμμετοχή σε δημόσια έργα και ο εκσυγχρονισμός του παραγωγικού δυναμικού του κλάδου θα απαιτήσουν σημαντικά αυξημένους πόρους χρηματοδότησης από το χρηματοπιστωτικό σύστημα, τόσο σε κεφάλαια κίνησης όσο και σε μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα δανειακά κεφάλαια.
Στα παραπάνω συμπεράσματα κατέληξε μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), για λογαριασμό του Ταμείου Μηχανικών Εργοληπτών Δημόσιων Έργων – ΤΜΕΔΕ, με τίτλο «Προοπτικές ανάπτυξης και ανάγκες χρηματοδότησης του τομέα των Κατασκευών».
Η μελέτη η οποία παρουσιάστηκε χθες σε σχετική παρουσίαση καταγράφει τις θετικές προοπτικές ανάπτυξης του τομέα των Κατασκευών στην Ελλάδα, μετά από μια μακρά περίοδο συρρίκνωσης και παράλληλα διερευνά και ποσοτικοποιεί τις ανάγκες χρηματοδότησης που θα προκύψουν.
Σύμφωνα με τον γενικό διευθυντή του ΙΟΒΕ, καθηγητή Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Νίκο Βέττα, «οι κλάδοι των κατασκευών και των τραπεζών ήταν από αυτούς που επλήγησαν περισσότερο κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης. Σήμερα η εικόνα αλλάζει, ενώ το Ταμείο Ανάκαμψης κάνει τη διαφορά. Η πιστωτική επέκταση δεν είναι κάτι το απλό. Απαιτεί συντονισμένες ενέργειες. Οι εκτιμήσεις μας στοχεύουν να δώσουν μια γενική κατεύθυνση στην Πολιτεία για τις ανάγκες που προκύπτουν».
Βάσει της μελέτης οι ακαθάριστες ροές βραχυπρόθεσμων δανείων εκτιμάται ότι θα μπορούσαν να κυμανθούν από 250 εκατ. έως 900 εκατ., ωστόσο, η πλειονότητα των δανείων θα είναι μακροπρόθεσμα δάνεια με διάρκεια μεγαλύτερη από ένα έτος, με τις ακαθάριστες ροές τους να κυμαίνονται από 1,7 έως 2,2 δισ. ευρώ.
Αναφορικά με τα ευρωπαϊκά κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης, κατασκευαστικά έργα που θα στηριχθούν με επιχορηγήσεις από Τ.Α. αφορούν κυρίως τους τομείς της Ενέργειας (4,6 δισ.), των Μεταφορών (4,1 δισ.) και του Περιβάλλοντος (2,9 δισ.). Μαζί με τους πόρους από τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης (και τους κινητοποιούμενους από τα δάνεια πόρους χρηματοδότησης) εκτιμάται ότι για έργα με άμεση σχέση με τις Κατασκευές θα μπορούσαν να κινητοποιηθούν την περίοδο 2022-2026 συνολικά 27 δισ. (επιχορηγήσεις 13,3 δισ. και δάνεια 13,7 δισ.).
Οι επενδύσεις σε Κατασκευές – κυρίως στις υποδομές – εκτιμάται ότι θα ενισχύσουν σημαντικά το μερίδιό τους στο ΑΕΠ την περίοδο 2022-2026. Μεσοπρόθεσμα, εκτιμώνται επιπρόσθετες επενδύσεις σε υποδομές και κατοικίες ετησίως ύψους έως 4,1% του ΑΕΠ (συγκριτικά με το 2020) – με το ποσοστό των επενδύσεων σε κατασκευαστικά έργα να φτάνει μέχρι το 8,1% του ΑΕΠ το 2025 από 4% το 2020.
Στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2021-2027 ο προϋπολογισμός των κοινοτικών ενισχύσεων για έργα για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή πλησιάζει τα €3,0 δισ., με την εθνική συμμετοχή στα €628 εκατ., ενώ για τα έργα στις Μεταφορές τα αντίστοιχα μεγέθη είναι €1,84 δισ. και €370 εκατ.. Επιπλέον, ο τομέας των Κατασκευών θα έχει τη δυνατότητα να αξιοποιήσει διαθέσιμα κεφάλαια για την αναβάθμιση της υλικοτεχνικής υποδομής του, προκειμένου να ανταπεξέλθει στις αυξημένες μελετητικές απαιτήσεις των έργων (π.χ. μέσα από το πρόγραμμα «Ψηφιακός Μετασχηματισμός» του ΕΣΠΑ).
Η ανάπτυξη των Κατασκευών θα ενισχύσει σημαντικά και τα μεγέθη των επιχειρήσεων. Εκτιμήθηκε ότι συνολικά ο κύκλος εργασιών του τομέα θα διπλασιαστεί την περίοδο 2021-2026, φτάνοντας τα 19,8 δισ. το 2026, εφόσον βεβαίως απορροφηθεί το σύνολο των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης (επιχορηγήσεις και δάνεια).
Αξίζει επίσης να αναφερθεί, βάσει όσων ανέφερε χτες ο πρόεδρος του ΤΜΕΔΕ (εγγυοδοτικός και πιστοδοτικός Φορέας των Μηχανικών και Εργοληπτών Δημοσίων Έργων) Κωνσταντίνος Μακέδος, ότι καταγράφηκε αύξηση στην έκδοση εγγυητικών επιστολών καλής εκτέλεσης σε επίπεδο πλήθους εγγυητικών κατά 18,69% (9.220 εγγυητικές επιστολές το 2021, έναντι 7.768 εγγυητικών επιστολών το 2020) και σε ύψος κεφαλαίων κατά 18,63% (89,62 εκατ. το 2021, έναντι 75,55 εκατ.).
Σύμφωνα με όσα είπε ο κ. Μακέδος, προλογίζοντας την μελέτη, με την συμβολή του υπουργείου Ανάπτυξης και σε συνεργασία με την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα, έχει δημιουργηθεί το «Ταμείο Εγγυοδοσίας ΕΑΤ-ΤΜΕΔΕ», από το οποίο κάθε δικαιούχος μπορεί να λάβει κεφάλαιο κίνησης με προνομιακό επιτόκιο, μέσω τραπεζικού δανεισμού, για ποσό έως 200 χιλ. ευρώ. Το ΤΜΕΔΕ παρέχει εγγύηση προς τις τράπεζες για το 80% της χρηματοδότησης. Μόνο τους τρεις πρώτους μήνες λειτουργίας του προγράμματος έχουν εκταμιευτεί περίπου 23 εκατ. ευρώ.
Παράλληλα στις αρχές του έτους εγκρίθηκε από την ΤτΕ η λειτουργία του «ΤΜΕΔΕ Microfinance Solutions», εξειδικευμένη εταιρεία χορήγησης μικροχρηματοδοτήσεων, που παρέχει σε νέες και νέους επαγγελματίες κεφάλαιο κίνησης, ως 25.000 ευρώ.
