Ροή
Ανάμεσα στην έξαρση της πανδημίας και των μεταλλάξεων και στην ταχύτητα υλοποίησης των εμβολιαστικών πλάνων «ακροβατούν» οι χώρες της Ευρώπης, με αυτές του ευάλωτου Νότου να αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της απώλειας μιας δεύτερης τουριστικής σεζόν.
Έτσι ενώ στο βασικό της σενάριο η Morgan Stanley αναμένει μια συγχρονισμένη δυναμική ανάκαμψη από αυτό το έτος, η υψηλή έξαρση και μεταδοτικότητα της πανδημίας αλλά και οι χαμηλοί ρυθμοί των εμβολιαστικών προγραμμάτων κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου προκαλώντας «τριγμούς» στην επιβεβαίωση αυτού του σεναρίου.
Φυσικά ο Νότος και λόγω της αδύναμης δημοσιονομικής θέσης του, θα δεχθεί το ισχυρότερο πλήγμα από την απώλεια μιας δεύτερης θερινής σεζόν κάτι που έγινε ορατό άλλωστε και το 2020. Ο κλάδος του τουρισμού αντιπροσωπεύει κάτι παραπάνω από το 6% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ και το 8% της απασχόλησης, ποσοστά που ενισχύονται σημαντικά στις χώρες του Νότου όπως η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα που εξαρτώνται σημαντικά από το τουριστικό προϊόν, φτάνοντας στο 8% του ΑΕΠ και στο 10% της απασχόλησης.
Στις βασικές τις εκτιμήσεις, η Morgan Stanley αναμένει μια μέτρια αύξηση των διανυκτερεύσεων και επομένως και της τουριστικής δραστηριότητας το Μάιο, όπου θα αυξηθεί τον Ιούνιο, με μια σταδιακή κορύφωση τον Ιούλιο και τον Αύγουστο προτού υπάρξει μια επιστροφή στις προηγούμενες τάσεις. Αυτό το σενάριο θα ήταν συνεπές με μια ισχυρή αύξηση των εμβολιασμών από το β' τρίμηνο (διπλασιάζοντας πιθανώς τον ημερήσιο ρυθμό εμβολιασμών σε περίπου 0,6 ανά 100 άτομα έως το τέλος του επόμενου τριμήνου), γεγονός που θα οδηγήσει σε ουσιαστική χαλάρωση της δημοσιονομικής πολιτικής σε ολόκληρη την Ευρωζώνη, υπό τη στήριξη των πιστοποιητικών εμβολιασμού.
Έτσι στο μετριοπαθές bear σενάριο του αμερικανικού οικού, η απώλεια αυτή μπορεί να προσεγγίσει το 1,5% - 3% του ΑΕΠ, ποσοστό που διπλασιάζεται στο 3%- 6% στο αρνητικό σενάριο. Παράλληλα, από τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου η Ισπανία θα βρεθεί στη χειρότερη θέση λόγω της υψηλής ύφεσης που κατέγραψε το 2020, κάτι που μπορεί να περάσει και το 2021.
Η Morgan Stanley προκειμένου να προβεί στην ανάλυση των δύο bear σεναρίων λαμβάνει τα εξής δεδομένα:
- Στο μετριοπαθές σενάριο αναμένει ότι οι εμβολιασμοί δεν θα αυξηθούν σημαντικά (κάπου στα τωρινά επίπεδα αναμένεται να κυμανθούν)με το ρυθμό να διπλασιάζεται κατά το γ' τρίμηνο, ενσωματώνοντας την υλοποίηση των πιστοποιητικών εμβολιασμού. Παράλληλα τα περισσότερα περιοριστικά μέτρα θα παραμείνουν σε ισχύ μέχρι το καλοκαίρι. Ο αρνητικός αντίκτυπος για την Ισπανία και την Ελλάδα θα προσεγγίσει περίπου το 2%-3% του ετήσιου ΑΕΠ, όταν στις χώρες του Βορρά θα φτάσει κάτι λιγότερο από το 1%.
- Στο ακραίο σενάριο αναμένει διατήρηση και αυστηροποίηση των περιοριστικών μέτρων καθόλη την υψηλή τουριστική περίοδο, λόγω των περαιτέρω καθυστερήσεων στην προμήθεια εμβολίων. Παράλληλα σε αυτό το σενάριο δε θα υπήρχε συμφωνία σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τα ταξίδια, κάτι που συνεπάγεται πως οι τουρίστες θα αντιμετώπιζαν αυστηρά μέτρα καραντίνας κατά την επιστροφή τους στη χώρα. Έτσι ο δυνητικός αντίκτυπος στο ΑΕΠ θα ήταν υπερδιπλάσιος σε σύγκριση με μετριοπαθές σενάριο, ήτοι στο 5,6% και στο 4,1% αντίστοιχα για το ισπανικό και το ελληνικό ΑΕΠ, ενώ και στις βόρειες χώρες θα είναι εξίσου σημαντικός, μεταξύ 1% - 2% του ΑΕΠ.
Όπως επισημαίνει η Morgan Stanley ένα δεύτερο χαμένο καλοκαίρι θα αυξήσει σημαντικά τις αποκλίσεις στην Ευρωζώνη, καθώς πολλά από τα buffer και τα μέτρα στήριξης εξαντλήθηκαν κατά την πρώτη απώλεια. Επίσης υπάρχει αυξημένος κίνδυνος πρόσθετων οικονομικών «ουλών», που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μακροπρόθεσμες αποκλίσεις μεταξύ Βορρά και Νότου.
Ως απάντηση σε αυτό το σενάριο, ο αμερικανικός οίκος αναμένει μια ισχυρότερη δημοσιονομική και νομισματική απάντηση. Στο μέτωπο της νομισματικής πολιτικής, η ΕΚΤ πιθανότατα θα ανέβαζε τους ρυθμούς αγορών υπό το βασικό πυλώνα του PEPP με επέκταση του προγράμματος μέχρι τον Ιούνιο του 2022, δημιουργώντας πρόσθετο χώρο για περαιτέρω ενίσχυση της δημοσιονομικής πολιτικής, ενώ αναμένει και μια πρόσθετη ευρωπαϊκή στήριξη με μια δεύτερη δόση του SURE.
Πέραν αυτού, όπως αναφέρει η Morgan Stanley η ζημιά έχει ήδη γίνει για το 2021, καθώς ο τουρισμός παρέμεινε στον «πάγο» και θα παραμείνει έως τον Απρίλιο. Η περίοδος μεταξύ Ιανουαρίου και Απριλίου καλύπτει συνήθως το 24% των ετήσιων διανυκτερεύσεων στη Βόρεια Ευρώπη και το 20% στο Νότο, αντικατοπτρίζοντας σαφώς τη μεγαλύτερη σημασία που έχει η καλοκαιρινή περίοδος για τις χώρες . Στις εκτιμήσεις του ο οίκος υποθέτει πως ο κλάδος λειτουργεί με μια χωρητικότητα περίπου 10% από την αρχή του έτους χωρίς ωστόσο να υπάρχουν σαφή δεδομένα. Αυτό συνεπάγεται επίσης ότι το 2021 ήταν χειρότερο από το 2020 μέχρι αυτό το σημείο, όπου ο χειμερινός τουρισμός τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο - ήτοι το 10% του συνολικού ετήσιου ευρωπαϊκού τουρισμού- δεν επηρεάστηκε σχεδόν καθόλου.
