Ροή
Τα γεγονότα που καθόρισαν το 2020 είναι αναμφίβολα το ξέσπασμα της θανατηφόρας πανδημίας, αλλά και η πρωτοφανής στην ιστορία του συστήματος, αντίδραση των Κεντρικών Τραπεζών με τα περιβόητα έκτακτα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης, όπως το PEPP για την Ευρωζώνη.
Και τα δύο όμως θα παραμείνουν «ενεργά» και το 2021, παρά το επίσης πρωτοφανές κύμα εμβολιασμών που ξεκίνησε λίγο πριν φύγει το 2020.
Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τις εκτιμήσεις για το οικονομικό περιβάλλον που θα αφήσει πίσω της η εκτόνωση της πανδημίας του Covid 19, στα μέσα του 2021 στην καλύτερη περίπτωση, ή το φθινόπωρο στην πλέον πιθανή εκδοχή, έχει ήδη διαμορφώσει το περιβάλλον που θα ακολουθήσει.
Και αυτό έχει δύο χαρακτηριστικά:
- την εκ νέου επέκταση της ποσοτικής χαλάρωσης και
- την «δημιουργική καταστροφή» μεγάλων τομέων της οικονομικής δραστηριότητας που δεν θα μπορούν να επιβιώσουν με την απόσυρση των δημοσιονομικών προγραμμάτων στήριξης.
Το δεύτερο χαρακτηριστικό, ήδη έχει αρχίσει να αναλύεται από τις αρμόδιες Γενικές Διευθύνσεις των κεντρικών τραπεζών, σε ένα πλαίσιο που έχει προαγγελθεί από την BIS (Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών) και έχει βασικά του χαρακτηριστικά πολύ υψηλά ποσοστά αφερεγγυότητας (χρεοστασίων) και παρατεταμένη υψηλή ανεργία.
Η σταδιακή απόσυρση των οριζόντιων προγραμμάτων στήριξης από τις κυβερνήσεις (που χρηματοδοτήθηκαν με κρατικό δανεισμό από την ΕΚΤ στην Ευρωζώνη), με την εκτόνωση της πανδημίας πριν από το τέλος του 2021, θα οδηγήσει σε χρεοστάσιο, μεγάλα τμήματα της οικονομικής δραστηριότητας. Αυτά που δεν θα είναι σε θέση να υποστηρίξουν την εξυπηρέτηση των χρεών τους.
Στο πλαίσιο αυτό άλλωστε, οι τράπεζες ήδη βρίσκονται σε αγώνα δρόμου να προλάβουν να απαλλαγούν, μέσω τιτλοποιήσεων, των χαρτοφυλακίων Npls και Npes μέσω των αγορών, οι οποίες «τυφλά» προς το παρόν απορροφούν οτιδήποτε παρέχει άμεση απόδοση, λόγω του περιβάλλοντος αρνητικών επιτοκίων, που έχουν δημιουργήσει οι Κεντρικές Τράπεζες.
Τα βήματα της Αθήνας
Στον βηματισμό αυτό κινείται και η ελληνική κυβέρνηση.
Ήδη προχώρησε σε ανακοινώσεις που διαμορφώνουν το πλαίσιο στοχευμένης και όχι οριζόντιας δημοσιονομικής στήριξης, για την μεταβατική περίοδο από το Α εξάμηνο του 2021, έως και την πλήρη απόσυρση των μέτρων στήριξης στην συνέχεια, στα τέλη του έτους.
Μέσα στο περιβάλλον αυτό, οι Κεντρικές Τράπεζες και ειδικά η ΕΚΤ στην ευρωζώνη, πρόκειται να συνεχίσουν να διατηρούν ανοικτό το πεδίο της ιστορικά «φθηνής» δυνατότητας αναχρηματοδότησης του χρέους για τις κυβερνήσεις.
Πως; Απλώς «μεταφέροντας» στον ισολογισμό της, αλλά και στις «αγορές» το κόστος αυτής της επιχείρησης…απόσβεσης του χρέους της πανδημίας.
Αυτή η μετακύλιση του κόστους προς το παρόν διοχετεύεται μέσα από την βουλιμία των αγορών για απορρόφηση - κυρίως από τα μη θεσμικά χαρτοφυλάκια -κάθε τίτλου χρέους ή μετοχικού, που υπόσχεται άμεσες αποδόσεις.
Τόσο που ορισμένοι αναλυτές να αναρωτιούνται ήδη μήπως το 2021 είναι ένα νέο εκρηκτικό 2007 – 2008…
Η ώρα της αλήθειας προφανώς θα εμφανισθεί όταν η ΕΚΤ και οι άλλες Κεντρικές Τράπεζες θα προαγγείλουν τα πρώτα βήματα του νέου tappering…
Μέχρι τότε όμως οι Κεντρικές Τράπεζες θα συνεχίσουν να επεκτείνουν τα έκτακτα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης. Καθώς χωρίς αυτά οι κυβερνήσεις είναι αδύνατο να κρατήσουν όρθια τα δημοσιονομικά προγράμματα αναπροσαρμογής των οικονομιών, που για την Ευρωζώνη θα περάσουν μέσα από το περιβόητο Ταμείο Ανάκαμψης που θα αρχίσει να «τρέχει» μέσα στο Α εξάμηνο του 2021.
Χαρακτηριστικό είναι ότι ισχυρές οικονομίες όπως π.χ. η Γερμανική έχουν ήδη αποφασίσει τον διπλασιασμό του κρατικού δανεισμού τους για το 2021 σε κάτι περισσότερο από 160 δις ευρώ, παράλληλα με τον ανάλογου μεγέθους δανεισμό των ομοσπονδιακών κρατιδίων, των οποίων το χρέος δεν εμφανίζεται στο χρέος της Κεντρικής Κυβέρνησης…
Για την Ελλάδα το περιβάλλον αυτό (με την διαρκώς επεκτεινόμενη δράση του PEPP) δίνει ένα επιπλέον περιθώριο χρόνου για την αυτόβουλη αναδιάρθρωση του χρέους της τουλάχιστον στο κομμάτι (περί το 20%) που βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση στις αγορές, όπως επίσης και για την απαλλαγή από τα υπόλοιπα των μνημονιακών «ακριβών» δανείων από το ΔΝΤ.
Στο πλαίσιο αυτό, το πρόγραμμα δανεισμού που θα δρομολογηθεί μέσα στο πρώτο δίμηνο του 2021 από τον ΟΔΔΗΧ, δεν θα εξυπηρετεί κατά βάση, όπως σε όλες τις άλλες χώρες της ευρωζώνης όπως π.χ. της Ιταλίας ή της Ισπανίας, τις ανάγκες αναχρηματοδότησης των δημοσιονομικών αναγκών, αλλά κυρίως την αναδιάρθρωσή του σε τίτλους μεγαλύτερης διάρκειας και μικρότερου κόστους.
Όλα αυτά βέβαια εφ’ όσον τα σενάρια των Κεντρικών Τραπεζών δεν «σκοντάψουν» σε μία απρόβλεπτη πρόωρη αναζωπύρωση των πληθωριστικών πιέσεων. Ή ακόμα χειρότερα στις προειδοποιήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ο οποίος πριν λίγα 24ωρα χτύπησε για άλλη μια φορά τον «κώδωνα κινδύνου» επισημαίνοντας ότι:
«Η ιστορία μας λέει ότι αυτή δεν θα είναι η τελευταία πανδημία», καθώς «οι επιδημίες είναι πραγματικότητα της ζωής…Η πανδημία έδειξε πόσο στενή σχέση έχει η υγεία των ανθρώπων, των ζώων και του πλανήτη…»
