Οι ανησυχίες των επενδυτών για καταβαράθρωση των επιτοκίων σε επίπεδα πέριξ του 1,5% ή και χαμηλότερα δείχνει να έχει καταλαγιάσει και μαζί τους και οι όποιες ανησυχίες για περαιτέρω πιέσεις στα καθαρά έσοδα από τόκους των ελληνικών τραπεζών, όπως προκύπτει από τις συναντήσεις τραπεζικών στελεχών με κορυφαίους διαχειριστές στο συνέδριο της Goldman Sachs, στο Βερολίνο.
Ο χρονισμός της Φρανκφούρτης μετράει...
Ο χρονισμός των κινήσεων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η εξέλιξη του μείγματος καταθέσεων και το beta καταθέσεων έχει μεγάλη σημασία για το καθαρό επιτοκιακό περιθώριο και τα έσοδα από τόκους των τραπεζών.
Υπό αυτό το πρίσμα, η υιοθέτηση μιας τρίμηνης στάσης αναμονής στα επιτόκια από τη Φρανκφούρτη, με μια μείωση τον Σεπτέμβριο, που θα φέρει το DFR (επιτόκιο διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων) στο 1,75% συγκεντρώνει τις υψηλότερες πιθανότητες, χωρίς ωστόσο να αποκλείεται το σενάριο να έχει σημάνει, ήδη, το τέλος του κύκλου μειώσεων, στο 2%. Η ισχυροποίηση του ευρώ, άλλωστε, λειτουργεί ως συμπληρωματικό εργαλείο στον περιορισμό ενός μέρους των πληθωριστικών πιέσεων (έχοντας οδηγήσει σε πιο σταδιακές και ήπιες μειώσεις επιτοκίων). Το πλαίσιο αυτό λειτουργεί ευεργετικά για τις τράπεζες, όχι τόσο για την φετινή κερδοφορία, για την οποία δεν τίθεται θέμα, αλλά για του 2026, όταν θα αρχίζουν να αποδίδουν καρπούς και οι εξαγορές που υλοποιούνται.
Και αυτό, εφόσον δεν ανατρέπεται δραματικά η κατάσταση στο πεδίο των προοπτικών της ευρωπαϊκής οικονομίας. Τα μακροοικονομικά δεδομένα μπορεί να δείχνουν, προς ώρας, αρκετά συμπαγή εν μέσω μιας πιο αργής και ετεροχρονισμένης επίδρασης των διάφορων πολιτικών, ωστόσο ενδέχεται να τεθούν εκτός της καθιερωμένης νόρμας, το επόμενο διάστημα, εάν οι εμπορικές διενέξεις λάβουν μονιμότερα χαρακτηριστικά και το σύστημα διεθνών κανόνων συνεχίσει να αντικαθίστανται από το δίκαιο του ισχυροτέρου.
Θέλοντας λοιπόν, να λάβουν περισσότερα δεδομένα από την προσαρμογή της πελατειακής τους βάσης και τα μακροοικονομικά στοιχεία, οι διοικήσεις των ελληνικών τραπεζών πιθανότατα θα κινηθούν σε πιο «ασφαλή νερά» μέσω ήπιων και μετρημένων αναβαθμίσεων, όπως συνέβη με Πειραιώς (αναβάθμιση εσόδων από προμήθειες) και Alpha (αναβάθμιση κερδών ανά μετοχή για 2027) ήδη από το πρώτο τρίμηνο. Μέσω μιας πιο συντηρητικής στάσης και δυνητικής υπέρβασης των στόχων που έχουν θέσει, οι διοικήσεις θα περάσουν και το μήνυμα της σταθερότητας, εξελίσσοντας και αναπτύσσοντας με προσεκτικά βήματα το «story» τους.
Προθεσμιακές - hedges, υπεραντισταθμίζουν πιέσεις σε NII...
Στα μοντέλα της, η Morgan Stanley λαμβάνει επιτόκιο DFR, στο 1,5% για την περίοδο 2025 - 2027, τη στιγμή που τα επιχειρησιακά πλάνα των τραπεζών έχουν διαμορφωθεί με επιτόκιο 2%. Έτσι, οι αναλυτές αναμένουν καθαρά έσοδα από τόκους ύψους 1,64 δισ. καθαρά έσοδα για την Alpha (έναντι στόχου για άνω των 1,65 δισ. ευρώ από την τράπεζα), 2,473 δισ. ευρώ για τη Eurobank (έναντι περίπου 2,5 δισ. που αναμένει η διοίκηση) 2,107 δισ. για την Εθνική (έναντι στόχου άνω των 2,1 δισ. ευρώ) και 1,876 δισ. για την Πειραιώς (με τη διοίκηση να καθοδηγεί για 1,9 δισ. ευρώ περίπου).
Όπως επισημαίνουν, η εκτίμηση για χαμηλότερα επιτόκια, έναντι των business plan των τεσσάρων συστημικών, αντισταθμίζεται από την ισχυρή πιστωτική επέκταση - πεδίο στο οποίο υιοθετούν ως επί το πλείστον τις εκτιμήσεις των τραπεζών - και μια πιο απότομη καμπύλη αποδόσεων.
Οι τράπεζες, μέσω των ΑΕΔΑΚ κατάφεραν ωστόσο να κερδίσουν εις διπλούν, στέφοντας μικρομεσαία πορτοφόλια προς επενδυτικά προϊόντα (βλ. target maturity), αποφεύγοντας έτσι μια μαζική μετατόπιση προς τις προθεσμιακές (συνεπώς μικρότερες πιέσεις σε καθαρά έσοδα από τόκους) και εξασφαλίζοντας καθαρά έσοδα από προμήθειες μέσω της μετατροπής καταθέσεων σε επενδυτικές τοποθετήσεις. Η προσέγγιση αυτή βέβαια δεν υιοθετήθηκε καθόλα, καθώς υπήρξε και η γραμμή της υψηλότερης συγκέντρωσης καταθέσεων, ακόμη και αν το τίμημα είναι η μετάβαση στις υψηλότερου κόστους, προθεσμιακές (χωρίς να απειλεί τα όρια των business plan).
Η Eurobank καθοδηγεί για προθεσμιακές στο 36% του συνολικού μείγματος για φέτος (beta καταθέσεων στο 25% περίπου) και στο 30% στην Ελλάδα, η Πειραιώς στο 22% (beta καταθέσεων στο 20%) περίπου και η Alpha στο 27% (beta καταθέσεων στο 21%), με την Εθνική να μη θέτει κάποιο στόχο, έχοντας βέβαια μια πολύ χαμηλή στάθμιση προθεσμιακών στην καταθετική της βάση. Το πρώτο τρίμηνο βρήκε την πρώτη στο 36% σε επίπεδο ομίλου και στο 32% στην Ελλάδα, τη δεύτερη στο 22% την τρίτη στο 28% και την Εθνική στο μόλις 18% περίπου (ελαφρώς υψηλότερα beta) με τους τραπεζίτες να αναμένουν μια περαιτέρω ήπια αποκλιμάκωση το επόμενο διάστημα.
Την ίδια στιγμή, σημαντικό τμήμα των προθεσμιακών που είχε «κλειδώσει» στα υψηλά επιτόκια, λήγει το αμέσως προσεχές διάστημα (άνω του 60% λήγει τώρα) και κατά τους επόμενους τρεις μήνες (μέχρι και 90%).
Καταλύτης η πιστωτική επέκταση, «μάχη» στους μεγάλους
Σήμα προς τους ξένους διαχειριστές στέλνουν οι διοικήσεις των τραπεζών σχετικά με την πορεία πιστωτικής επέκτασης. Στο παραδοσιακά - εποχικά αδύναμο πρώτο τρίμηνο, η καθαρή πιστωτική επέκταση ξεπέρασε τις προσδοκίες, φτάνοντας στα 3,1 δισ. ευρώ. Το μεγαλύτερο μέρος, αφορούσε μεγάλες εταιρικές χορηγήσεις και δευτερευόντως τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, με το σύνολο των εκταμιεύσεων να ανέρχεται στα 5,6 δισ. ευρώ. Ωστόσο, οι υψηλές πρόωρες αποπληρωμές, αλλά και ο αντίκτυπος από το FX περιόρισαν τα νούμερα της πιστωτικής επέκτασης. Οι τράπεζες ανεβάζουν ρυθμούς στις διεθνείς χορηγήσεις μέσω syndicated loans, τα οποία βοηθούν τα νούμερα και του δευτέρου τριμήνου, ενώ ώθηση λαμβάνουν από την αναθέρμανση ομολογιακών και τις πιστωτικές γραμμές που φουλάρουν προς τα τέλη τριμήνου. Η Eurobank, αν και επανέλαβε τον στόχο για καθαρή πιστωτική επέκταση 3,5 δισ. ευρώ φέτος, έδειξε προς τα 4 δισ. ευρώ, φέρνοντας πιο μπροστά εκταμιεύσεις.
Από την άλλη, καθοριστική συμβολή θα έχει και η επιτάχυνση των διαδικασιών για έργα που έχουν προσδεθεί στο RRF, καθώς η φύση, η υλοποίηση και ο αριθμός των επενδυτικών πλάνων δεν έχουν επιτρέψει ταχύτερες εκταμιεύσεις.
Στο πεδίο της τιμολόγησης, η μάχη καλά κρατεί μεταξύ των τραπεζών, τόσο ως προς τα spreads (το Euribor τριμήνου ήταν στο 2,56%, με το spread να παίζει από 1,97% - 2,54% σε αυτό το πεδίο) όσο και στην εγκρισιμότητα επενδυτικών πλάνων εταιρειών, προκειμένου να μεγαλώσουν την «πίτα» και να διασκεδάσουν τις εντυπώσεις. Ευρύτερα, η πιο σταδιακή πλέον υποχώρηση από τις τράπεζες (έναντι και των στόχων που έχουν θέσει) τους δίνει το χώρο και το χρόνο να ανεβάσουν ρυθμούς στα τρέχοντα επιτόκια έναντι αυτών που θα έδιναν, εάν υποχωρούσαν εμπροσθοβαρώς και πιο «επιθετικά», χτίζοντας βάσεις για περαιτέρω ενίσχυση των εσόδων από αμοιβές και προμήθειες.
Ζήτημα παραμένει από την άλλη, η «αναθέρμανση» της ζήτησης από την πλευρά της λιανικής τραπεζικής (καταναλωτικά, στεγαστικά, κτλ). Στο σκέλος των καταναλωτικών δανείων (δεν βασίζονται στο Euribor, επομένως δεν αναμένεται κάποια επίδραση για τις παλαίες χορηγήσεις) τα spreads των οποίων βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα - κάτι που μπορεί να κρίνεται και απαγορευτικό, για ένα τμήμα πελατών - η συνεργασία τραπεζών με market places και συνεργαζόμενους εμπόρους για απευθείας χρηματοδότηση αναμένεται να λειτουργήσει υποστηρικτικά.
Στα στεγαστικά, ήδη έχουν ξεκινήσει να λανσάρονται προϊόντα με έκπτωση στο επιτόκιο και σταθερό για τα πρώτα έτη, όπως και πλατφόρμες εύρεσης κατοικίας με σύμπραξη εταιρειών τεχνολογίας για άμεση χρηματοδότηση από την συνεργαζόμενη τράπεζα προκειμένου να υπάρξει αναθέρμανση της ζήτησης. Ωστόσο, η μεγαλύτερη προβληματική έγκειται στη μείωση της προσιτότητας των τιμών των κατοικιών και στην περιορισμένη προσφοράς οικιστικών ακινήτων.
