Συνολικά 281 ερευνητές από όλη την Ευρώπη επέλεξε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (ERC) για να χρηματοδοτήσει το επιστημονικό έργο τους μέσω του πιο πρόσφατου κύκλου των Επιχορηγήσεων Προωθημένης Έρευνας (Advanced Grants), συνολικού ύψους 721 εκατομμυρίων ευρώ. Στη λίστα των ερευνητών συγκαταλέγεται και η Ελληνίδα διευθύντρια ερευνών του Κέντρου Έρευνας της Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Τέχνης της Ακαδημίας Αθηνών, Όλγα Καραγιώργου.
Η ερευνητική πρόταση της κυρίας Καραγιώργου που θα χρηματοδοτηθεί έχει τον τίτλο «Agents of Cohesion in the Governance of an Empire: the Anthropogeography of Byzantium, 7th to 12th centuries». Σύμφωνα με την πρόταση, η διαίρεση της βυζαντινής αυτοκρατορίας σε μεγάλες διοικητικές περιφέρειες με δικό τους στρατό (τα θέματα) σφράγισε την επαρχιακή της διοίκηση και υπήρξε καθοριστική για την επιτυχή άμυνα και την επιβίωσή της. Η μακρόχρονη επιστημονική συζήτηση γύρω από τον ακριβή χρόνο εμφάνισης και την εξέλιξη του θεσμού των θεμάτων έχει ανανεωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια λόγω των πολύτιμων πληροφοριών που μας παρέχουν οι επιγραφές των μολυβδοβούλλων με τα οποία οι Βυζαντινοί σφράγιζαν και πιστοποιούσαν την αλληλογραφία τους.
«Η πληθώρα των αδιάψευστων στοιχείων που παρέχουν οι βυζαντινές σφραγίδες σχετικά με τη διοικητική δομή της αυτοκρατορίας και την προσωπογραφία τόσο των υψηλόβαθμων, όσο και των χαμηλόβαθμων, πολιτικών και στρατιωτικών κρατικών υπαλλήλων, μάς επιτρέπουν να μελετήσουμε σε βάθος μια ιδιαίτερη κοινωνική ομάδα που συνδέεται άρρηκτα με την κεντρική διοίκηση, στην οποία και λογοδοτεί, καθώς η άψογη επαγγελματική απόδοση αυτών των υπαλλήλων και η απρόσκοπτη διαδοχή τους σε συγκεκριμένες διοικητικές θέσεις αποτελούσαν το βασικότερο εχέγγυο για τη συνοχή και την ευημερία της αυτοκρατορίας», εξηγεί η κυρία Καραγιώργου.
Με βάση την Ακαδημία Αθηνών (Host Institute), η Όλγα Καραγιώργου, ως επιστημονική υπεύθυνη της ερευνητικής πρότασης που έλαβε χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας δυόμισι εκατομμυρίων ευρώ για πέντε έτη (2026-2031), θα συνεργαστεί με τέσσερα ακόμα ερευνητικά κέντρα στην Ελλάδα και το εξωτερικό, καθώς και με πολυπληθή ομάδα καταξιωμένων και νέων ερευνητών από 18 διαφορετικές χώρες με στόχο τη μελέτη της δημοσιοϋπαλληλικής ανθρωπογεωγραφίας του Βυζαντίου μέσα από σιγγιλογραφικές (μολυβδόβουλλα) και μη-σιγιλλογραφικές πηγές. Τα στοιχεία που θα προκύψουν κατά τη διάρκεια του έργου από τη μελέτη των επιγραφών, της εικονογραφίας, της τεχνολογίας και της θέσης εύρεσης των σφραγίδων, σε συνδυασμό με τη μαρτυρία άλλων (μη-σιγιλλογραφικών) πηγών, καθώς και με το ιστορικό-γεωγραφικό, αρχαιολογικό και σιγιλλογραφικό προφίλ των «θεματικών πρωτευουσών» αναμένεται ότι θα αλλάξουν ριζικά τις υπάρχουσες αντιλήψεις για τη στρατιωτική, πολιτική, διοικητική και κοινωνική ιστορία του Βυζαντίου.
Χρηματοδότηση του 11% των προτάσεων
Τα Advanced Grants, μέρος του προγράμματος «Horizon Europe», παρέχουν σε ανώτερους ερευνητές την ευκαιρία να υλοποιήσουν φιλόδοξα έργα που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε σημαντικές επιστημονικές ανακαλύψεις.
Ο διαγωνισμός προσέλκυσε 2.534 προτάσεις, οι οποίες εξετάστηκαν από επιτροπές διεθνώς αναγνωρισμένων ερευνητών. Επιλέχθηκε για χρηματοδότηση πάνω από το 11% των προτάσεων αυτών.
Το έργο τους θα καλύψει ένα ευρύ φάσμα, από την ανάπτυξη ενός προληπτικού εμβολίου για τον κληρονομικό καρκίνο του μαστού και τη διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο η διατροφή και η άσκηση επηρεάζουν τα εγκεφαλικά κύτταρα που σχετίζονται με τη γήρανση μέχρι τη δημιουργία ψηφιακών διδύμων τεχνητής νοημοσύνης και τη διερεύνηση των κρυφών ωκεανών στα φεγγάρια του Δία και του Κρόνου.
Οι επιστήμονες που χρηματοδοτούνται εδρεύουν σε πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα σε 23 κράτη μέλη της ΕΕ και συνδεδεμένες χώρες.
Μεταξύ των επιστημόνων που λαμβάνουν Advanced Grants συμπεριλαμβάνονται και οι ελληνικής καταγωγής ερευνητές Αναστασία Αϊλαμάκη, καθηγήτρια Πληροφορικής στην Ομοσπονδιακή Πολυτεχνική Σχολή της Λοζάνης (EPFL) στην Ελβετία, Σωτήρης Πρατσίνης, καθηγητής Μηχανικής στο The Cyprus Institute, Μίλτος Τσιάντης, διευθυντής στο Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ για την Έρευνα Αναπαραγωγής των Φυτών, και Αριέττα Παπακωνσταντίνου, καθηγήτρια Βυζαντινής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Aix-Marseille.
Αύξηση χρηματοδότησης για ερευνητές που μετακινούνται στην Ευρώπη
Αυτές οι επιχορηγήσεις «αποτελούν τη δέσμευσή μας να καταστήσουμε την Ευρώπη παγκόσμιο κόμβο άριστης έρευνας. Υποστηρίζοντας έργα που έχουν τη δυνατότητα να επαναπροσδιορίσουν ολόκληρους τομείς, δεν επενδύουμε μόνο στην επιστήμη, αλλά και στη μελλοντική ευημερία και ανθεκτικότητα της ηπείρου μας. Στους επόμενους γύρους του διαγωνισμού, οι επιστήμονες που μετακινούνται στην Ευρώπη θα λάβουν ακόμα μεγαλύτερη υποστήριξη για τη δημιουργία των εργαστηρίων και των ερευνητικών ομάδων τους εδώ. Αυτό αποτελεί μέρος της πρωτοβουλίας μας "Επιλέξτε την Ευρώπη για την επιστήμη", η οποία έχει σχεδιαστεί για να προσελκύσει και να διατηρήσει τους κορυφαίους επιστήμονες του κόσμου», σημειώνει σε σχετική ανακοίνωση η επίτροπος για τις Νεοφυείς Επιχειρήσεις, την Έρευνα και την Καινοτομία της ΕΕ, Αικατερίνα Ζαχαρίεβα. Όπως επισημαίνεται, η χρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας που υποστηρίζει νέους δικαιούχους από το εξωτερικό να δημιουργήσουν τα εργαστήριά τους ή την ερευνητική τους ομάδα σε κράτη μέλη της ΕΕ ή σε χώρες που συνδέονται με το πρόγραμμα «Horizon Europe» διπλασιάζεται από ένα εκατομμύριο ευρώ σε δύο εκατομμύρια ευρώ.
Διευκρινίζεται εξάλλου στην ίδια ανακοίνωση ότι καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η ελβετική κυβέρνηση ολοκλήρωσαν τις διαπραγματεύσεις για τη σύνδεση της Ελβετίας με το πρόγραμμα «Horizon Europe» και η υπογραφή της συμφωνίας αναμένεται να πραγματοποιηθεί το 2025, για τον συγκεκριμένο χρηματοδοτικό κύκλο που αφορά στο 2024, δεν θα υπογραφούν συμφωνίες επιχορήγησης για ιδρύματα εγκατεστημένα στην Ελβετία, οπότε οι ερευνητές που εδρεύουν στην Ελβετία θα μπορούν να λάβουν χρηματοδότηση μόνο εάν μεταφέρουν το προτεινόμενο έργο τους σε ένα επιλέξιμο ίδρυμα υποδοχής.
Πηγή: ΑΠΕ - ΜΠΕ
