Μπορεί η μετάβαση στην πέμπτη γενιά ασύρματων δικτύων, ευρύτερα γνωστή κι ως 5G, να ξεκίνησε από τους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους την τελευταία τριετία και να αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το 2026, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε άλλες χώρες του πλανήτη, το ερευνητικό ταξίδι όμως για το 6G έχει ήδη ξεκινήσει. Σε αυτό μάλιστα συμμετέχει και η χώρα μας, σε μια προσπάθεια να διασφαλίσει μια θέση στην επενδυτική σκακιέρα που θα ανοίξει η υιοθέτηση της 6ης γενιάς ασύρματων δικτύων την επόμενη δεκαετία (2030-2040).
Τι φέρνει η 6η γενιά δικτύων
Η έκτη γενιά δικτύων, υπόσχεται πανταχού παρούσα ασύρματη νοημοσύνη με τους ειδικούς να επισημαίνουν ότι το 6G θα διασφαλίζει την αμφίδρομη σχέση μεταξύ δικτύων επικοινωνίας και τεχνητής νοημοσύνης. Για να το πούμε πιο απλά, η τεχνητή νοημοσύνη θα «βοηθά» τα ασύρματα δίκτυα να βελτιώνουν τις επιδόσεις τους και τα ασύρματα δίκτυα θα «βοηθούν» την υλοποίηση εφαρμογών που χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη, όπως η εικονική και η επαυξημένη πραγματικότητα (virtual-augmented reality).
Μερικά από τεχνικά χαρακτηριστικά της, περιλαμβάνουν ταχύτητα μετάδοσης δεδομένων 10 φορές μεγαλύτερη του 5G, ενεργειακή αυτονομία συσκευών IoT χωρίς τη χρήση μπαταριών και latency έως 100 φορές μικρότερο από αυτό που προσφέρει το 5G ώστε να είναι δυνατή η προαναφερθείσα αμφίδρομη σχέση αλλά και ο κόσμος του Metaverse, της ολογραμματικής μεταφοράς και των εφαρμογών της 4ης βιομηχανικής επανάστασης.
Στόχος είναι η εν λόγω γενιά δικτύων να είναι έτοιμη προς λειτουργία - δηλαδή να έχουν προσδιοριστεί οι βασικές τεχνολογίες στις οποίες θα στηρίζεται, να έχει ολοκληρωθεί η φάση προτυποποίησής της και να έχουν γίνει οι πρώτες δοκιμές - έως το 2030 ώστε να αρχίσει σταδιακά η υιοθέτησή της. Όσο για τις χώρες που θα προτείνουν και θα αναπτύξουν πρώτες τις τεχνολογίες αλλά και τις υπηρεσίες του 6G, θα έχουν μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα στην προσέλκυση επενδύσεων τη δεκαετία 2030-2040, όπως συνομολογούν οι ειδικοί.
Η Ελλάδα παίρνει θέση με την Πάτρα στο επίκεντρο
Σε αυτό το περιβάλλον η χώρα μας δείχνει να αναλαμβάνει ενεργό ρόλο, δρομολογώτας την δυναμική είσοδο της στην εποχή των επικοινωνιών 6ης γενιάς, μέσω του Ινστιτούτου Βιομηχανικών Συστημάτων (ΙΝΒΙΣ)/Ε.Κ. ΑΘΗΝΑ στην Πάτρα.
Το ελληνικό Ινστιτούτο, είναι το μοναδικό που στο ιδιαίτερα αυτό ανταγωνιστικό ευρωπαϊκό περιβάλλον έχει επιλεγεί να υλοποιεί από τις αρχές του 2023 τέσσερα (4) ευρωπαϊκά έργα στην περιοχή των 6G, συνολικού ύψους 2,5 εκατομμυρίων ευρώ. Στα τρία εξ αυτών δε, είναι ο συντονιστής εταίρος καθοδηγώντας περισσότερους από 40 εταίρους, πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, τηλεπικοινωνιακές και τεχνολογικές εταιρείες από όλη την Ευρώπη.
Όραμα του ΙΝΒΙΣ, αποτελεί η ανάπτυξη νέων υποδομών έρευνας στις τεχνολογίες 6G και υπολογιστικού νέφους (cloud computing) ώστε να ενισχύσει τον ρόλο του στον τομέα των βιομηχανικών συστημάτων και να συνεχίζει να αποτελεί σημείο αναφοράς σε θέματα της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης (Industry 4.0).
«Το συγκεκριμένο εξαιρετικό επίτευγμα οφείλεται στον καθ. Χρήστο Βερυκούκη, συνεργαζόμενο μέλος ΔΕΠ του Ινστιτούτου, ο καθ. Χρ. Βερυκούκης είναι ο Επιστημονικός Υπεύθυνος των τεσσάρων ευρωπαϊκών έργων στο πλαίσιο του προγράμματος Horizon Europe και SNS, ηγείται των συγκεκριμένων επιτυχιών και ταυτόχρονα παράγει ιδιαίτερα σημαντικά ερευνητικά και τεχνολογικά επιτεύγματα και υψηλού κύρους δημοσιεύσεις», ανέφερε χαρακτηριστικά ο καθ. Χρυσόστομος Στύλιος, Διευθυντής του ΙΝΒΙΣ.
Τα συγκεκριμένα έργα, σύμφωνα με τον καθ. Χρ. Βερυκούκης, θα μετατρέψουν το ΙΝΒΙΣ και την Πάτρα σε πανευρωπαϊκό κέντρο για τις τεχνολογίες 6G, καθώς ήδη έχει ξεκινήσει η υλοποίησή τους, ο συντονισμός και συνεργασία με μεγάλους βιομηχανικούς φορείς, φορείς τηλεπικοινωνιών και υπολογιστικού νέφους, ΜΜΕ υψηλής τεχνολογίας και αναγνωρισμένα Ερευνητικά κέντρα και Πανεπιστήμια.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στα εν λόγω έργα, το ΙΝΒΙΣ θα συνεργαστεί με μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρείες στους τομείς των τηλεπικοινωνιών και της πληροφορικής όπως η Ericsson, η Interdigital, η SIEMENS, η ORANGE, η TELENOR, η IBM, η IONOS, και η Red-Hat και θα ενισχύσει τη συνεργασία του με βιομηχανικούς εταίρους στην Ελλάδα όπως ο OTE, η INTRACOM, η CITRIX, η SPACE-HELLAS, η SATWAYS, η NOVA και η Ubitech.
4 ευρωπαϊκά έργα για το 6G, συνολικού ύψους 2,5 εκατ. ευρώ.
Τα 4 έργα τα οποία συμμετέχει ενεργά το INBIS είναι τα 6G-BRICKS, το ADROIT-6G, AC3 και το έργο FIDAL.
Το 6G- Bricks, αποτελεί το μεγαλύτερο εκ των έργων που συμμετέχει η χώρα, περιλαμβάνει 17 εταίρους και η συνολική χρηματοδότηση του φτάνει τα 8 εκατομμυρίων ευρώ. Τα ερευνητικά αποτελέσματα του δε θα μπορέσουν να ξεκλειδώσουν εφαρμογές όπως η ολογραφική επικοινωνία, το ψηφιακό σύμπαν (metaverse) και τα ψηφιακά δίδυμα (digital twinning), αποδεικνύοντας στην πράξη τα οφέλη των πρωτοποριακών τεχνολογιών και αρχιτεκτονικών 6ης γενιάς.
Το εταιρικό σχήμα του έργου αποτελείται από ειδικούς σε πρωτοποριακές τεχνολογίες 6G, όπως η δικτύωση χωρίς κυψέλες, κατανεμημένη επεξεργασία και αναδιαμορφώσιμες ευφυείς επιφάνειες (Reconfigurable Intelligent Surfaces) (RIS), υιοθετώντας τις αρχές της εξηγήσιμης τεχνητής νοημοσύνης (ΧAI), αρθρωτής κατασκευής (modularity) και λογισμικοποίησης (softwarization). Η συγκεκριμένη ομάδα θα εργασθεί για την δημιουργία της πρώτης πολυδιάστατης πειραματικής πλατφόρμας τεχνολογίας 6G, θα σχεδιάσει και θα δομήσει δηλαδή τις διαφορετικές βαθμίδες αρχιτεκτονικής και θα παρέχει αυτόνομους κόμβους δοκιμών (testbed nodes) που μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν σε υποδομές πειραματικών δοκιμών.
Το δεύτερο έργο, ονόματι ADROIT-6G, με 13 εταίρους και συνολική χρηματοδότηση 6 εκατομμυρίων ευρώ, η ερευνητική ομάδα του καθ. Βερυκούκη, στο ΙΝΒΙΣ, θα εξετάσει και θα προτείνει ανατρεπτικές καινοτομίες στην αρχιτεκτονική των αναδυόμενων δικτύων κινητής τηλεφωνίας 6G, ώστε να προκύψουν θεμελιώδεις αλλαγές στον τρόπο σχεδιασμού, υλοποίησης, λειτουργίας και συντήρησης των δικτύων κινητής τηλεφωνίας.
Με τον σχεδιασμό και την εφαρμογή της νέας αυτής αρχιτεκτονικής του συστήματος 6G, εκτιμάται ότι θα ενσωματώνεται ένα κατανεμημένο πλαίσιο τεχνητής νοημοσύνης για συνδυασμένη επικοινωνία, θα υπολογίζεται, θα ελέγχεται και θα ενδυναμώνεται η σύγκλιση δικτύων και συστημάτων πληροφορικής ώστε να επιτρέπονται νέες μελλοντικές ψηφιακές υπηρεσίες.
Ένα καινοτόμο πλαίσιο διαχείρισης υπολογισμών Cloud Edge Computing Continuum (CECC) που θα βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) και τη Μηχανική Μάθηση (ΜΜ) για τη διαχείριση του κύκλου ζωής των εφαρμογών καθώς και την υποστήριξη πόρων πληροφορικής και δικτύωσης θα φέρει το τρίτο έργο, το AC3, το οποίο υλοποιείται από 14 εταίρους με συνολική χρηματοδότηση 6 εκατομμυρίων ευρώ.
Η ερευνητική ομάδα του ΙΝΒΙΣ φιλοδοξεί το καινοτόμο αυτό πλαίσιο διαχείρισης υπολογισμών να διασφαλίσει ότι θα λειτουργεί ως ένα ευφυές σύστημα πάνω από μια ομοσπονδιακή υποδομή αποτελούμενη από τεχνολογίες Cloud, Edge, far edge και ταυτόχρονα θα συλλέγει και επεξεργάζεται μεγάλου όγκου δεδομένα από πολλές διαφορετικές πηγές δεδομένων και από διαφορετικούς εμπλεκόμενους φορείς.
Το AC3 εκτιμάται ότι θα διασφαλίσει την επεξήγηση των χρησιμοποιούμενων μοντέλων Μηχανικής Μάθησης, αυξάνοντας την εμπιστοσύνη στα αποτελέσματα της τεχνητής νοημοσύνης και της Μηχανικής μάθησης και βελτιώνοντας τη διαδικασία λήψης αποφάσεων για τη διαχείριση της υποδομής CECC.
Τέλος το τελευταίο έργο FIDAL στοχεύει να αυξήσει τις δυνατότητες επιτρέποντας στους φορείς κάθετης βιομηχανίας να πραγματοποιούν προηγμένη τεχνολογική και επιχειρηματική επαλήθευση σε μεγάλης κλίμακας δοκιμές πεδίου εξαιρετικά καινοτόμων και προηγμένων εφαρμογών, που εκμεταλλεύονται και υπερβαίνουν τις τεχνολογίες 5G. Το έργο FIDAL θα επικυρώσει τις τεχνολογίες Beyond 5G σε περιβάλλον χρήστη για να μεγιστοποιήσει την περαιτέρω χρήση τους, προετοιμάζοντας έτσι το έδαφος για την εισαγωγή των τεχνολογιών 6G.
