Ροή
Με νέα χρηματοδοτικά εργαλεία για κάθε στάδιο ανάπτυξης αναμένεται να αιμοδοτηθεί το προσεχές διάστημα το νεοφυές οικοσύστημα της χώρας, το οποίο τον τελευταίο καιρό παρουσιάζει έντονα σημάδια ενηλικίωσης αλλά κι εξωστρέφειας. Στόχος είναι η ωρίμανση που παρατηρείται να αποφέρει καρπούς και η Ελλάδα θα καταφέρει να εδραιώσει τη θέση της στην ευρωπαϊκή νεοφυή σκηνή και στο κλαμπ των Unicorns, στο οποίο έχει μπει ήδη ανεπίσημα.
Στην ήδη αυξημένη προσέλκυση κεφαλαίων που παρατηρήθηκε την προηγούμενη χρονιά - το ελληνικό οικοσύστημα startups κατάφερε το 2021 να τριπλασιάσει τα κεφάλαια από εγχώριες και διεθνείς πηγές σε σχέση με το 2020, θα προστεθούν σύντομα νέες οι οποίες φιλοδοξούν να καλύψουν τα κενά που παρατηρήθηκαν και να δώσουν στις καινοτόμες ιδέες την ευκαιρία να αναδειχτούν εντός κι εκτός συνόρων.
«Τα κεφάλαια που σκοπεύουμε να “στρέψουμε“ προς την νεοφυή επιχειρηματικότητα ως υπουργείο Ανάπτυξης αναμένεται να φθάσουν σε πρώτη φάση περίπου τα 200 εκατ. ευρώ, χωρίς μάλιστα να αποκλείουμε να αυξηθούν περαιτέρω, χάρη στη δυνατότητα άντλησης πρόσθετων κεφαλαίων από το νέο ΕΣΠΑ» αναφέρει χαρακτηριστικά στο insider.gr ο υφυπουργός Ανάπτυξης κι Επενδύσεων κ. Γιάννης Τσακίρης.
Τα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία
Για την ακρίβεια, περί τα 100 εκατ. ευρώ αναμένεται να διατεθούν μέσω της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας Επενδύσεων, για τη χρηματοδότηση επιχειρηματικών συμμετοχών για επενδύσεις που αφορούν σε νεοφυείς καινοτόμες επιχειρήσεις που βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο (Series A).
Περί τα 20 εκατ. ευρώ θα κατευθυνθούν στο startup οικοσύστημα και συγκεκριμένα σε νεοφυείς επιχειρήσεις που βρίσκονται στα αρχικά στάδια, μέσω του Ταμείου Συνεπενδύσεων με Επενδυτικούς Αγγέλους (Business Angels co-investment fund). Το εξειδικευμένο χρηματοδοτικό εργαλείο κεφαλαιακών συμμετοχών (equity instrument), βρίσκεται σύμφωνα με πληροφορίες στο τελικό στάδιο της διαμόρφωσής του και αναμένεται να χρηματοδοτεί startups με ποσά από 100.000 έως και 300.000 ευρώ. Σύμφωνα με τις υπάρχουσες εκτιμήσεις μάλιστα αναμένεται ότι θα επιτύχει να διπλασιάσει το προς επένδυση ποσό με τη συμμετοχή των ιδιωτών επενδυτών. Η εν λόγω δράση χρηματοδοτείται από επιστροφές κεφαλαίων ευρωπαϊκών κονδυλίων ΕΣΠΑ από προηγούμενες επιτυχημένες επενδύσεις στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας JEREMIE και συμπληρώνει το κομμάτι του πάζλ για την χρηματοδότηση μετοχικού κεφαλαίου (equity financing) που έλειπε μέχρι χθες από το ελληνικό οικοσύστημα των startup.
Στα παραπάνω θα πρέπει να προστεθεί και το ειδικό ταμείο Accelerate TT, της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας Επενδύσεων (πρώην ΤΑΝΕΟ) το οποίο όπως ανακοινώθηκε από τον Μάρτιο θα προικοδοτηθεί με αρχικά κεφάλαια ύψους 60 εκατ. ευρώ για την χρηματοδότηση κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών. Το νέο ταμείο έρχεται να καλύψει ένα υπαρκτό κενό στην αγορά των επιχειρηματικών συμμετοχών για νεοφυείς επιχειρήσεις συμβάλλοντας στην ενίσχυση του οικοσυστήματος, κι αυτό γιατί θα κινητοποιήσει και θα δημιουργήσει πελατεία στα ήδη υφιστάμενα funds. Στόχος είναι να συσταθούν επενδυτικά σχήματα διαχείρισης κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών (Venture Capital funds), με τη συμμετοχή ιδιωτών επενδυτών, ώστε τα συνολικά ίδια κεφάλαια, που θα μοχλευθούν και θα κατευθυνθούν στις νεοφυείς επιχειρήσεις να ξεπεράσουν τα 120 εκατ. ευρώ καλύπτοντας όλη την αλυσίδα χρηματοδότησης των ελληνικών νεοφυών καινοτόμων επιχειρήσεων με εξωστρεφή χαρακτηριστικά και προοπτικές σημαντικής κλιμάκωσης (scalability).
Στο επίκεντρο θερμοκοιτίδες και ταμεία με συγκεκριμένη στόχευση
Και οι εξελίξεις στον επενδυτικό τομέα της νεοφυούς επιχειρηματικότητας δεν σταματούν εκεί.
Υπό σχεδιασμό αυτή την περίοδο βρίσκεται κι ένα ακόμα εργαλείο, το οποίο θα βάζει στο επίκεντρο τις θερμοκοιτίδες της χώρας. «Παρότι “δύσκολος γρίφος‘, επιδιώκουμε να δημιουργήσουμε ένα πρόγραμμα μέσω του οποίου θα ενισχύονται οι ομάδες των θερμοκοιτίδων, που βρίσκονται στα αρχικά στάδια της ιδέας και αδυνατούν να κάνουν τα πρώτα τους βήματα, λόγω έλλειψης κεφαλαίων» επισημαίνει ο κ. Τσακίρης.
Την ίδια στιγμή δημιουργούνται και πηγές χρηματοδότησης με συγκεκριμένη στρατηγική στόχευση αλλά και προγράμματα εγγυοδοσίας για την παροχή δανείων, ενισχύοντας περαιτέρω το οικοσύστημα των startup επιχειρήσεων που αναπτύσσεται συνεχώς το τελευταίο διάστημα.
Για παράδειγμα σχεδόν 20 εκατ. ευρώ αναμένεται να διατεθούν για τη στήριξη social funds και δράσεων και θα αφορούν επενδύσεις σε τομείς όπως η βιώσιμη ανάπτυξη και οι επιχειρήσεις με σημαντικό κοινωνικό αντίκτυπο.
Ειδικής στόχευσης ήταν και η παρέμβαση που ανέπτυξε το υπουργείο Ανάπτυξης στο κομμάτι των υποδομών, όπου προκηρύχθηκε πρόγραμμα του οποίου η δημόσια δαπάνη φτάνει τα 400 εκατ ευρώ και αφορά επιχειρηματικά κεφάλαια που επενδύουν στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την κυκλική οικονομία. Τα 400 αυτά εκατ. ευρώ αναμένεται να μοχλεύσουν επιπλέον τουλάχιστον 600 εκατ. ευρώ ιδιωτικά κεφάλαια τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό για συνεπένδυση στα υπό δημιουργία funds κι έτσι το συνολικό διαθέσιμο ποσό για «πράσινες» επενδύσεις ποσό να ξεπεράσει το 1 δισ. ευρώ.
Πρωτοβουλίες σχεδιάζονται και σε ευρωπαϊκό επίπεδο με την χώρα μας να δίνει το «παρών». Τρανό παράδειγμα αποτελεί η συμμετοχή της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή πρωτοβουλία Scale-Up Initiative. Να θυμίσουμε ότι στα πλαίσια του συνεδρίου «Building Europe’s Digital Sovereignty / Scale-Up Europe» που διοργανώθηκε στο Παρίσι, η Ελλάδα συνυπέγραψε με άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, κοινή διακήρυξη για τη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού μηχανισμού, του «Scale-Up Initiative». Ο μηχανισμός αφορά στη χρηματοδότηση των τεχνολογικών Scales-ups, δηλαδή των Ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, με άμεσες προοπτικές κλιμάκωσης, που μπορούν να διαδραματίσουν μελλοντικά ηγετικό ρόλο σε παγκόσμιο επίπεδο στις νέες τεχνολογίες. Η χώρα μας θα συμμετάσχει σε αυτήν την Ευρωπαϊκή πρωτοβουλία, με κεφάλαια ύψους 100 έως 200 εκατομμυρίων ευρώ, μέσω της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας Επενδύσεων ΑΕ (ΕΑΤΕ, πρώην ΤΑΝΕΟ), τα οποία μέσω επενδυτικών σχημάτων θα κατευθυνθούν σε τέτοιου είδους καινοτόμες επιχειρήσεις.
«Οι τεχνολογικές startup μπορούν να φέρουν την Ευρώπη στην κορυφή του κόσμου. Ήδη με τη δημιουργία του “Scale up-Intiative“ θέσαμε τις βάσεις για την έξυπνη χρηματοδότηση καινοτόμων νεοφυών τεχνολογικών επιχειρήσεων για να γιγαντωθούν γρήγορα, να παραμείνουν στην Ευρώπη και να προσδώσουν τεράστιο οικονομικό και κοινωνικό όφελος σε τα όλα τα κράτη μέλη» τονίζει ο κ. Τσακίρης.
Προσθέτει μάλιστα ότι ήδη το υπουργείο ετοιμάζει «στοχευμένα χρηματοδοτικά προϊόντα - κλαδικά ή σε συγκεκριμένες περιφέρειες, μέσω της ΕΑΤ τα οποία θα λειτουργήσουν στην αγορά τους επόμενους μήνες. Κάτι σαν το εγγυοδοτικό πρόγραμμα για μηχανικούς, το πρόγραμμα χρηματοδότησης οπτικοακουστικών μέσων, ή την χρηματοδότηση μικρών επιχειρήσεων στη δυτική Μακεδονία, που ήδη τρέχουν».
Στα παραπάνω θα προστεθεί σύντομα κι ένα ακόμα χρηματοδοτικό πρόγραμμα, ύψους 2 δισ. ευρώ το οποίο αναπτύσσεται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων σε συνεργασία με την συμβουλευτική μεγάλου ευρωπαϊκού οίκου (Oliver Wyman).
Όλα τα παραπάνω αποδεικνύουν ότι, ίσως για πρώτη φορά, η χώρα προχωρά με ένα συνεκτικό σχέδιο για την ενίσχυση του νεοφυούς οικοσυστήματος, δημιουργώντας εργαλεία που αφουγκράζονται τις ανάγκες του οικοσυστήματος και είναι ικανά να καλύψουν τα χρηματοδοτικά κενά των προηγούμενων χρόνων.
«Μας ενδιαφέρει η απευθείας επαφή με τους τελικούς δικαιούχους, γι’ αυτό και έχουμε προχωρήσει σε έρευνα, βάσει της οποίας μετρήσαμε, μελετήσαμε και μάθαμε τις λεπτομέρειες για τις ελλείψεις που αναδείχθηκαν εντονότερα μέσα στην πανδημία. Οι επιχειρήσεις έδωσαν στίγμα των επενδυτικών τους σχεδίων για να τους βοηθήσουμε με στοχευμένα προϊόντα, ταυτόχρονα όμως μας ονόμασαν «πυλώνα εμπιστοσύνης» που προσφέρει στην οικονομία σιγουριά, ασφάλεια και διαφάνεια. Μας έδωσαν κατεύθυνση να δημιουργήσουμε προϊόντα στους τομείς που θέλουν να επενδύσουν τους επόμενους 24 μήνες, ώστε να πετύχουν τον δικό τους μετασχηματισμό, επενδύοντας στην εξοικονόμηση ενέργειας και την ψηφιακή τους μετάβαση. Η μεγάλη ανταπόκριση σε αυτή την έρευνα είναι ενθαρρυντική και δείχνει ότι οι Έλληνες επιχειρηματίες θέλουν να «ανοιχτούν», βλέπουν προοπτική συμπράξεων για να ενισχύσουν την εξωστρέφεια και την εμβέλειά τους. Εμείς οφείλουμε να συνεχίσουμε να τιμούμε τη διαφάνεια, την ταχύτητα ανταπόκρισης με στοχευμένες παρεμβάσεις που θα λειτουργήσουν ως εφαλτήριο των αναπτυξιακών τους σχεδίων» επισημαίνει ο κ. Τσακίρης.
Αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα προαναφερθέντα ταμεία υποστηρίζονται κατά 70% από πόρους του JEREMIE Holding Fund υπό τη διαχείριση του EIF αλλά και από ιδιώτες επενδυτές που συνέβαλαν σε επίπεδο Ταμείου το υπόλοιπο 30%. Ήδη άλλωστε από το 2020 ο Υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Γιάννης Τσακίρης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (EIF) υπέγραψαν τροποποίηση της Συμφωνίας Χρηματοδότησης του Ταμείου Χαρτοφυλακίου JEREMIE, η οποία προβλέπει, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, την αξιοποίηση πόρων που επιστρέφουν από το εν λόγω πρόγραμμα.
Να υπενθυμίσουμε ότι το Ταμείο Χαρτοφυλακίου (Fund-of-Funds) JEREMIE ξεκίνησε να υλοποιείται στην Ελλάδα το 2010 και αποτέλεσε την πρώτη δράση μέσω της οποίας πόροι από τo ΕΣΠΑ 2007-2013 διατέθηκαν σε χρηματοδοτικά εργαλεία για την υποστήριξη και τη χρηματοδότηση μικρομεσαίων επιχειρήσεων με ίδια κεφάλαια ή δάνεια.
Παρότι η πρωτοβουλία του Jeremie ξεκίνησε σε μία πολύ ανώριμη αγορά στον τομέα των επιχειρηματικών κεφαλαίων, κατάφερε να κινητοποιήσει ιδιωτικούς πόρους ύψους 21,3 εκατ. ευρώ – ένα ποσό εξαιρετικά σημαντικό αν λάβει κανείς υπόψη το ευρύτερο περιβάλλον την εν λόγω εποχή. Το Δημόσιο υποστήριξε το JEREMIE με συνολικούς δημόσιους πόρους 50,3 εκατ. ευρώ μέσω των Διαρθρωτικών Ταμείων. Σύντομα οι επιστροφές του Ταμείου JEREMIE αναμένεται να φτάσουν κοντά στα 30 εκατ. ευρώ, δίνοντας την ευκαιρία στο Ελληνικό Δημόσιο, να βγάλει ένα σημαντικό κέρδος από αυτή του την επένδυση.
Αντίστοιχα το EquiFund το οποίο δημιουργήθηκε σε συνεργασία με το EIF το 2016, είχε ως στόχο να συνεχίσει και να επεκτείνει σημαντικά την υποστήριξη του οικοσυστήματος το οποίο, παρά την υποστήριξη του JEREMIE, παρέμενε σε πρώιμα στάδια. Με συνολική χρηματοδότηση 200 εκατ. ευρώ από το ΕΠ «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα, Καινοτομία» (ΕΠΑνΕΚ) και 60 εκατ. ευρώ από το EIF, το Υπερταμείο κατάφερε να συγκεντρώσει το ενδιαφέρον κι άλλων θεσμικών επενδυτών, μεταξύ των οποίων η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα, αλλά και περισσότερων από 150 θεσμικών και ιδιωτών επενδυτών. Πλέον και τα έξι VCs του Equifund ετοιμάζουν νέα funds, μερικά εκ των οποίων έχουν ήδη τεθεί σε λειτουργία.
