Παραγραφών… συνέχεια: μείωση προσαυξήσεων και «μονιμοποίηση» οικειοθελούς αποκάλυψης εισοδημάτων

Λίγες εβδομάδες μετά τις αποφάσεις του ΣτΕ αναφορικά με τον περιορισμό του Δημοσίου για την διενέργεια φορολογικών ελέγχων σε βάθος πενταετίας ή, σε εξαιρετικές περιπτώσεις που προκύπτουν «συμπληρωματικά στοιχεία» σε βάθος δεκαετίας, το επιτελείο του Υπουργείου Οικονομικών με δύο σημαντικές διατάξεις επιχειρεί αφενός να εξορθολογήσει το ύψος των πρόσθετων φόρων που επιβάλλονται κατόπιν ελέγχου και αφετέρου να δώσει κίνητρα στους ελεγχόμενους προκειμένου να αποδεχτούν τις διαφορές που εντοπίζουν οι ελεγκτικές αρχές, νομοθετώντας ένα πλαίσιο ανάλογο της οικειοθελούς αποκάλυψης εισοδημάτων του Ν.4446/2016.

Μέχρι πρότινος, για φορολογικές υποθέσεις που αφορούσαν περιόδους μέχρι και την 31/12/2013 επιβάλλονταν, σύμφωνα με το αρ.1 Ν.2523/1997, πρόσθετοι φόροι που ανέρχονταν σε ποσοστό 2% - 2,5% επί του κύριου φόρου για κάθε μήνα καθυστέρησης. Δεδομένου ότι από τις ελεγχόμενες αυτές χρήσεις έχει παρέλθει τουλάχιστον τετραετία, οι πρόσθετοι φόροι που επιβάλλονταν τελικά ανέρχονταν στο ανώτατο επιτρεπτό όριο του 120% επί του κύριου φόρου.

Με το αρ.49 Ν.4509/2017, οι παραπάνω επιβαρύνσεις αντικαταστάθηκαν με το άθροισμα ενός αυτοτελούς προστίμου που ανέρχεται σε 10% έως 50% επί του κύριου φόρου (ανάλογα του μεγέθους απόκλισης μεταξύ του φόρου που προσδιορίστηκε από τον έλεγχο και αυτού που είχε προκύψει αρχικά) και τόκου εκπρόθεσμης καταβολής ο οποίος υπολογίζεται με μηνιαίο επιτόκιο 0,73% για το διάστημα από την 1/1/2014 μέχρι την έκδοση της οριστικής πράξης.

Παράδειγμα

Σε έλεγχο που διενεργήθηκε τον Δεκέμβριο 2017, εντοπίστηκε εισόδημα € 10.000 το οποίο έπρεπε να έχει δηλωθεί και φορολογηθεί την χρήση 2010.

* 10% αν το ποσό της διαφοράς κυμαινόταν μεταξύ 5% - 20% του φόρου που είχε προκύψει από την αρχική του δήλωση, 25% αν το ποσό της διαφοράς κυμαινόταν μεταξύ 20% - 50% του φόρου που είχε προκύψει από την αρχική του δήλωση και 50% αν δεν είχε υποβληθεί αρχική δήλωση ή το ποσό της διαφοράς υπερβαίνει το 50% του φόρου που είχε προκύψει από αυτήν

Με τις παραπάνω αλλαγές, ο ελεγχόμενος πετυχαίνει μείωση πρόσθετων φόρων κατά 30% - 62,50% και του συνολικού ποσού προς καταβολή κατά 16% - 34%.

Παράλληλα, με τα αρ. 397-398 του πολυνομοσχεδίου το οποίο ψηφίστηκε το βράδυ της 15/1/2018, οι ελεγχόμενοι πρόκειται να αποκτήσουν πλέον το δικαίωμα υποβολής δηλώσεων, αρχικών ή τροποποιητικών, ακόμα και μετά την κοινοποίηση εντολής ελέγχου και μέχρι την κοινοποίηση του προσωρινού σημειώματος διαπιστώσεων, με την επιβολή του παραπάνω προστίμου (10% έως 50%) επί της διαφοράς κύριου φόρου που θα προκύψει. Αν μάλιστα έχουν την δυνατότητα να εξοφλήσουν εφάπαξ την οφειλή που θα προκύψει εντός 30 ημερών, τυγχάνουν έκπτωσης 40%, περιορίζοντας την επιβάρυνση σε 6% έως 30%.

Η παραπάνω ρύθμιση φαίνεται να μονιμοποιεί μια μορφή «οικειοθελούς αποκάλυψης» εισοδημάτων, αντίστοιχη με αυτή του Ν.4446/2016 η οποία πέτυχε διπλά, κατορθώνοντας να αποφέρει έσοδα περίπου 711 εκατ. Ευρώ, σύμφωνα με δηλώσεις του Διοικητική της ΑΑΔΕ, και να φέρει ελεγκτικές αρχές και ελεγχόμενους σε έναν άτυπο «συμβιβασμό», μειώνοντας τον όγκο των υποθέσεων που συνέχισαν με προσφυγή στην Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών και στα Διοικητικά Δικαστήρια.

Η παγίδα, ωστόσο, που κρύβεται στις διατάξεις που ψηφίστηκαν χθες από την Βουλή έχει να κάνει με την ρητή πρόβλεψη ότι φόροι, πρόστιμα, τέλη, εισφορές και λοιπά ποσά που προκύπτουν από τροποποιητικές δηλώσεις που έχουν υποβληθεί από ελεγχόμενους, μετά την κοινοποίηση σε αυτούς εντολής ελέγχου, δεν μπορούν να διαγραφούν, συμψηφιστούν ή επιστραφούν. Τον περιορισμό αυτό εντόπισε και η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής, χαρακτηρίζοντάς τον αντισυνταγματικό στην σχετική της έκθεση, αναφέροντας ότι «η ρύθμιση που φαίνεται να αποκλείει το δικαίωμα του φορολογουμένου να ανακαλέσει την, κατά την προτεινόμενη διάταξη, υποβληθείσα δήλωσή του, ακόμη και όταν αυτή έχει υποβληθεί λόγω πλάνης, µε σκοπό την επιστροφή ή τον συμψηφισμό του αχρεωστήτως καταβληθέντος φόρου, δεν βρίσκεται σε αρμονία µε την αρχή της νομιμότητας του φόρου» και «αντίκειται στο άρθρο 78 παρ. 1 του Συντάγµατος, το οποίο κατοχυρώνει την αρχή της νοµιµότητας του φόρου», ψηφίστηκε ωστόσο χωρίς καμία τροποποίηση.

Παράδειγμα

Ελεγχόμενος υπέβαλλε τροποποιητική δήλωση εισοδήματος στην οποία συμπεριέλαβε ποσά που εντοπίστηκαν σε τραπεζικούς του λογαριασμούς και τα οποία ο έλεγχος θεώρησε ότι δεν αποδείχθηκε η πηγή προέλευσής τους, πριν την κοινοποίηση του προσωρινού σημειώματος διαπιστώσων. Στην πορεία του ελέγχου κατάφερε να συγκεντρώσει τεκμηριωτικό υλικό για τα παραπάνω ποσά, χωρίς όμως να μπορεί να το χρησιμοποιήσει για να ανακαλέσει την δήλωσή του και να ζητήσει την επιστροφή των βεβαιωμένων ποσών.