Yδρογονάνθρακες: Η κλιματική διάσταση του ζητήματος

Τάκης Γρηγορίου
Viber Whatsapp Μοιράσου το
Yδρογονάνθρακες: Η κλιματική διάσταση του ζητήματος

Ο δημόσιος διάλογος σχετικά με τους κινδύνους από την εξόρυξη υδρογονανθράκων συνήθως εξαντλείται στην πιθανότητα (και τις επιπτώσεις) ενός ενδεχόμενου ατυχήματος. Δυστυχώς όμως η πραγματική απειλή είναι πολύ μεγαλύτερη, ιδιαίτερα για μία χώρα όπως η Ελλάδα που η οικονομική της επιβίωση εξαρτάται από την άψογη κατάσταση του φυσικού της περιβάλλοντος.

Ο κίνδυνος για τη χώρα μας από τις κλιματικές αλλαγές δεν μπορεί να αγνοηθεί, ούτε το γεγονός ότι η αντιμετώπισή τους περνάει απαραίτητα μέσα από την ακύρωση έργων εξόρυξης υδρογονανθράκων και την έγκαιρη μετάβαση της χώρας σε μία καθαρή οικονομία χωρίς ορυκτά καύσιμα.

Ως προς αυτό η επιστήμη είναι ξεκάθαρη: Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα, το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό των γνωστών κοιτασμάτων ορυκτών καυσίμων, πρέπει να μείνει κάτω από το έδαφος. Οτιδήποτε υπερβαίνει (συμπεριλαμβανομένων νέων κοιτασμάτων) τον προϋπολογισμό άνθρακα (carbonbudget), οδηγεί σε ανεξέλεγκτη υπερθέρμανση (αύξηση της θερμοκρασίας κατά πολύ υψηλότερη από +2°C).

Πηγή: Guardian / McGlade & Ekins, Nature 2015 Natura

Ακόμα και ο ίδιος ο (απερχόμενος) Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας, Φρανσουά Ολάντ αναφέρθηκε ακριβώς σε αυτό το στοιχείο λίγο πριν την ιστορική Διάσκεψη για το Κλίμα στο Παρίσι το 2015: «το 80% των κοιτασμάτων ορυκτών καυσίμων πρέπει να παραμείνουν στο έδαφος», ανέφερε ευθαρσώς. Η ευθύνη για επιτυχή έκβαση της Διάσκεψης στο Παρίσι υποχρέωσε τον οικοδεσπότη Ολάντ να μιλήσει τη γλώσσα της αλήθειας, γυμνή από πολιτικές υπεκφυγές και ασάφειες.

Εξίσου σημαντικό είναι και το χρονοδιάγραμμα που διαθέτουμε προκειμένου να κάψουμε τα λίγα αυτά κοιτάσματα. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα επιστημονικά στοιχεία του ΟΗΕ, πρέπει να απαλλαγούμε πλήρως από τα ορυκτά καύσιμα το διάστημα 2045-55, ώστε να έχουμε περισσότερες από 50% πιθανότητες συγκράτησης της θερμοκρασίας στον +1,5°C (Πίνακας).

Πηγή: The Emissions Gap Report 2015, UNEP

Οι τρομακτικές επιπτώσεις της ανόδου της μέσης πλανητικής θερμοκρασίας πάνω από το όριο του 1,5°C είναι σχετικά γνωστές. Αυτό που συχνά παραβλέπεται στον δημόσιο διάλογο είναι οι οικονομικές επιπτώσεις στη χώρα από τις κλιματικές αλλαγές. Τα ευρήματα της παλαιότερης σχετικής έκθεσης της Τράπεζας της Ελλάδας (2011) είναι ενδεικτικά, όσο και αποκαλυπτικά:

«Το κόστος της κλιματικής αλλαγής για την ελληνική οικονομία, αν δεν υπάρξει δράση για την αντιμετώπισή της ούτε στην Ελλάδα ούτε σε παγκόσμιο επίπεδο, εκτιμήθηκε από τη μελέτη ότι θα είναι πολύ υψηλό (…) η σωρευτική ζημία για την ελληνική οικονομία μέχρι και το 2100 φθάνει τα 701 δισεκ. ευρώ, δηλ. ισοδυναμεί με το τριπλάσιο του σημερινού ετήσιου ΑΕΠ της χώρας».

Το ποσό αυτό είναι το διπλάσιο του σημερινού χρέους της χώρας και, όμως, ενώ τα στοιχεία για το μέγεθος της απειλής είναι αδιαμφισβήτητα, το σύνολο της πολιτικής ηγεσίας τα αγνοεί επιδεικτικά.

Κάποιοι ωστόσο σχεδιάζουν διαφορετικά. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία κοσμογονική αλλαγή στην παγκόσμια οικονομία, με θεαματικές εξελίξεις οι οποίες μας φέρνουν πιο κοντά στην επίτευξη των κλιματικών στόχων που έχει υποδείξει η επιστημονική κοινότητα.

Όλο και περισσότερες χώρες ανακοινώνουν ή προετοιμάζουν σχέδια για απαλλαγή από τα ορυκτά καύσιμα και στροφή σε 100% ΑΠΕ. Η Ολλανδία και η (πετρελαιοπαραγωγός) Νορβηγία θα σταματήσουν τις πωλήσεις αυτοκινήτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης το 2025. Στη Νορβηγία, μάλιστα, ηλεκτροκίνητα και υβριδικά είναι ήδη περισσότερα σε πωλήσεις από ό,τι τα βενζινοκίνητα/ντιζελοκίνητα. Στην Ιαπωνία υπάρχουν περισσότεροι σταθμοί φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων από ό,τι βενζινάδικα. Στις ΗΠΑ ο Elon Musk και η Tesla φέρνουν τη δική τους επανάσταση στους συσσωρευτές και μαζί την ελπίδα για μία γρήγορη μετάβαση σε μία οικονομία χωρίς ορυκτά καύσιμα.

Συνεπώς, το βασικό ζητούμενο δεν είναι αν έχουμε ή που θα βρούμε πετρέλαιο αλλά πόσο πιο γρήγορα θα απαλλαγούμε από αυτό. Το δυναμικό της χώρας σε ΑΠΕ και εξοικονόμηση ενέργειας παραμένει ανεκμετάλλευτο και οι επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες που θα εκσυγχρονίσουν την οικονομία χαρακτηρίζονται επιεικώς αναιμικές, παρά τα τεράστια οφέλη από μία έγκαιρη ενεργειακή μετάβαση. Ας μην ξεχνάμε, ότι η εξάρτηση της ελληνικής οικονομίας από τα ορυκτά καύσιμα συνδέεται επίσης με ενεργειακή φτώχεια, ρύπανση και χιλιάδες πρόωρους θανάτους και 10 με 15 δισεκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο χαμένα σε συνάλλαγμα για ενεργειακές εισαγωγές.

Το κέρδος για τη χώρα μας από μία οικονομία απαλλαγμένη από το πετρέλαιο θα είναι τεράστιο. Αντίθετα, το κόστος από λανθασμένες και βεβιασμένες πολιτικές επιλογές, ασύλληπτο και μη αναστρέψιμο.

Επιμέλεια: Στέλλα Κεμανετζή

Ακολουθήστε το insider.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις από την Ελλάδα και τον κόσμο.

gazzetta
gazzetta reader insider insider