Οι πολεοδομίες, ένας μεγάλος ασθενής του ελληνικού δημοσίου ο οποίος καρκινοβατεί τα τελευταία χρόνια δυναμιτίζοντας την ορθή και έγκαιρη διεκπεραίωση των αιτημάτων των πολιτών αναμένεται να αλλάξουν «στέγη» και να μεταφερθούν από τους δήμους στο Κτηματολόγιο. Η μεταρρύθμιση αυτή εξαγγέλθηκε από τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, στο πλαίσιο της ΔΕΘ 2025 και παρά το γεγονός ότι η μεταφορά των ΥΔΟΜ βρίσκεται ακόμη στο στάδιο λήψης της πολιτικής απόφασης, προσδοκία της κυβέρνησης είναι να αυξηθεί η διαφάνεια και να μειωθεί ο χρόνος έκδοσης των οικοδομικών αδειών. Και αυτό καθώς, μέχρι στιγμής, οι Υπηρεσίες Δόμησης – Πολεοδομίες χρήζουν αναδιάρθρωσης για πλήθος λειτουργικών, οργανωτικών και επιχειρησιακών λόγων.
Μετά από 15 χρόνια από τον νόμο 3852/2010 («Καλλικράτης»), μόνο οι 185 από τους συνολικά 332 Δήμους (56%) διαθέτουν ΥΔΟΜ, ενώ το 44% αυτών δεν διαθέτουν ΥΔΟΜ, και εξυπηρετούνται από όμορους και μη Δήμους, πολύ συχνά αναποτελεσματικά. Ο μέσος χρόνος έκδοσης οικοδομικής άδειας κυμαίνεται στους 6-8 μήνες, ενώ έχουν υπάρξει ακόμα και περιπτώσεις μέγιστου χρόνου έκδοσης που υπερβαίνουν τα 5 έτη. Ταυτόχρονα, παρατηρούνται μεγάλες αποκλίσεις στην ταχύτητα εξυπηρέτησης από περιοχή σε περιοχή και επιβαρύνουν τους περιορισμένους πόρους, δημιουργώντας σοβαρά εμπόδια τόσο στην ανάπτυξη όσο και στην καθημερινότητα των πολιτών.
Η μεταρρύθμιση προβλέπει ότι στους Δήμους παραμένουν τα τμήματα του πολεοδομικού σχεδιασμού, ενώ στο Κτηματολόγιο μεταφέρονται μόνο τα τμήματα έκδοσης οικοδομικών αδειών και ελέγχων κατασκευών. Οι υπηρεσίες που θα ενσωματωθούν στο Κτηματολόγιο θα λειτουργούν ως αυτοτελείς μονάδες , δηλαδή ως Κέντρα Δόμησης με προσωπικό από τις υφιστάμενες ΥΔΟΜ, οι οποίες θα αναλάβουν τις αρμοδιότητες που έως σήμερα ασκούσαν οι Υπηρεσίες Δόμησης, των Τμημάτων Έκδοσης Οικοδομικών Αδειών και Ελέγχων Κατασκευών, ενώ οι διοικητικές υπηρεσίες του Κτηματολογίου θα παρέχουν υποστηρικτικό ρόλο για την ομαλή ένταξη και λειτουργία της νέας Διεύθυνσης.
Το σκεπτικό πίσω από την ένταξη των ΥΔΟΜ στο Ελληνικό Κτηματολόγιο είναι η λειτουργία των υπηρεσιών στη λογική της υπηρεσίας μιας στάσης (one-stop-shop) παρέχοντας τη δυνατότητα αξιοποίησης των εξελιγμένων ψηφιακών εργαλείων και των πρόσθετων πόρων και εμπειρίας που μπορεί να προσφέρει το νεοσυσταθέν Κτηματολόγιο ενώ στόχος είναι η ε μείωση της γραφειοκρατίας και η ταχύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών.
Πώς θα στελεχωθούν τα Κέντρα Δόμησης του Κτηματολογίου
Τα Κέντρα Δόμησης του Κτηματολογίου θα βασιστούν στους υπάρχοντες υπαλλήλους-μηχανικούς των ΥΔΟΜ οι οποίοι θα μπορούν να μετακινηθούν οικειοθελώς από τους δήμους στο Ελληνικό Κτηματολόγιο. Ο σχεδιασμός προβλέπει ότι η μετάβαση θα γίνει σταδιακά και με προγραμματισμένο τρόπο, ώστε να εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη λειτουργία των υπηρεσιών και η ομαλή ενσωμάτωση του προσωπικού που θα επιλέξει να ενταχθεί στην νέα οργανωτική δομή.
Η ένταξη θα πραγματοποιηθεί μέσω της δημιουργίας νέας αυτοτελούς οργανικής μονάδας – Διεύθυνσης, στο πλαίσιο του Ελληνικού Κτηματολογίου. Στο προσωπικό που θα επιλέξει να συμμετάσχει θα δοθούν κίνητρα για την ομαλή μετάβαση και την ενίσχυση της υπηρεσιακής τους πορείας. Έτσι, η νέα οργανωτική δομή θα στελεχωθεί μέσω της κινητικότητας από τις σημερινές ΥΔΟΜ, με την θέσπιση ισχυρών κινήτρων, τα οποία σε συνδυασμό με τα ψηφιακά εργαλεία που διαθέτει το Ελληνικό Κτηματολόγιο, τον ψηφιακό χάρτη, τον νέο χωροταξικό σχεδιασμό και το νέο Κώδικα Χωροταξίας & Πολεοδομίας που κυρώνεται άμεσα, θα λειτουργήσουν θελκτικά προς την κατεύθυνση αυτή.
Η μεταφορά των Υπηρεσιών Δόμησης από τους δήμους στο Κτηματολόγιο αναμένεται να υλοποιηθεί αφού ολοκληρωθεί ο διάλογος με τους υπηρεσιακούς παράγοντες, το Κτηματολόγιο με τους εκπρόσωπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ώστε να κατατεθούν προτάσεις και να ενσωματωθούν όπου χρειάζεται, για ομαλή μετάβαση. Αυτό σημαίνει ότι οι Έλληνες πολίτες ακόμη και εάν δεν δουν πολύ άμεσα να αλλάζει η καθημερινότητά τους όσον αφορά στις συναλλαγές τους με τις Πολεοδομίες, τουλάχιστον θα προσβλέπουν, έστω και σε βάθος χρόνου, σε μια ενδεχόμενη βελτίωση των χρόνων αναμονής και σε πιο δίκαιες διαδικασίες με κοινούς κανόνες και μεγαλύτερη ανεξαρτησία και διαφάνεια.
