Ροή
«Το μήνυμα μου στους Έλληνες είναι να εμπνευσθούν από την Αθήνα του 5ου Αιώνα π.Χ. Μια μεγάλη εμπορική αυτοκρατορία, με πολύ λίγες κρατικές ρυθμίσεις» τονίζει η Ντίντρε Μακλόσκι, Επίτιμη Καθηγήτρια Οικονομικών, Ιστορίας, Αγγλικών και Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόι.
Παράλληλα, εκτιμά ότι ο λαϊκισμός παγκοσμίως θα υποχωρήσει μέσα στην επόμενη δεκαετία, ενώ ο Ντόλαντ Τραμπ όχι μόνο θα χάσει την εξουσία, αλλά θα βρεθεί και στη φυλακή. Μολονότι δεν είναι ειδική για θέματα που αφορούν την Ελλάδα, τονίζει πως «με βάση τις παρατηρήσεις μου, οι χώρες που πηγαίνουν καλά είναι εκείνες που υιοθετούν φιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές σε κάποιο βαθμό».
Φέρνει μάλιστα το παράδειγμα της Ινδίας και της Κίνας, οι οποίες ενισχύουν το ιστορικό παράδειγμα που δημιούργησαν η Αγγλία και η Σκοτία τον 18αιώνα. Στον αντίποδα, σύμφωνα με την κυρία Μακλόσκι «υπάρχει και η άλλη πλευρά, εκεί που ο λαϊκισμός κυριαρχεί, όπως στην περίπτωση της Βενεζουέλας, όπου αντί να υπάρχει ανάπτυξη 10% το χρόνο όπως έκανε η Κίνα, έχουμε ετήσια ύφεση 10%».
Έτσι, με βάση την ευρεία αυτή ιστορική θεώρηση, θεωρεί ότι η Ελλάδα είναι μια χώρα που θέλει περισσότερο φιλελευθερισμό. «Οι άνθρωποι συσχετίζουν τον φιλελευθερισμό με μια σκληρή, δαρβινική θεώρηση στη λογική της επιβίωσης του ισχυρότερου. Όμως εγώ δεν ανήκω σε αυτό. Είμαι μια ‘χριστιανή-φιλελεύθερη’. Έχουμε υποχρέωση απέναντι στους πιο φτωχούς ανάμεσά μας, αλλά αυτοί θα βρισκόντουσαν σε μια καλύτερη μοίρα αν είχαν δουλειά. Και το να επιτρέπεις στους ανθρώπους να έχουν δουλειές είναι ο πυρήνας της φιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής» εξηγεί.
Η Ελλάδα είναι μια χώρα που θέλει περισσότερο φιλελευθερισμό
Αντίστοιχα, δηλώνει υπέρ της ύπαρξης ενός διχτιού ασφαλείας, το οποίο όμως να μην είναι δεδομένο. Ένα δίχτυ ασφαλείας για εκείνους που πλήττονται από έναν σεισμό, εκείνους που λιμοκτονούν. «Θέλω να τους βοηθήσω, αλλά δεν θέλω να γίνουν ‘παιδιά’ του κράτους. Θέλω να γίνουν ελεύθεροι πολίτες με δουλειές», τονίζει.
Παράλληλα θεωρεί ότι σε πείσμα των όσων λέγονται, το βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων έχει βελτιωθεί κατακόρυφα και θα συνεχίσει να βελτιώνεται, εφόσον υιοθετηθούν φιλελεύθερες πολιτικές. «Το 1800 στην Ελλάδα υπήρχαν πολύ μεγαλύτερες ανισότητες σε σχέση με αυτές που υπάρχουν σήμερα. Υπήρχαν πλούσιοι έμποροι, γαιοκτήμονες και μετά υπήρχαν οι χωρικοί. Και το χάσμα μεταξύ τους ήταν τεράστιο». Στον αντίποδα, οι σύγχρονες οικονομίες συνεχίζουν να αναπτύσσονται. Ακόμη και οι πιο ώριμες οικονομίες βελτιώνονται, γιατί τα πράγματα πηγαίνουν προς το καλύτερο. Για παράδειγμα η ιατρική έχει κάνει άλματα τα τελευταία χρόνια. Αντίστοιχα και η τεχνολογία».
Και κοινό χαρακτηριστικό των παραπάνω είναι ο φιλελευθερισμός, ο οποίος διαμόρφωσε το σύγχρονο κόσμο. «Και μάλιστα με τη λατινική έννοια του φιλελευθερισμού, δηλαδή μια κοινωνία ελεύθερων ανθρώπων χωρίς σκλάβους. Χωρίς γυναίκες σκλάβους στους άντρες, χωρίς πολίτες σκλάβους στο κράτος, χωρίς αφέντες. Μπορεί να συμφωνήσεις με το αφεντικό σου και αν δεν σου αρέσει να φύγεις από τη δουλειά, αλλά δεν είσαι σκλάβος».
Κομβικό ρόλο στην εξέλιξη αυτή έπαιξε η αλματώδης ανάπτυξη της τεχνολογίας. «Σήμερα με το πετρέλαιο, το λιγνίτη, την ατομική ενέργεια «σκλαβώνουμε» τις μηχανές. Αντί να έχουνε έναν άνθρωπο να στρίβει έναν τροχό αριστερά και δεξιά, το κάνει η μηχανή. Τώρα δεν χρειαζόμαστε σκλάβους Στο σύγχρονο κόσμο, μπορούμε να έχουμε πολυτέλεια –με βάση τα ιστορικά στάνταρ- χωρίς να υπάρχουν καθόλου σκλάβοι».
Ερωτηθείσα για το κατά πόσο όλα αυτά είναι εφικτά στην τρέχουσα κατάσταση, εκτιμά πως «αν η οικονομία πηγαίνει καλά, μας δίνει χώρο για να ενσωματώσουμε ελευθερίες στην οικονομία. Και δεν πρέπει να το κάνεις σε μία στιγμή. Αυτό ήταν το λάθος που έγινε στην Ανατολική Ευρώπη. Πρέπει όμως σταδιακά αφαιρείς τα βοηθήματα και τις πολιτικές προστασίας».
Σήμερα με το πετρέλαιο, το λιγνίτη, την ατομική ενέργεια «σκλαβώνουμε» τις μηχανές
Εντούτοις, η πραγματικότητα τα τελευταία χρόνια είναι διαφορετική. «Στις ΗΠΑ τη δεκαετία του ’50, το 5% των εργαζομένων έπρεπε να έχουν άδεια από το κράτος, πχ γιατροί και δικηγόροι. Τώρα το αντίστοιχο ποσοστό έχει ανέβει στο 30%», τονίζει. Παράλληλα, η ύφεση την οποία βίωσε και η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια λειτουργεί ως «θερμοκοιτίδα» λαϊκίστικων πολιτικών. «Ο λαϊκισμός ενισχύεται σε συνθήκες ύφεσης. Στις ΗΠΑ είχαμε μια έξαρση λαϊκισμού τη δεκαετία του ’30. Αποκαλείται New Deal! Αλλά υπήρχαν και πολύ χειρότερες περιπτώσεις που έλεγαν ότι μπορεί να υπάρχουν ‘δωρεάν γεύματα’ και ότι το κράτος μπορεί να εγγυηθεί τις θέσεις εργασίας».
Η ίδια πάντως εμφανίζεται αισιόδοξη για τη αντιστροφή της τάσης αυτής, έστω και μεσομακροπρόθεσμα. «Είμαι αισιόδοξη σε ορίζοντα δεκαετίας για την μείωση του λαϊκισμού. Πιστεύω ότι ο Τραμπ θα βρίσκεται στη φυλακή σε περίπου τρία χρόνια. Θεωρώ ότι είναι λαϊκιστής και εγκληματίας. Και εύχομαι ότι μέσα στα επόμενα 10 χρόνια θα έχουμε την πτώση του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας. Αυτός είναι ένας άλλου είδους λαϊκισμού, ο οποίος όμως είναι δημοφιλής στην Κίνα. Γιατί από το 1978 και μετά το ΚΚΚ φέρνει αποτελέσματα και οι πολίτες δεν ενδιαφέρονται για προσωπικές ελευθερίες, αρκεί να έχουν οικονομική ελευθερία. Αν καταφέρουμε να πείσουμε τον κόσμο ότι οι δικτατορίες στη Βενεζουέλα και την Αμερική είναι δικτατορίες, αυτό θα βοηθήσει στη μείωση του λαϊκισμού».
