Ροή
Από ρεκόρ σε ρεκόρ πάνε τα κρούσματα, από ρεκόρ σε ρεκόρ και το ύψος των τιμών. Όσο για τα μέτρα στήριξης, αν έχετε παρατηρήσει, μετρούν πλέον σε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ αντί για τα δισεκατομμύρια των πακέτων στήριξης στα οποία είχε μάθει η ελληνική κοινωνία και οικονομία τους προηγούμενους μήνες. Το λένε άλλωστε και τα απολογιστικά στοιχεία του ESM: H Ελλάδα έλαβε το τρίτο μεγαλύτερο σε αξία πακέτο δημοσιονομικών μέτρων στήριξης από την πανδημία στην Ευρώπη, παρά το υψηλό της χρέος.
Είναι προφανές πως ταμειακά «καύσιμα» συνεχίζουν και υπάρχουν. Ωστόσο, σε δημοσιονομικούς όρους, τα πράγματα γίνονται πλέον δύσκολα. Η πίεση για στήριξη από πλευράς εκπροσώπων της αγοράς εντείνεται και χρειάζεται πολύ μεγάλη προσοχή στις κινήσεις που θα γίνουν το επόμενο διάστημα.
Χρειάζεται προσοχή γιατί και χθες έγινε ξεκάθαρο -ξανά- από «έξω» πως δεν υπάρχει διάθεση για ουσιαστική στήριξη. Το ξεκαθάρισαν στο Eurogroup και στο Ecofin με την απουσία οποιασδήποτε πρωτοβουλίας. Το κάθε κράτος θα πρέπει να πορεύεται από μόνο του, με βάση τις δυνάμεις του...
Και κάτι ακόμη: Aν θέλουμε να ελπίζουμε σε μία επόμενη ημέρα με μία σταθερή και ικανοποιητική ανάπτυξη, πρέπει να μην παραγνωρίζουμε την ανάγκη για επενδυτικές δαπάνες. Δηλαδή, πρέπει τα «καύσιμα» που ακόμη υπάρχουν, να μοιράζονται πολύ ισόρροπα ανάμεσα σε παρεμβάσεις για στήριξη όσων πραγματικά την έχουν ανάγκη και στην προώθηση των επενδύσεων.
Το λέμε αυτό γιατί, στο παρελθόν της «δημοσιονομικής προσαρμογής», κάθε φορά που τα λεφτά ήταν λίγα, το πρώτο «θύμα» ήταν οι δημόσιες επενδυτικές δαπάνες (ΠΔΕ) που είτε περικόπτονταν είτε... μεταφέρονταν χρονικά. Αλλά και τα κρατικά «φέσια» προς ιδιώτες.
Προφανώς τα μέτρα στήριξης έχουν άμεσο αντίκτυπο, οικονομικό-κοινωνικό και πολιτικό, εν αντιθέσει με την επενδυτική δαπάνη που φαίνεται με χρονική απόκλιση και εκ του αποτελέσματος. Αλλά πλέον υπάρχει πολύ μεγάλη -και επώδυνη- εμπειρία από το παρελθόν. Το οποίο δεν θέλουμε -προφανώς- να ξαναζήσουμε...
