Το τελευταίο πράγμα που θα ήθελε ένας διαχειριστής ενός διαφοροποιημένου επενδυτικού κεφαλαίου είναι να «τρέχει» ένα χαρτοφυλάκιο που κυριαρχείται από μόλις επτά τεχνολογικές εταιρείες - όλες αμερικανικές, όλες κολοσσιαίας κεφαλαιοποίησης, συγκεντρωμένες στην ίδια πλευρά της οικονομίας. Κι όμως, καθώς ο δείκτης S&P 500 έσπασε νέα ρεκόρ αυτή την εβδομάδα, οι επενδυτές βρέθηκαν ξανά αντιμέτωποι με μια οδυνηρή πραγματικότητα: το να συμβαδίζει κανείς με την αγορά σήμαινε σε μεγάλο βαθμό ότι δεν κατείχε σχεδόν τίποτε άλλο.
Μια μικρή, στενά συνδεδεμένη ομάδα τεχνολογικών «σούπερ μετοχών» αντιπροσώπευσε δυσανάλογα μεγάλο μέρος των αποδόσεων το 2025, επεκτείνοντας ένα μοτίβο που ισχύει εδώ και το μεγαλύτερο μέρος της τελευταίας δεκαετίας. Αυτό που ξεχώρισε δεν ήταν απλώς ότι οι νικητές παρέμειναν σε γενικές γραμμές οι ίδιοι, αλλά ο βαθμός στον οποίο το χάσμα με την υπόλοιπη αγορά άρχισε να δοκιμάζει σοβαρά την υπομονή των επενδυτών.
Η απογοήτευση καθόρισε τις ροές κεφαλαίων. Περίπου 1 τρισ. δολάρια αποσύρθηκαν από ενεργά μετοχικά αμοιβαία κεφάλαια μέσα στη χρονιά, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Bloomberg Intelligence που βασίζονται σε στοιχεία του ICI, σηματοδοτώντας την 11η συνεχόμενη χρονιά καθαρών εκροών και, σύμφωνα με ορισμένα μέτρα, τη μεγαλύτερη της τρέχουσας περιόδου. Αντίθετα, τα παθητικά μετοχικά ETFs προσέλκυσαν πάνω από 600 δισ. δολάρια.
Οι εκροές έγιναν σταδιακά καθώς προχωρούσε η χρονιά, με τους επενδυτές να επανεκτιμούν αν άξιζε να πληρώνουν για χαρτοφυλάκια που διέφεραν ουσιαστικά από τον δείκτη αναφοράς, μόνο και μόνο για να αναγκαστούν να ζήσουν με τις συνέπειες όταν αυτή η διαφορά δεν απέδιδε.
«Η συγκέντρωση κάνει πιο δύσκολο για τους ενεργούς διαχειριστές να τα πάνε καλά», δήλωσε ο Dave Mazza, διευθύνων σύμβουλος της Roundhill Investments. «Αν δεν έχετε στάθμιση κοντά στον δείκτη για τους Magnificent Seven (τις μετοχές των επτά τεχνολογικών κολοσσών), τότε πιθανότατα αναλαμβάνετε τον κίνδυνο υποαπόδοσης».
Σε αντίθεση με τους αναλυτές που πίστευαν ότι έβλεπαν ένα περιβάλλον στο οποίο η επιλογή μετοχών θα μπορούσε να διαπρέψει, αυτή ήταν μια χρονιά κατά την οποία το κόστος της απόκλισης από τον δείκτη αναφοράς παρέμεινε πεισματικά υψηλό.
Περιορισμένη συμμετοχή
Πολλές ημέρες κατά το πρώτο μισό της χρονιάς, λιγότερες από μία στις πέντε μετοχές κινήθηκαν ανοδικά μαζί με την ευρύτερη αγορά, σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε η BNY Investments. Η περιορισμένη συμμετοχή δεν είναι από μόνη της ασυνήθιστη, όμως η διάρκειά της έχει σημασία. Όταν τα κέρδη καθοδηγούνται επανειλημμένα από ελάχιστες μετοχές, η ευρύτερη διασπορά παύει να βοηθά και αρχίζει να βλάπτει τη σχετική απόδοση.
Η ίδια δυναμική ήταν ορατή και σε επίπεδο δεικτών. Καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς, ο S&P 500 ξεπέρασε σε απόδοση την ισοσταθμισμένη εκδοχή του, η οποία αποδίδει την ίδια βαρύτητα σε έναν σχετικά μικρό λιανοπωλητή όσο και στην Apple.
Για τους επενδυτές που αξιολογούν ενεργές στρατηγικές, αυτό μεταφράστηκε σε ένα απλό αριθμητικό δίλημμα: είτε να επιλέξουν μια στρατηγική με μικρότερη έκθεση στις μεγαλύτερες μετοχές και να διακινδυνεύσουν να μείνουν πίσω, είτε να προτιμήσουν μια άλλη που τις κατέχει σε αναλογία κοντά στον δείκτη και να δυσκολεύονται να δικαιολογήσουν την αγορά τους για μια προσέγγιση που διαφέρει ελάχιστα από ένα παθητικό κεφάλαιο.
Στις ΗΠΑ, το 73% των μετοχικών αμοιβαίων κεφαλαίων έχει υποαποδώσει σε σχέση με τους δείκτες αναφοράς του φέτος, σύμφωνα με τον Αθανάσιο Ψαροφάγη του Bloomberg Intelligence - το τέταρτο υψηλότερο ποσοστό στα διαθέσιμα στοιχεία που ξεκινούν από το 2007. Η υποαπόδοση επιδεινώθηκε μετά την ανάκαμψη από τον φόβο των δασμών τον Απρίλιο, καθώς ο ενθουσιασμός γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη εδραίωσε την κυριαρχία του τεχνολογικού κλάδου.
Υπήρξαν εξαιρέσεις, αλλά απαιτούσαν από τους επενδυτές να αποδεχθούν πολύ διαφορετικούς κινδύνους. Μία από τις πιο εντυπωσιακές προήλθε από τη Dimensional Fund Advisors, της οποίας το International Small Cap Value Portfolio ύψους 14 δισ. δολαρίων κατέγραψε απόδοση λίγο πάνω από 50% φέτος, ξεπερνώντας όχι μόνο τον δείκτη αναφοράς του αλλά και τους S&P 500 και Nasdaq 100.
Η δομή αυτού του χαρτοφυλακίου είναι ενδεικτική. Διακρατεί περίπου 1.800 μετοχές, σχεδόν όλες εκτός ΗΠΑ, με ισχυρή έκθεση στους χρηματοοικονομικούς, βιομηχανικούς και τον κλάδο των πρώτων υλών. Αντί να προσπαθήσει να κινηθεί γύρω από τον αμερικανικό δείκτη μεγάλης κεφαλαιοποίησης, ουσιαστικά βγήκε έξω από αυτόν.
«Η φετινή χρονιά προσφέρει ένα πραγματικά καλό μάθημα», δήλωσε ο Joel Schneider, αναπληρωτής επικεφαλής διαχείρισης χαρτοφυλακίων για τη Βόρεια Αμερική στην εταιρεία. «Όλοι γνωρίζουν ότι η παγκόσμια διαφοροποίηση έχει νόημα, αλλά είναι πολύ δύσκολο να παραμείνει κανείς πειθαρχημένος και να τη διατηρήσει στην πράξη. Η επιλογή των χθεσινών νικητών δεν είναι η σωστή προσέγγιση».
Επιμένοντας στους νικητές
Μία διαχειρίστρια που έμεινε πιστή στις πεποιθήσεις της ήταν η Margie Patel του Allspring Diversified Capital Builder Fund, το οποίο έχει αποδώσει περίπου 20% φέτος χάρη σε τοποθετήσεις σε κατασκευαστές μικροτσίπ όπως η Micron Technology και η Advanced Micro Devices.
«Πολλοί προτιμούν να κινούνται κρυφά ή να έχουν μεγάλη διασπορά στο χαρτοφυλάκιο τους. Θέλουν να έχουν κάποια έκθεση σε όλους τους κλάδους, ακόμη κι αν δεν είναι πεπεισμένοι ότι θα υπεραποδώσουν», είπε η Patel στο Bloomberg TV. Αντίθετα, η δική της άποψη είναι ότι «οι νικητές θα παραμείνουν νικητές».
