Η αναζωπύρωση των λεγόμενων «ξεχασμένων» λοιμώξεων αποτελεί αδιαμφισβήτητη απόδειξη- και διαρκή υπενθύμιση- πως η κλιματική κρίση έχει καταλυτική επίδραση στη Δημόσια Υγεία. Κι αυτό γιατί με την αλλαγή του τοπίου που επιφέρουν τα ακραία καιρικά φαινόμενα, είτε «ξυπνούν» ξεχασμένα παθογόνα και οδηγούν σε νέες επιδημικές εξάρσεις, είτε φέρνουν μέσω μετανάστευσης ή μεταλλάξεων νέα παθογόνα στη ζωή μας.
Στην πρώτη περίπτωση μιλάμε για αναδυόμενους κινδύνους, από παλαιά παθογόνα που κάποια στιγμή υποχώρησαν χάρη στην πρόοδο της Ιατρικής, την ανάπτυξη εμβολίων και την βελτίωση των συνθηκών υγιεινής, οπότε και περιορίστηκαν. Όμως δεν εξαλείφθηκαν και όταν οι συνθήκες δημιούργησαν πρόσφορο έδαφος, αναζωπυρώθηκαν. Ενδεικτικό παράδειγμα μιας αναδυόμενης νόσου που καταγράφει ανησυχητική αύξηση στην εποχή μας αποτελεί η χολέρα, που δεν λέει να κοπάσει στην Αφρική πρωτίστως αλλά και στην Νοτιοανατολική Ασία και στην ανατολική Μεσόγειο (που βρίσκεται στην γειτονιά μας).
Μέσα στους πρώτους 5 μήνες του 2025 καταγράφηκαν 157.035 κρούσματα χολέρας και 2148 θάνατοι που γνωστοποιήθηκαν στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας από 26 χώρες της Αφρικής, της Νοτιοανατολικής Ασίας και της Ανατολικής Μεσογείου. Μόνο τον περασμένο Απρίλιο, καταγράφηκαν 37.147 νέα κρούσματα χολέρας σε 18 χώρες, αριθμός που αντιστοιχεί σε αύξηση κατά 5% από τα αντίστοιχα επιδημιολογικά στοιχεία του Μαρτίου. Αύξηση 3% καταγράφηκε και στους θανάτους της ίδιας περιόδου από τη νόσο, με 561 ανθρώπους να καταλήγουν από χολέρα. Η χολέρα είναι μια διαρροϊκή νόσος που μπορεί να προληφθεί μέσω εμβολιασμού και το εμβόλιο είναι σε εύχρηστη μορφή σταγόνων για να μπορεί να χορηγείται εύκολα σε βρέφη και παιδιά.
Εξαντλείται το παγκόσμιο απόθεμα πόσιμο εμβολίου χολέρας
Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, το παγκόσμιο απόθεμα πόσιμου εμβολίου χολέρας πρέπει να διατηρείται πάνω από το όριο των 5 εκατ. δόσεων. Ωστόσο, η αυξανόμενη ζήτηση που συντηρείται από την κλιματική αλλαγή, προκαλεί ανησυχητική μείωση του αποθέματος, με συνέπεια εδώ και λίγες ημέρες να έχει συρρικνωθεί σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα των 3.6 εκατ. δόσεων.
Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, οι πλημμύρες και άλλες φυσικές καταστροφές όπως οι σεισμοί, καθώς και οι εμπόλεμες συρράξεις, η εξαθλίωση και η φτώχεια δημιουργούν το κατάλληλο υπόστρωμα για να καταγραφούν επιδημικές εξάρσεις χολέρας, που πλήττουν κυρίως ευάλωτους πληθυσμούς σε αγροτικές περιοχές οι οποίες έχουν υποστεί πλημμυρικά φαινόμενα ή βρίσκονται σε καθεστώς πολέμου και πλήττονται παράλληλα από ανθρωπιστική κρίση όπως ισχύει και για την πολύπαθη Γάζα.
Δυστυχώς η φαρμακοβιομηχανία δεν μπορεί να αντιμετωπίσει «εν μια νυκτί» την απότομη αύξηση της ζήτησης για παραγωγή εμβολίων καθώς οι Μονάδες Παραγωγής Εμβολίων χρειάζονται ένα ορίζοντα 5ετίας για να μπορέσουν να προσαρμόσουν την παραγωγή τους σε νέα δεδομένα, λαμβάνοντας υπόψη πως αναπτύσσουν βιολογικά φάρμακα, μέσα από μια επίπονη και χρονοβόρα διαδικασία.
Εξαιτίας αυτού του συνδυασμού των παραγόντων, οι επιδημικές εξάρσεις χολέρας είναι πολύ πιο δύσκολο να ελεγχθούν και αποτελούν μια ηχηρή προειδοποίηση για την ανάγκη της θωράκισης των συστημάτων Υγείας (ειδικά των πιο ευάλωτων) και την διαρκή αύξηση των προσπαθειών ώστε να υπάρξει ισότιμη πρόσβαση στην υγεία για όλους τους πολίτες ανεξαρτήτως της χώρας στην οποία ζουν.
