Μόλις το 18% του ευρωπαϊκού πληθυσμού αντιπροσωπεύουν τα παιδιά και οι νέοι ηλικίας έως 18 ετών, με προοπτική η αναλογία τους να υποχωρήσει στο 16% έως το 2050.
Το επίπεδο γονιμότητας της Γερμανίας μειώθηκε στο 1,35, στη γειτονική Αυστρία καταποντίστηκε στο 1,32 δηλαδή στο χαμηλότερο ποσοστό γεννήσεων που έχει καταγραφεί ποτέ, ενώ στην Ιταλία ο δείκτης γεννήσεων άγγιξε νέο χαμηλό ρεκόρ (1,18).
Στη Γαλλία, η οποία είναι παραδοσιακά ένα από τα πιο «γόνιμα» έθνη της Ευρώπης, το ποσοστό γονιμότητάς βρέθηκε στο 1,62, στο χαμηλότερο από το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Όσο για την Αγγλία και την Ουαλία αποτελούν μια από τις λίγες εξαιρέσεις στην Ευρώπη, κυρίως λόγω της κατακόρυφης αύξησης των μωρών που γεννιούνται από πατέρες άνω των 60 ετών (+14%), η οποία συνέβαλε στο να προκληθεί η πρώτη πληθυσμιακή άνοδος εδώ και μια πενταετία.
Την δημογραφική κατάρρευση που απειλεί την Ευρώπη φανερώνουν και τα στοιχεία της Eurostat. Σύμφωνα με αυτά, μόνο το 23,6% των ευρωπαϊκών νοικοκυριών είχαν παιδιά και από αυτά περίπου το 50% είχαν μόνο ένα παιδί. Στην Ελλάδα αντίστοιχα το 25,7% των νοικοκυριών είχαν παιδιά (ηλικίας έως 18 ετών) και από αυτά σχεδόν τα μισά ( 482 χιλιάδες ή το 46%) είχαν μόνο ένα παιδί. Οι οικογένειες με δύο παιδιά στην Ελλάδα ανέρχονταν αντιστοιχούν στο 39% των νοικοκυριών με παιδιά, ενώ οι οικογένειες με τρία παιδιά αντιστοιχούσαν στο 15%.
Ωστόσο η πανευρωπαϊκή μείωση των γεννήσεων δεν γίνεται με την ίδια ταχύτητα στην Βόρεια, όσο στη Νότια Ευρώπη. Χώρες όπως η Ιρλανδία, η Ισλανδία, περιοχές της Γαλλίας, της Σουηδίας και της Νορβηγίας αντιστέκονται στην πληθυσμιακή συρρίκνωση, ενώ αντίθετα η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία βλέπουν τις νεότερες γενιές να μειώνονται δραστικά, ίσως και μη αναστρέψιμα. Μοναδική εξαίρεση για την χώρα μας αποτελούν η Κρήτη και τα νησιά των Κυκλάδων και του ΝΑ Αιγαίου, που όπως φαίνεται και στον πίνακα, διαφοροποιούνται από την υπόλοιπη χώρα ως προς την αναλογία παιδιών- ενηλίκων στο σύνολο του γενικού πληθυσμού.
- Διαβάστε επίσης: Δημογραφικό: Μόλις το 2,5% των 30άρηδων είναι γονείς - Με εισοδήματα έως 10.000 ευρώ η πλειοψηφία τους
Δύο ταχύτητες στην Ελλάδα
H Ελλάδα, όπως και η Ισπανία, η Ιταλία και η Πολωνία, ενώ είχαν από την υψηλότερη γονιμότητα (1,85-2,14 παιδιά/γυναίκα) στη γενεά του 1952, έχουν λιγότερα απο1,5 παιδιά στη γενεά του 1982, εξαιτίας των ισχυρών πτωτικών τάσεων (μείωση από 0,4 έως 0,75 παιδιά/γυναίκα). Οι χώρες αυτές, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Δημογραφικών Ερευνών, εντάσσονται πλέον στην ομάδα των ευρωπαϊκών χωρών με ακραία χαμηλή διαγενεακή γονιμότητα.
Ωστόσο η πτώση των γεννήσεων δεν συντελείται με την ίδια ταχύτητα σε όλες τις περιοχές της χώρας. Και αυτό δεν οφείλεται μόνο στο γεγονός ότι οι γυναίκες σε κάποιες από αυτές τις περιοχές κάνουν λίγο περισσότερα παιδιά από ό,τι σε άλλες, αλλά έχει άμεση σχέση και με τη μεταβολή του συνολικού πληθυσμού κάθε περιοχής, «μεταβολή που επηρεάστηκε σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες και από τη μετανάστευση (εσωτερική και εξωτερική) που επηρέασε και το πλήθος των ατόμων σε ηλικία δημιουργίας οικογένειας και απόκτησης παιδιών (στους 20-49 ετών).
Τα νησιά της Περιφέρειας Νότιου Αιγαίου αλλά και περιοχές στην Κρήτη έχουν καταφέρει, βάσει της απογραφής του 2021, να αντιστρέψουν το αρνητικό ισοζύγιο γεννήσεων-θανάτων. Ενδεικτικά είναι τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που δείχνουν πως στην Περιφέρεια Νότιου Αιγαίου ο αριθμός των παιδιών μεταξύ των δύο απογραφών αυξήθηκε κατά 2,3%. Κατά 2,8%, όμως, αυξήθηκαν και οι οικογένειες με παιδιά στη συγκεκριμένη περιφέρεια και πλέον αποτελούν το 40,3% του συνόλου των οικογενειών.
Σε νησιά όπως η Σαντορίνη, η Κως, η Μύκονος, η Κάλυμνος, η Μήλος, η Ρόδος, η Πάρος και η Νάξος οι πληθυσμιακοί δείκτες αυξήθηκαν μεταξύ 2011 και 2021, καθώς η αλματώδης τουριστική ανάπτυξη και τα επαγγέλματα πέριξ του κλάδου κράτησαν νέο σε ηλικία κόσμο στα νησιά αυτά, ενώ έχουν προσελκύσει και οικογένειες με μικρά παιδιά.
Η Κρήτη είναι η μόνη περιφέρεια στην Ελλάδα που παρουσιάζει οριακά θετικό ρυθμό πληθυσμιακής ανάπτυξης, καθώς το θετικό μεταναστευτικό ισοζύγιο υπερκαλύπτει το οριακά αρνητικό φυσικό ισοζύγιο. Αξίζει να σημειωθεί πως ο πληθυσμός στην Κρήτη αυξήθηκε από 623.065 σε 624.410 κατοίκους, κατά την τελευταία απογραφή.
Όσον αφορά τις νεότερες γενεές η όποια πρόβλεψη για τον αριθμό των παιδιών που θα αποκτήσουν είναι δύσκολη. «Αναδύεται π.χ ένα «οικολογικό άγχος», ενισχύεται η αβεβαιότητα των νεότερων γενεών για το μέλλον εξαιτίας εξωτερικών κυρίως παραγόντων (διεθνείς συγκρούσεις – κρίσεις και πανδημίες), αυξάνονται ταχύτατα τα ομόφυλα ζευγάρια, συρρικνώνεται το κράτος πρόνοιας και αρχίζει να συζητείται ακόμη και η αλληλεγγύη μεταξύ κοινωνικοοικονομικών ομάδων και γενεών» συμπεραίνει το ΙΔΕΜ.
Επομένως αναμένεται στη Gen Ζ -τους γεννηθέντες /γεννηθείσες δηλαδή μετά το 1990- μια μείωση τόσο του επιθυμητού, όσο και του τελικά αποκτώμενου αριθμού παιδιών.
