Νέα ευρήματα από τη μελέτη δορυφορικών παρατηρήσεων που διήρκεσαν πάνω από δύο δεκαετίες αποκαλύπτουν ότι οι ήπειροι της Γης έχουν καταγράψει πρωτοφανή απώλεια γλυκού νερού από το 2002, λόγω της κλιματικής αλλαγής, της μη βιώσιμης χρήσης των υπόγειων υδάτων και των ακραίων ξηρασιών. Η μελέτη η οποία διεξήχθη από το Κρατικό Πανεπιστήμιο της Αριζόνα δημοσιεύθηκε στο Science Advances και υπογραμμίζει την εμφάνιση τεσσάρων περιοχών «μεγα-ξήρανσης», όλες στο βόρειο ημισφαίριο.
Η επιστημονική ομάδα προειδοποιεί για σοβαρές συνέπειες για την ασφάλεια των υδάτων, τη γεωργία, την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και την παγκόσμια σταθερότητα. Όπως αναφέρει, οι ηπειρωτικές περιοχές που βιώνουν ξηρασία επεκτείνονται με ρυθμό περίπου διπλάσιο από το μέγεθος της Καλιφόρνια κάθε χρόνο. Και ο ρυθμός με τον οποίο οι ξηρές περιοχές γίνονται ακόμη ξηρότερες ξεπερνά πλέον τον ρυθμό με τον οποίο οι υγρές περιοχές γίνονται πιο υγρές, αντιστρέφοντας μακροχρόνια υδρολογικά πρότυπα.
- Λειψυδρία: Η υπερθέρμανση στραγγίζει τους υδάτινους πόρους – Τι συμβαίνει στην Ελλάδα
- Λειψυδρία: Πόσο κινδυνεύει η Ελλάδα - Τα μέτρα που λαμβάνει η κυβέρνηση
Οι αρνητικές επιπτώσεις αυτής της τάσης για το διαθέσιμο γλυκό νερό είναι συγκλονιστικές. Το 75% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε 101 χώρες που χάνουν γλυκό νερό τα τελευταία 22 χρόνια. Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, ο παγκόσμιος πληθυσμός αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται για τα επόμενα 50 έως 60 χρόνια, ενώ από την άλλη, η διαθεσιμότητα γλυκού νερού μειώνεται δραματικά.
Οι ερευνητές εντόπισαν τον τύπο απώλειας νερού στην ξηρά και, για πρώτη φορά, διαπίστωσαν ότι το 68% προερχόταν μόνο από τα υπόγεια ύδατα συμβάλλοντας στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας περισσότερο από ό,τι οι πάγοι της Γροιλανδίας και της Ανταρκτικής μαζί.
«Αυτά τα ευρήματα στέλνουν ίσως το πιο ανησυχητικό μήνυμα μέχρι σήμερα σχετικά με τον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής στους υδάτινους πόρους μας», δήλωσε ο Jay Famiglietti, ερευνητής της μελέτης και καθηγητής Global Futures στη Σχολή Βιωσιμότητας του ASU. «Οι ήπειροι στεγνώνουν, η διαθεσιμότητα γλυκού νερού συρρικνώνεται και η άνοδος της στάθμης της θάλασσας επιταχύνεται. Οι συνέπειες της συνεχιζόμενης υπερβολικής χρήσης υπόγειων υδάτων θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την ασφάλεια των τροφίμων και του νερού για δισεκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Στο πλαίσιο αυτό, απαιτείται άμεση δράση για την παγκόσμια ασφάλεια των υδάτων, όπως αναφέρει η μελέτη.
Οι ερευνητές αξιολόγησαν δεδομένα για περισσότερες από δύο δεκαετίες από τις αποστολές ΗΠΑ-Γερμανίας Gravity Recovery and Climate Experiment (GRACE) και GRACE-Follow On (GRACE-FO), εξετάζοντας πώς και γιατί η αποθήκευση νερού στην ξηρά έχει αλλάξει από το 2002. Η αποθήκευση νερού στην ξηρά περιλαμβάνει όλο το νερό της επιφάνειας και της βλάστησης της Γης, την υγρασία του εδάφους, τον πάγο, το χιόνι και τα υπόγεια ύδατα που είναι αποθηκευμένα στην ξηρά.
«Είναι εντυπωσιακό το πόσο μη ανανεώσιμο νερό χάνουμε», δήλωσε ο Hrishikesh A. Chandanpurkar, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης και ερευνητής για το ASU. «Οι παγετώνες και τα βαθιά υπόγεια ύδατα είναι ένα είδος αρχαίων καταπιστευματικών ταμείων. Αντί να τα χρησιμοποιούμε μόνο σε περιόδους ανάγκης, όπως μια παρατεταμένη ξηρασία, τα θεωρούμε δεδομένα. Επίσης, δεν προσπαθούμε να αναπληρώσουμε τα συστήματα υπόγειων υδάτων κατά τη διάρκεια των υγρών ετών και έτσι οδεύουμε προς μια επικείμενη χρεοκοπία γλυκού νερού».
Σημείο καμπής και επιδείνωση της ηπειρωτικής ξήρανσης
Η μελέτη εντόπισε αυτό που φαίνεται να είναι ένα σημείο καμπής γύρω στο 2014-15, κατά τη διάρκεια μιας περιόδου που θεωρείται «μέγα Ελ Νίνιο». Τα ακραία κλιματικά φαινόμενα άρχισαν να επιταχύνονται και, ως αποτέλεσμα, η χρήση των υπόγειων υδάτων αυξήθηκε και η ηπειρωτική ξήρανση ξεπέρασε τους ρυθμούς τήξης των παγετώνων και των πάγων.
Ένας από τους βασικούς παράγοντες που συμβάλλουν στην ηπειρωτική ξήρανση είναι τα αυξανόμενα ακραία φαινόμενα ξηρασίας στα μέσα γεωγραφικά πλάτη του βόρειου ημισφαιρίου, για παράδειγμα, στην Ευρώπη. Επιπλέον, στον Καναδά και τη Ρωσία, το λιώσιμο του χιονιού, του πάγου και του μόνιμα παγωμένου εδάφους αυξήθηκε την τελευταία δεκαετία και η συνεχιζόμενη εξάντληση των υπόγειων υδάτων παγκοσμίως αποτελεί σημαντικό παράγοντα.
