Ροή
Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής θα γίνουν ακόμη πιο έντονες και καταστροφικές σε πολύ πιο σύντομο χρόνο από αυτόν που είχε αρχικά προβλεφθεί ακόμη και αν η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη κυμανθεί γύρω από το όριο του +1,5 βαθμού Κελσίου που είχε προωθήσει η Συμφωνία του Παρισιού. Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα της έκθεσης της Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ για την Αλλαγή του Κλίματος που δόθηκε τη Δευτέρα στη δημοσιότητα, η οποία επισημαίνει ότι ο πλανήτης αναμένεται να φθάσει το όριο του +1,5 βαθμού Κελσίου σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή γύρω στο 2030 ενώ μέσα στα επόμενα χρόνια η αύξηση προβλέπεται ότι θα συνεχιστεί και θα μπορούσε να ξεπεράσει και τους 4 βαθμούς Κελσίου αν οι εκπομπές που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου συνεχιστούν με τον ίδιο ρυθμό.
Οι εκτιμήσεις αυτές δεν είναι κάτι πρωτάκουστο αλλά συμφωνούν σε πολλά σημεία με τις προβλέψεις του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (WMO), ο οποίος έναν χρόνο νωρίτερα είχε επισημάνει ότι οι θερμοκρασίες σε όλον τον κόσμο θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν τα επόμενα πέντε χρόνια και μπορεί να αυξηθούν κατά περισσότερο από 1,5 βαθμό Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.
O WMO, στις δικές του προβολές, είχε σημειώσει ότι υπάρχει 20% πιθανότητα οι μέσες ετήσιες θερμοκρασίες να φτάσουν το όριο του 1,5 βαθμού οποιοδήποτε έτος μεταξύ του 2020 και του 2024. Μάλιστα, όπως είχε αναφέρει, μέσα σε αυτό το διάστημα είναι "πιθανόν" οι θερμοκρασίες να σημειώνουν ετήσια άνοδο τουλάχιστον 1 βαθμό Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, με συνέπειες οι οποίες διαφοροποιούνται ανά περιοχή (η νότια Αφρική και η Αυστραλία θεωρείται πιθανό ότι θα υποστούν μεγαλύτερη ξηρασία από ό,τι συνήθως, ενώ η Ευρώπη θα αντιμετωπίσει περισσότερες καταιγίδες και η περιοχή του Βορείου Ατλαντικού περισσότερους ανέμους).
Ομοίως, έκθεση του Περιβαλλοντικού Προγράμματος των ΗΕ (UNEP) που δημοσιεύθηκε πριν από αρκετούς μήνες σημειώνει ότι οι καταστροφές που θα προκαλέσει η κλιματική αλλαγή ξεπερνούν αυτές της πανδημίας του κορονοϊού και όπως είχαν εκτιμήσει οι εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ, ο κόσμος οδηγείται σε αύξηση της θερμοκρασίας κατά 3 βαθμούς Κελσίου, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Η αλλαγή πλεύσης
«Η σταθεροποίηση του κλίματος θα απαιτήσει μια ισχυρή, ταχεία και με διάρκεια μείωση των εκπομπών των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου για να φθάσουμε στην ουδετερότητα άνθρακα», αναφέρει ο Πανμάο Ζάι, συμπρόεδρος της ομάδας των εμπειρογνωμόνων που επεξεργάστηκε αυτή την πρώτη πτυχή της έκθεσης της Διακυβερνητικής. Στο ίδιο πλαίσιο, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, δηλώνει ότι «η έκθεση αυτή οφείλει να σημάνει το τέλος του άνθρακα και των ορυκτών καυσίμων πριν καταστρέψουν τον πλανήτη». Αυτό , σε μια δεύτερη ανάγνωση, σημαίνει ότι οι πολιτικές και τα μέτρα που έχουν υιοθετηθεί μέχρι σήμερα δεν αρκούν.
Ο ευρωπαϊκός νόμος για το κλίμα που εγκρίθηκε τον Ιούνιο του 2021 μετατρέπει την πολιτική δέσμευση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας για την ουδετερότητα της ΕΕ έως το 2050 σε δεσμευτική υποχρέωση για την ΕΕ και τα κράτη μέλη. Αυξάνει τον στόχο της ΕΕ για μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (GHG) έως το 2030 από 40% σε τουλάχιστον 55%, σε σύγκριση με το επίπεδο του 1990. Οι κυβερνήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο έχουν αναλάβει δεσμεύσεις να καταστούν οι χώρες τους ανθρακικά ουδέτερες αλλά στην πράξη, σε όποιο σενάριο και αν μελετήσουμε, αυτός είναι μάλλον ένας ουτοπικός στόχος. Όπως φαίνεται, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να κινηθούν προς δύο συγκεκριμένους άξονες: τη θέσπιση μεσοπρόθεσμων, επιτεύξιμων και ελέγξιμων στόχων και την αλλαγή του «μείγματος» των μέτρων που θα επιτευχθεί η μείωση των εκπομπών με τρόπο που δεν θα πλήττει τις τοπικές κοινωνίες και τις πιο ευάλωτες οικονομίες αλλά ούτε και μονομερώς συγκεκριμένους (βιομηχανικούς και ενεργειακούς) τομείς.
Στο πλαίσιο αυτό, η Διάσκεψη για το Κλίμα στη Γλασκώβη της Σκωτίας τον Νοέμβριο αναμένεται να είναι η πιο σημαντική συνάντηση για την κλιματική αλλαγή από τη σύναψη της συμφωνίας του Παρισιού το 2015 και υπάρχουν μεγάλες προσδοκίες (ιδίως ως προς τη χρηματοδότηση των δράσεων για το κλίμα με τρόπο δίκαιο για τις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες) ότι θα επιτύχει σημαντική πρόοδο στη μάχη ενάντια στην αύξηση της θερμοκρασίας.
Ήδη τα φτωχότερα κράτη κάνουν παραλληλισμούς με την πανδημία Covid-19. Λένε ότι η αποτυχία παράδοσης εμβολίων και η οικονομική ανάκαμψη μετά από την υγειονομική κρίση, θα στείλει ένα σήμα ώστε αυτές οι χώρες να μην βρεθούν και πάλι, ως οι συνήθεις ασθενείς, στο στόχαστρο όταν οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής καταστούν εντονότερες.
