Ροή
Την επόμενη πενταετία συνολικά 250.000 τ.μ. (GLA) νέων εμπορικών χώρων αναμένεται να εισέλθουν στην αγορά, με τα 140 χιλ. τ.μ. να αναμένονται στην Αθήνα (Αττική), συμπεριλαμβανομένων του Vouliagmenis Mall, της Marina Galleria (συνολικές επενδύσεις κοντά στα 470-500 εκατ. ευρώ) και του πάρκου λιανικής (Retail Park, με τη Fourlis, επένδυση 55 εκατ. ευρώ) που θα αναπτυχθούν από τη Lamda Development στο Project του Ελληνικού.
Ο όγκος των επενδυτικών συναλλαγών σε περιουσιακά στοιχεία λιανικής το τρίτο τρίμηνο του 2022 ήταν περίπου 150 εκατ. ευρώ, πολύ υψηλότερος σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο, με τη μεγαλύτερη συναλλαγή να είναι η εξαγορά από τη Lamda Development του 21.200 τ.μ. McArthurGlen designer outlet mall στα Σπάτα, επιφάνειας 21.200 τ.μ., με ακαθάριστη αξία ενεργητικού 109 εκατ. ευρώ, με τη Varde Partners να ολοκληρώνει επίσης την πώληση του μεριδίου της 31,7% της Lamda Mall S.A. στον πλειοψηφικό μέτοχο, Lamda Development, με ποσό 109 εκατ. ευρώ, συναλλαγή που δεν περιλαμβάνεται στο ποσό των 150 εκατ. ευρώ που αναφέρθηκε παραπάνω.
Αυτά αναφέρει, μεταξύ άλλων, σχετική ανάλυση της Cushman & Wakefield Proprius για την αγορά retail της Αττικής στο Q3 2022. Όπως σημειώνεται, η Lamda Malls έχει στην ιδιοκτησία της το 52.500 τ.μ. GLA Golden Hall στην Αθήνα και των 46.000 τ.μ. Mediterranean Cosmos στη Θεσσαλονίκη (δεν γίνεται αναφορά για το The Mall Athens). Σε σχέση με τις νέες εξελίξεις, νέο πάρκο λιανικής κατά μήκος της ακτής Δυμαίων στην Πάτρα βρίσκεται υπό ανάπτυξη από την Ten Brinke, με 50% συμμετοχή του Ομίλου Fourlis ο οποίος σχεδιάζει να ανοίξει κατάστημα ΙΚΕΑ σε 5.300 τ.μ..
Δεκάδες deals και openings
Σύμφωνα με την εταιρεία συμβούλων σε ακίνητα, μία από τις μεγαλύτερες στην Ελλάδα, υπήρξε συγκρατημένη αισιοδοξία για το λιανικό εμπόριο (LEASING ACTIVITY) το 2022. Η Cushman & Wakefield Proprius κατέγραψε σημαντική απορρόφηση στο retail με 40 νέα deals το 3ο τρίμηνο του 2022 στις βασικές αγορές λιανικής της Ελλάδας, μαζί με τα εμπορικά κέντρα. Κατά τη διάρκεια του τριμήνου σημειώθηκαν ορισμένα αξιοσημείωτα openings, συμπεριλαμβανομένου του 13ου καταστήματος Carrefour που εγκαινιάστηκε τον Αύγουστο στον Πειραιά, το πρώτο μη franchise κατάστημα στην Ελλάδα. Επίσης, η Κωτσόβολος άνοιξε το πρώτο ενεργειακά πιστοποιημένο κατάστημα 2.200 τ.μ. στην Καλλιθέα και η πολωνική Pepco άνοιξε καταστήματα στο Piraeus Retail Park, στον Ρέντη (Πέτρου Ράλλη) αλλά και στο Fashion City Outlet στη Λάρισα, ενώ ανακοίνωσε εγκαίνια στο εμπορικό κέντρο Avenue στο Μαρούσι. Τα Pop-up stores άνοιξαν στο Nammos Village στη Μύκονο από τα brand Lowe και Louis Vuitton. Το brand ‘ALE (fashion), συμφώνησε για την μίσθωσης καταστήματος στο εμπορικό κέντρο River West και η γαλλική μάρκα Laredoute άνοιξε κατάστημα κατά μήκος της Λ. Κηφισίας στο Χαλάνδρι. Η JD Sports (γνωστό sports and street fashion brand) άνοιξε το πρώτο της κατάστημα στην Ελλάδα στο Smart Park στα Σπάτα (Reds) ενώ ένα κατάστημα drive-thru McDonald's άνοιξε στη Δυτική Θεσσαλονίκη.
Ενοίκια και αποδόσεις – Το απόθεμα χώρων
Τα επίπεδα ενοικίων παρέμειναν σχετικά σταθερά στο γ’ τρίμηνο, σε αρκετές αγορές παρατηρούνται μέτριες τάσεις ανάπτυξης, ωστόσο οι λιανοπωλητές είναι αβέβαιοι όσον αφορά τις προβλέψεις του κύκλου εργασιών.
Αναφορικά με τα ενοίκια, στο γ’ τρίμηνο 2022 κατά μέσο όρο τα prime rents στο Κέντρο – Οδός Ερμού φτάνουν σε 275 ευρώ/τ.μ./μηνιαίως (στα 260 ευρώ 2020-2021, στα 280 ευρώ το 2029. Στη Γλυφάδα φτάνουν σε 140 ευρώ/τ.μ. τον μήνα (130-125 ευρώ το 2020-2021, στα 140 ευρώ το 2028), στη Θεσσαλονίκη – Τσιμισκή 130 ευρώ/τ.μ. τον μήνα (125 ευρώ το 2021, 140 ευρώ την περίοδο 2018 – 2019). Στην Κηφισιά ανέρχονται σε 110 ευρώ/τ.μ. τον μήνα (110 ευρώ το 2021, στα 115 ευρώ τα αμέσως προηγούμενα έτη), στον Πειραιά 80 ευρώ/τ.μ. τον μήνα (75 ευρώ την περίοδο 2020 – 2021, 80 ευρώ τα έτη 2018 – 2019). Στο Κολωνάκι κατά μέσο όρο ανέρχονται σε 95 ευρώ/τ.μ. τον μήνα, στην Πάτρα σε 75 ευρώ/τ.μ./μήνα και στο Ηράκλειο σε 90 ευρώ/τ.μ./μήνα.
Σε σχέση με τα Prime yields, η έρευνα της Cushman & Wakefield Proprius κάνει λόγο για αποδόσεις 6% στη Γλυφάδα (6,25% το 2021, 7,2% την περίοδο 2016-2018), στο 5,5% στο κέντρο Αθήνας – Οδός Ερμού (5,5% 2020-2021, 6,9% τα έτη 2026-2017), για 6% στη Θεσσαλονίκη – Τσιμισκή (6,1% τα έτη 2020-2021, 7% την περίοδο 2016 – 2018). Στο Κολωνάκι η απόφοση φτάνει σε 6,4%, στην Πάτρα 6,5%, στο Ηράκλειο Κρήτης 6,5%.
Στην Αθήνα υπάρχει απόθεμα (SHOPPING CENTRE STOCK) 353.600 τ.μ. και επικείμενες αναπτύξεις χώρων επιφάνειας συνολικά 140.000 τ.μ., στη Θεσσαλονίκη απόθεμα 133.500 τ.μ., στη Λάρισα 26.700 τ.μ., στην Κόρινθο 15.000 τ.μ. και σε άλλα μέρη της Ελλάδας συνολικά 82.600 τ.μ. (σύνολο χώρας 611.400 τ.μ.).
Στην έρευνα γίνεται αναφορά σε βασικές αναπτύξεις που ολοκληρώθηκαν το 2022 όπως το retail park στο Νέο Φάληρο – Πειραιώς, ανάπτυξη 14.555 τ.μ. από Ten Brinke, ιδιοκτησίας Trade Estates ομίλου Fourlis, με μισθωτές όπως οι AΒ Super Market , LC Waikiki, Orchestra, Moustakas, Pepco, McDonald κ.α.. Όπως επίσης γίνεται αναφορά και σε κάποιες βασικές συναλλαγές που ξεχώρισαν νωρίτερα στο γ’ τρίμηνο 2022 όπως (περιοχή, είδος καταστήματος, επιφάνεια, μίσθωση):
Skoufa Str.-Kolonaki/ Athens, Women’s Fashion 115 τ.μ., new lease
Stadiou Str.- Athens, Women’s Fashion, 553 τ.μ., new lease
Kifisias Av.- Chalandri, La redoute, 1.584 τ.μ., new lease
Gounari Str. & Aristeidou Str. – Piraeus, Carrefour, 370 τ.μ., new lease
Voukourestiou Str.- Kolonaki/ Athens, Women’s Fashion, 95 τ.μ., new lease
Argyropoulou Str.- Kifisia, Butlers, 560 τ.μ., new lease
Mesogeion Av.- Chalandri, Energy Servicer, 1.460 τ.μ., new lease
Kassaveti Str- Kifissia, Holland & Barett, 180 τ.μ., new lease
Tsimiski Str.- Thessaloniki, Follie Follie, 140 τ.μ., New lease
Tsimiski Str.- Thessaloniki, Germanos store, 410 τ.μ., new lease.
