Οι 27 χώρες της ΕΕ απέτυχαν πριν λίγες ημέρες να βρουν μια τεχνική-επιστημονική λύση για την συνέχιση της κυκλοφορίας της γλυφοσάτης, της διάσημης πλέον δραστικής ουσίας που χρησιμοποιείται σε ζιζανιοκτόνα με μεγάλη επιτυχία αλλά και με πολλές υποψίες περί συνεπειών σε ανθρώπους , περιβάλλον και άγρια ζωή.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Η γλυφοσάτη είναι το βασικό στοιχείο των ζιζανιοκτόνων που καταστρέφουν σχεδόν ότι είναι πράσινο. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιείται ευρέως, παγκοσμίως και σε πολύ μεγάλες ποσότητες. Οι αγρότες της συμβατικής γεωργίας, πίνουν νερό στο όνομά της, ενώ οι ασχολούμενοι με τη βιολογική καλλιέργεια την αναφέρουν συνεχώς ως παράδειγμα προς αποφυγή. Είναι προφανές ότι ένα τέτοιο συστατικό να έχει τραβήξει την προσοχή όλων όσων ασχολούνται με την προστασία της δημόσιας υγείας, των καταναλωτών, την προστασία του περιβάλλοντος και της άγριας ζωής.
Οι αντιρρήσεις είχαν βασισθεί σε έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας το 2015 περί πιθανής πρόκλησης καρκίνων από τη χρήση της δραστικής αυτής.
Η έγκριση κυκλοφορίας της σε Ευρωπαϊκό έδαφος, έληξε πριν ένα χρόνο, μετά από 10ετή περίοδο. Λόγω έλλειψης σοβαρού υποκατάστατου, αλλά και μέχρι να ολοκληρωθούν ενέργειες τεκμηρίωσης προκειμένου να κάνει πρόταση ανανέωσης ή όχι, η ΕΕ έδωσε προσωρινή άδεια κυκλοφορίας για ένα ακόμη χρόνο, μέχρι τις 15 Δεκεμβρίου 2023. Έτσι, η άδεια κυκλοφορίας της πρέπει να ανανεωθεί άμεσα. Στο ενδιάμεσο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, διεξήγαγε πλήθος μελετών κι ερευνών για την απόδειξη ή απόρριψη των βασικών κατηγοριών που έχουν εκφραστεί για την δραστική αυτή ουσία: την πρόκληση καρκινογένεσης, πρόκλησης σοβαρών βλαβών στα μάτια, επιπτώσεις στο υδάτινο οικοσύστημα, την βιοποικιλότητας, την πρόκληση νευροτοξικότητας.
Ακολούθησε ένα μαραθώνιος διαβουλεύσεων και αντεγκλήσεων μεταξύ κρατών, μη κυβερνητικών οργανώσεων, επιστημόνων, εταιρειών για να καταλήξουμε στις 19 Σεπτεμβρίου 2023, όπου η Επιτροπή δημοσιοποίησε τη θέση που διαμόρφωσε με βάση τα όσα αποτελέσματα συνέλεξε. Πρότεινε, την συνέχιση της χρήσης της δραστικής, αφού κατά την γνώμη της καμιά κατηγορία δεν αποδείχθηκε σαφώς, ενώ υπήρξαν κάποιοι αστερίσκοι αναφορικά με το θέμα της νευροτοξικότητας καθώς και τις επιπτώσεις στην βιοποικιλότητα.
Οι χώρες μέλη της ΕΕ, είχαν στο ενδιάμεσο αυτό διάστημα εκφράσει ποικίλες θέσεις, απόψεις, φοβέρες και παλικαρισμούς, ενώ αποτέλεσε και πεδίο πολιτικών συμβιβασμών στη Γερμανία. Υπό την πίεση της κοινής γνώμης, η οποία δικαιολογημένα ανησυχεί για την χρήση τέτοιων δραστικών που συνοδεύονται και με ένα σωρό αναφορές, άλλες χώρες μιλούσαν για περιορισμούς στη χρήση, άλλες για κατάργηση, άλλες για χορήγηση άδειας για μικρό χρονικό διάστημα.
Η μόνη χώρα με ξεκάθαρη αυτή τη στιγμή θέση είναι το Λουξεμβούργο, το οποίο έχει απαγορεύσει τη χρήση της στο έδαφός της.
H Γαλλία, στην αρχή της χρονιάς δια στόματος Μακρόν, είχε εξαγγείλει ένα πρόγραμμα στήριξης των αγροτών της αξίας 215 εκ ευρώ, προκειμένου οι αγρότες της να παράγουν προϊόντα χωρίς τη χρήση της δραστικής. Στην Γερμανία, η γλυφοσάτη αποτέλεσε ήδη από το 2021 αντικείμενο διαπραγμάτευσης μεταξύ των κομμάτων του συνασπισμού που κυβερνάει τη χώρα. Οι συμμετέχοντες, υπέγραψαν τότε συμφωνία, ότι η δραστική θα αποσυρθεί από τη γερμανική αγορά, μέχρι το τέλος του 2023. Σημειώνεται ότι οι Πράσινοι έχουν στην ευθύνη τους το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Γεωργίας.
Την προηγούμενη Παρασκευή 13 Οκτωβρίου, συνεδρίασε για 2 ημέρες κεκλισμένων των θυρών η Μόνιμη Επιτροπή ζώων, φυτών, τροφίμων και ζωοτροφών (RAFF), η οποία αποτελείται από τεχνικούς εμπειρογνώμονες των χωρών μελών, χωρίς να συγκεντρώσει την απαραίτητη πλειοψηφία απόφασης επί της πρότασης της Κομισιόν. Η άποψή της δεν ενέχει ούτως ή άλλως θέση νόμου, είναι δηλαδή συμβουλευτική, αλλά είναι προφανές ότι εάν γνωμοδοτούσε θετικά θα άνοιγε ο δρόμος για την Επιτροπή να χορηγήσει την επόμενη δεκαετή άδεια κυκλοφορίας του σκευάσματος.
Η όποια απόφαση, θετική ή αρνητική, λόγω της κρισιμότητας του θέματος θα έπρεπε να ληφθεί όχι με απλή αλλά με ενισχυμένη πλειοψηφία, που σημαίνει ότι απαιτείται εκτός του πλειοψηφικού αριθμού κρατών, να συγκεντρώνουν τουλάχιστον το 65% του Ευρωπαϊκού πληθυσμού. Άρα «πολιτικό μασάζ» σε μικρές χώρες με ανταλλάγματα θα είχε περιορισμένη επιτυχία. Η αποχή όμως μεγάλων χωρών από την ψηφοφορία δεν επέτρεψε την λήψη καμίας απόφασης.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, διότι όπως αναφέρθηκε η επιτροπή συνεδρίασε κεκλισμένων των θυρών, κατά της συνέχισης κυκλοφορίας της δραστικής, εμφανίστηκαν 3 χώρες: Αυστρία, Κροατία και Λουξεμβούργο. Η Ολλανδία, Γερμανία, Βουλγαρία, Βέλγιο, Μάλτα και Γαλλία προτίμησαν την αποχή και οι υπόλοιπες θετικά.
Μη έχοντας τη θετική ψήφο της τεχνικής επιτροπής, το θέμα θα παραπεμφθεί άμεσα σε διάφορες τεχνικές και πολιτικές επιτροπές με την τελική απόφαση να την πάρει το Κολλέγιο των Επιτρόπων περί τα μέσα Νοεμβρίου, δηλαδή τα κράτη Μέλη.
