Με προσδοκίες για μια νέα αναβάθμιση του ελληνικού αξιόχρεου ακόμα πιο ψηλά εντός της επενδυτικής βαθμίδας μπαίνει το 2026, αλλά και με προκλήσεις, τις οποίες οι οίκοι αξιολόγησης παρακολουθούν στενά.
Το 2025 υπήρξε έτος-ορόσημο, καθώς τον Μάρτιο η Moody’s έγινε ο τελευταίος οίκος αξιολόγησης που έδωσε investment grade στην ελληνική οικονομία. Μέσα στη χρονιά υπήρξαν επίσης νέες αναβαθμίσεις από τις DBRS, S&P και Fitch. Η Scope είχε προηγηθεί αναβαθμίζοντας την Ελλάδα σε «BBB» από τον Δεκέμβριο του 2024, ενώ μέσα στο 2025 αναβάθμισε το outlook της ελληνικής αξιολόγησης σε «θετικό».
Πολύ συχνά, οι οίκοι αξιολόγησης να «προϊδεάζουν» πριν από κάθε μεταβολή πιστοληπτικής αξιολόγησης, μεταβάλλοντας πρώτα το outlook. Υπ’ αυτή και μόνο την έννοια, η Scope -με τα σημερινά δεδομένα- έχει αυξημένες πιθανότητες να είναι, χρονικά, ο πρώτος οίκος που θα προχωρήσει σε μια νέα αναβάθμιση του ελληνικού αξιόχρεου.
Ωστόσο, αφενός το θετικό outlook δεν οδηγεί απαραίτητα σε αναβάθμιση, αφετέρου το παραπάνω δεν αποτελεί κανόνα. Για παράδειγμα, στο παρελθόν οίκοι αξιολόγησης έχουν προχωρήσει σε απευθείας αναβαθμίσεις χωρών με «σταθερό» outlook, όταν έκριναν ότι τα θεμελιώδη μεγέθη είχαν ήδη βελτιωθεί ταχύτερα από τις αρχικές εκτιμήσεις.
Οι κρίσιμες ημερομηνίες
Ο «χορός» των αξιολογήσεων για το ελληνικό χρέος ανοίγει με την DBRS στις 6 Μαρτίου και τη Moody’s στις 13 Μαρτίου. Θα ακολουθήσει η Scope στις 20 Μαρτίου, η S&P στις 24 Απριλίου και η Fitch στις 8 Μαΐου.
Ο δεύτερος γύρος ξεκινά στις 4 Σεπτεμβρίου με την DBRS. Ακολουθούν οι Moody’s και Scope που -αν δεν υπάρξουν αλλαγές στα ημερολόγιά τους έως τότε- θα ανακοινώσουν τις αξιολογήσεις τους για την Ελλάδα ταυτόχρονα, στις 18 Σεπτεμβρίου. Στις 23 Οκτωβρίου θα ακολουθήσει η S&P και στις 6 Νοεμβρίου η Fitch.
Τα «δυνατά» σημεία
Οι πιο πρόσφατες αξιολογήσεις της Ελλάδας από τους πέντε οίκους σκιαγραφούν μια εικόνα σαφώς βελτιωμένη, αν και όχι χωρίς προκλήσεις. Παρά τις διαφορές στη μεθοδολογία, το βασικό αφήγημα είναι κοινό, ότι δηλαδή η χώρα έχει εισέλθει σε φάση δημοσιονομικής κανονικότητας και αποκλιμάκωσης κινδύνου.
Κοινός παρονομαστής είναι η διατηρήσιμη δημοσιονομική υπεραπόδοση. Και οι πέντε οίκοι αναγνωρίζουν ότι τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα αποτελούν πλέον νέο σημείο αναφοράς.
Δεύτερος άξονας σύγκλισης των αναλυτών, η ταχεία αποκλιμάκωση του λόγου χρέους προς ΑΕΠ. Αν και το χρέος παραμένει πολύ υψηλό, όλοι συμφωνούν ότι η δυναμική του έχει αλλάξει ουσιαστικά.
- Διαβάστε ακόμα - ΟΔΔΗΧ: Προς νέα πρόωρη αποπληρωμή δανείων 8,8 δισ. ευρώ το 2026
Τρίτος κοινός καταλύτης είναι η ανθεκτική οικονομική ανάπτυξη, κοντά ή πάνω από το 2%, σε ένα περιβάλλον επιβράδυνσης στην Ευρωζώνη.
Τέλος, κοινό στοιχείο στις αναλύσεις των οίκων αξιολόγησης είναι και η εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος. Παρά τις διαφορετικές οπτικές, όλοι συμφωνούν ότι οι συστημικοί κίνδυνοι έχουν μειωθεί αισθητά, με υποχώρηση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων, ενίσχυση της κεφαλαιακής επάρκειας και αποκατάσταση της κερδοφορίας.
Οι προκλήσεις
Στο σύνολό τους, οι οίκοι σχολιάζουν ότι το υψηλό δημόσιο χρέος εξακολουθεί να (περι)ορίζει τον βαθμό ελευθερίας της πολιτικής και να αυξάνει την ευαισθησία της ελληνικής οικονομίας.
Ως επίμονη πρόκληση προσδιορίζονται και οι εξωτερικές ανισορροπίες. Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών και η εξάρτηση από εισαγωγές εμφανίζονται ως βασικός παράγοντας που συγκρατεί το rating.
Ως κίνδυνο προσδιορίζεται και το ενδεχόμενο χαλάρωσης της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Και οι πέντε οίκοι προειδοποιούν ότι αποδυνάμωση της μεταρρυθμιστικής πορείας θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά την ελληνική αξιολόγηση.
Τέλος, παράγοντας αβεβαιότητας παραμένουν τα εξωτερικά σοκ (γεωπολιτικές εξελίξεις, εμπορικές εντάσεις και ενεργειακές τιμές) με την Ελλάδα να παραμένει, παρά τη βελτιωμένη της ανθεκτικότητα, εκτεθειμένη στο διεθνές περιβάλλον.
Πολιτική σταθερότητα και δημογραφικό
Πέραν των παραπάνω, οι οίκοι αξιολόγησης, αν και με διαφορετική ένταση και ύφος ο καθένας, στέκονται ευρύτερα στο θέμα της πολιτικής σταθερότητας, αλλά και στην «πληγή» του δημογραφικού.
Στο σκέλος της πολιτικής σταθερότητας, η DBRS είναι ο οίκος που αναφέρεται με τη μεγαλύτερη ευθύτητα στο ζήτημα. Τονίζει ότι η διακομματική δέσμευση στη δημοσιονομική πειθαρχία και η συνέχεια της οικονομικής πολιτικής ενισχύουν την πιστοληπτική εικόνα της Ελλάδας, ενώ ταυτόχρονα αναγνωρίζει ότι όσο πλησιάζει ο εκλογικός κύκλος αυξάνεται ο κίνδυνος επιβράδυνσης της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας. Σε παρόμοιο μήκος κύματος, η Fitch υπογραμμίζει την «ισχυρή δέσμευση της κυβέρνησης στη δημοσιονομική σύνεση» την οποία χαρακτηρίζει ως «ιδιαίτερα αξιόπιστη» και βασισμένη σε «ευρεία κοινωνική συναίνεση».
Το δημογραφικό εμφανίζεται όλο και πιο έντονα ως ζήτημα ενδιαφέροντος για τους οίκους αξιολόγησης. Η S&P έχει περιγράψει ξεκάθαρα τη συρρίκνωση και τη γήρανση του ελληνικού πληθυσμού ως «μακροπρόθεσμο διαρθρωτικό περιορισμό του δυνητικού ρυθμού ανάπτυξης», ακόμη και μετά τις σημαντικές μεταρρυθμίσεις των τελευταίων ετών. Η Moody’s επίσης αναμένει «ουσιαστικές πιέσεις στην ανάπτυξη» λόγω δημογραφικού, όπως και η Scope που υπογραμμίζει τους κινδύνους από τη γήρανση του πληθυσμού, την υπογεννητικότητα και την εκροή εξειδικευμένων νέων επαγγελματιών.
