Mε τη στεγαστική κρίση να μετατρέπεται σε μείζον πολιτικό και κοινωνικό ζήτημα για την Ευρώπη, η Κομισιόν να παρουσιάζει για πρώτη φορά ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την προσιτή κατοικία. Το αυξανόμενο κόστος στέγασης μοιάζει με μια «νέα πανδημία» που σαρώνει την Γηραιά Ήπειρο, υπογράμμισε ο δήμαρχος της Βαρκελώνης, προτρέποντας την ΕΕ να ανταποκριθεί στην κρίση απελευθερώνοντας δισ. ευρώ σε χρηματοδότηση για τις περιοχές που έχουν πληγεί περισσότερο σύμφωνα με τον Guardian.
Η ΕΕ αναμένεται να παρουσιάσει το πρώτο της σχέδιο στέγασης την Τρίτη, μετά από διαβουλεύσεις με ειδικούς, ενδιαφερόμενους φορείς και πολίτες. Για μήνες, όσοι βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της κρίσης προειδοποιούν ότι το πρόβλημα είναι πολύ μεγάλο για να αγνοηθεί. «Η νέα πανδημία που επηρεάζει τις ευρωπαϊκές πόλεις ονομάζεται κόστος στέγασης», τόνισε ο Ζάουμε Κολμπόνι, δήμαρχος της Βαρκελώνης.
Η εκτίναξη των τιμών κατοικίας από τη Λισαβόνα έως το Ταλίν και την Αθήνα έχει μετατρέψει τη στέγη σε έναν από τους πιο οξείς κοινωνικούς «πονοκεφάλους» της Ευρώπης. Υπό το βάρος αυτής της πραγματικότητας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζεται να εγκρίνει το πρώτο στην ιστορία της ΕΕ σχέδιο για οικονομικά προσιτή κατοικία, σηματοδοτώντας μια σαφή μετατόπιση πολιτικής σε έναν τομέα όπου μέχρι σήμερα διατηρούσε περιορισμένο ρόλο.
Τον τελευταίο χρόνο, 17 δήμαρχοι που εκπροσωπούν περισσότερους από 20 εκατ. ανθρώπους (ανάμεσά τους και η ελληνική πρωτεύουσα) καλούν την ΕΕ να κάνει περισσότερα για να αντιμετωπίσει την «κοινωνική έκτακτη ανάγκη»: το ραγδαία αυξανόμενο κόστος των ακινήτων και των ενοικίων, το οποίο, όπως λένε, έχει σπείρει την ανισότητα, έχει επιβαρύνει τον κοινωνικό ιστό και, σε ορισμένες περιπτώσεις, έχει συμβάλει στην άνοδο της ακροδεξιάς.
Από την Αθήνα μέχρι το Άμστερνταμ και από την Μπολόνια μέχρι τη Βουδαπέστη, οι δήμαρχοι καλούν την ΕΕ να δρομολογήσει ένα ταμείο προσιτής στέγασης, παρόμοιο με το πρόγραμμα NextGenerationEU της εποχής του Covid-19, για να βοηθήσει στην κινητοποίηση τουλάχιστον 300 δισ. ευρώ ετησίως σε δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις για την ενίσχυση της κοινωνικής και προσιτής στέγασης.
«Πρόκειται για μια πραγματική κρίση και δεν αρκεί απλώς να μιλάμε για αυτήν», δηλώνει στο Politico ο Ευρωπαίος επίτροπος Στέγασης, Νταν Γιόργκενσεν, ξεκαθαρίζοντας ότι η αδράνεια δεν αποτελεί πλέον επιλογή. Όπως σημειώνει, η στεγαστική πίεση πλήττει εκατομμύρια Ευρωπαίους και τροφοδοτεί πολιτικές αντιδράσεις, ενισχύοντας λαϊκιστικές και υπερεθνικιστικές δυνάμεις.
Κεντρικός πυλώνας του πακέτου είναι η αναθεώρηση των κανόνων κρατικών ενισχύσεων, ώστε τα κράτη-μέλη να μπορούν να κατευθύνουν δημόσιους πόρους όχι μόνο σε χαμηλόμισθα νοικοκυριά, αλλά και σε μεσαία εισοδήματα που έχουν πλέον αποκλειστεί από την αγορά κατοικίας. Πρόκειται για μια ουσιαστική αλλαγή φιλοσοφίας, που αναγνωρίζει ότι η στεγαστική κρίση έχει ξεπεράσει τα όρια της «κοινωνικής πολιτικής» και αφορά ευρύτερα στρώματα.
Ο Γιόργκενσεν ξεκαθαρίζει ότι δεν υποστηρίζει την οριζόντια απαγόρευση των βραχυχρόνιων μισθώσεων, αναγνωρίζοντας τη συμβολή τους στον τουρισμό και στο εισόδημα πολλών νοικοκυριών. Ωστόσο, επισημαίνει ότι η ανεξέλεγκτη ανάπτυξή τους έχει αλλοιώσει τον αρχικό τους ρόλο, μετατρέποντάς τες σε «μηχανή παραγωγής χρήματος», με ποσοστά που φτάνουν έως και το 20% του οικιστικού αποθέματος σε ιδιαίτερα πιεσμένες περιοχές.
Ένα ακόμη σκέλος του σχεδίου αφορά την αντιμετώπιση της κερδοσκοπίας και της χρηματιστικοποίησης της κατοικίας. «Η στέγη δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται σαν χρυσός ή Bitcoin», τονίζει ο επίτροπος, υπογραμμίζοντας ότι η κατοικία αποτελεί θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα και όχι απλώς επενδυτικό προϊόν. Το πακέτο της Κομισιόν περιλαμβάνει επίσης στρατηγική για τις κατασκευές, με στόχο τη μείωση της γραφειοκρατίας και τη δημιουργία κοινών ευρωπαϊκών προτύπων.
