Αποφασιστικά βήματα για την ενίσχυση του ρόλου της χώρας μας σε κόμβο αερίου στην ευρύτερη περιοχή, αναμένεται να γίνουν στις διήμερες εργασίες της 6ης Συνόδου της Διατλαντικής Συνεργασίας για την Ενέργεια (P-TEC), η οποία ξεκινά σήμερα στο Ζάππειο.
Κι αυτό γιατί η Σύνοδος θα εξελιχθεί σε ένα νέο ισχυρό μήνυμα πολιτικής στήριξης των ΗΠΑ προς αυτή την κατεύθυνση, ενώ τα deal που αναμένεται να ανακοινωθούν στο περιθώριό της θα αυξήσουν κατακόρυφα τον χαρακτήρα του gas hub για την Ελλάδα.
Την ίδια στιγμή, ο Πρωθυπουργός χθες προανήγγειλε τα αποκαλυπτήρια σχεδίων για τη διενέργεια ερευνητικών γεωτρήσεων σε εγχώρια θαλάσσια μπλοκ, από τις παραχωρησιούχες εταιρείες. «Καταλαβαίνω ότι θα γίνουν σημαντικές ανακοινώσεις ώστε, μετά από πολλές δεκαετίες, να πραγματοποιηθούν σύντομα οι πρώτες ερευνητικές γεωτρήσεις στην Ελλάδα», σημείωσε χαρακτηριστικά, μετά τη συνάντησή του με την υψηλόβαθμη αμερικανική πολιτική αντιπροσωπεία που βρίσκεται στη χώρα μας, για να λάβει μέρος στη Σύνοδο.
Σύμφωνα μάλιστα με πληροφορίες του insider.gr, οι ανακοινώσεις για ερευνητικά «τρυπάνια» είναι πιθανό να μην αφορούν μόνο το πλέον ώριμο «οικόπεδο» στην Κρήτη, από τις τέσσερις παραχωρήσεις που βρίσκονται στο μικροσκόπιο ανοικτά του νησιού. Αντίθετα, με βάση μία γραμμή πληροφόρησης, το ίδιο θα γίνει και για μπλοκ σε άλλη περιοχή, το οποίο επίσης βρίσκεται στη δεύτερη φάση ερευνών.
Το πολιτικό μήνυμα
Ως προς το σκέλος της αμερικανικής στήριξης, είναι ενδεικτικό ότι η P-TEC «φέρνει» σε περίπου ένα δίμηνο ξανά στη χώρα μας τον Αμερικανό «τσάρο» της ενέργειας, Νταγκ Μπέργκαμ. Ήδη από την προηγούμενη επίσκεψή του στην Ελλάδα, ο υπουργός Εσωτερικών των ΗΠΑ και επικεφαλής του Εθνικού Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας είχε καταστήσει σαφές πως οι ΗΠΑ «βλέπουν» σαν μία βασική όδευση για την ενίσχυση των αμερικανικών εισαγωγών στην Ευρώπη τον Κάθετο Διάδρομο – δηλαδή την «αρτηρία» αγωγών που, με αφετηρία την Ελλάδα, φτάνει μέχρι την Ουγγαρία και τη Σλοβακία.
Το αμερικανικό αυτό σχέδιο αναμένεται να επισφραγισθεί σήμερα, με τη διευρυμένη παρουσία στην Αθήνα της αμερικανικής πολιτικής ηγεσίας. Υπενθυμίζεται ότι το «παρών» θα δώσει επίσης ο υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ, Κρις Ράιτ, ο υφυπουργός Εξωτερικών για τη Διαχείριση και τους Πόρους, Μάικλ Ρίγας, και ο υφυπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών αρμόδιος για την οικονομική ανάπτυξη, την ενέργεια και το περιβάλλον, Τζέικομπ Χέλμπεργκ.
Με δεδομένο ότι τις εργασίες θα παρακολουθήσουν 24 υπουργεία Ενέργειας ευρωπαϊκών κρατών, με «οικοδεσπότη» τον Έλληνα υπουργό ΠΕΝ Σταύρο Παπασταύρου, η σύνοδος θα ενισχύσει την ευρωατλαντική ενεργειακή συνεργασία.
Τα deals για αμερικανικό LNG
Η προτεραιοποίηση του Κάθετου Διαδρόμου από τις ΗΠΑ έρχεται σε μία συγκυρία όπου οι αμερικανικές εισαγωγές LNG είναι προδιαγεγραμμένο να αυξηθούν – τόσο λόγω της συμφωνίας ΕΕ και ΗΠΑ για ευρωπαϊκή προμήθεια ενεργειακών προϊόντων 750 δισ. δολαρίων εντός τριετίας, όσο και από την επικείμενη κατάργηση των εισαγωγών ρωσικού αερίου. Επομένως, αναμένεται να μετουσιωθεί σε σημαντικές εμπορικές συμφωνίες που θα υπογραφούν σήμερα.
Προς αυτή την κατεύθυνση εξάλλου «δείχνουν» τα ονόματα των αμερικανικών κολοσσών που θα βρεθούν στην ελληνική πρωτεύουσα για την P-TEC. Ενδεικτικά, το «παρών» θα δώσουν η Cheniere, η ExxonMobil, η ConocoPhillips και η Venture Global, ενώ από τον χώρο της τεχνολογίας θα συμμετάσχουν η Amazon και η Google.
Πρόγευση για τα deals φρόντισε να δώσει η νέα πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα, Κίμπερλι Γκίλφοϊλ, στη συνάντηση με τον Πρωθυπουργό. Κι αυτό γιατί μίλησε για «απίθανα πράγματα που έχουν προγραμματιστεί για τη διάσκεψη, ώστε να γίνει η Ελλάδα ο ενεργειακός κόμβος εδώ στην Ανατολική Μεσόγειο, μέσω του Κάθετου Διαδρόμου».
Πληροφορίες «δείχνουν» τα αποκαλυπτήρια σήμερα 5-6 συμφωνιών. Ανάμεσα σε αυτές θα περιλαμβάνεται και η μακροχρόνια σύμβαση της νέας «συμμαχίας» Aktor και ΔΕΠΑ Εμπορίας για την προμήθεια αμερικανικού LNG. Όπως έγραψε χθες το insider.gr, το αέριο προορίζεται για ευρωπαϊκές αγορές εκτός της ελληνικής, με πιθανή υπογραφή σήμερα και συμβάσεων με πελάτες.
Data centers & ναυπηγεία
Συμφωνία πρόκειται να υπογραφεί την Παρασκευή και από τους Διαχειριστές που εμπλέκονται στον Κάθετο Διάδρομο, προς την κατεύθυνση περαιτέρω συντονισμού τους για την αναβάθμιση του πρότζεκτ.
Ωστόσο, τα deals αναμένεται να μην περιοριστούν στο φυσικό αέριο, καθώς νεότερες πληροφορίες μιλάνε για «ώριμες» διαπραγματεύσεις εταιρειών από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού και στους κλάδους των data centers, όπως και των ναυπηγείων.
Όσον αφορά τα data centers, η προοπτική σύναψης συμφωνιών ίσως εξηγεί γιατί θα δώσουν το «παρών» η Google και η Amazon. Και σε αυτή την περίπτωση, είναι πολύ πιθανό οι ανακοινώσεις να «αγγίζουν» τη χώρα μας, με δεδομένο ότι τόσο η κυβέρνηση θέλει να προσελκύσει επενδύσεις σε κέντρα δεδομένων, όσο και ελληνικές εταιρείες επιδιώκουν να προωθήσουν ανάλογα πρότζεκτ, υπό την προϋπόθεση ότι θα «κλειδώσουν» συνεργασίες με hyperscalers. Παράλληλα, υπάρχει «παράθυρο» για αποκαλυπτήρια ελληνοαμερικανικών συμπράξεων στη ναυπηγική βιομηχανία.
«Χώρος» για δεύτερο FSRU στην Αλεξανδρούπολη
Όπως επισημαίνουν στελέχη της Gastrade, η ενίσχυση των αμερικανικών εισαγωγών LNG μέσω της Ελλάδας, αλλά και οι ανάγκες της περιοχής σε αέριο, δημιουργούν «χώρο» για μία ακόμη «πύλη» εισόδου υγροποιημένου αερίου – και συγκεκριμένα του «Θράκη FSRU» που η εταιρεία ωριμάζει για εγκατάσταση στο Θρακικό Πέλαγος, στην περιοχή που βρίσκεται ήδη αγκυροβολημένο το FSRU Αλεξανδρούπολης.
Σύμφωνα με τα ίδια στελέχη, η απόσυρση των ανθρακικών μονάδων, σε χώρες από τις οποίες διέρχεται ο Κάθετος Διάδρομος, πρόκειται να ενισχύσει τη ζήτησή της σε αέριο κατά 17 bcm ετησίως από το 2030. Παράλληλα, η απόσυρση των ρωσικών εισαγωγών από το 2028 θα δημιουργήσει ένα «κενό» 15-16 bcm ετησίως στις αγορές που τροφοδοτούνται μέσω του TurkStream, το οποίο θα πρέπει να αναπληρωθεί.
Ανάλογο κενό, της τάξης των 3 bcm, θα δημιουργηθεί και στη χώρα μας, η ζήτηση της οποίας αναμένεται να ενισχυθεί στα 7-7,5 bcm ετησίως. Καθώς το αέριο από τον TAP καλύπτει το 1 bcm των εγχώριων αναγκών, ποσότητα 6-6,5 bcm θα πρέπει να καλυφθεί με LNG. Επομένως, παρά το γεγονός ότι οι δύο «πύλες» εισαγωγής LNG (το τέρμιναλ του ΔΕΣΦΑ στη Ρεβυθούσα και το FSRU Αλεξανδρούπολης) έχουν δυναμικότητα 11,5 bcm, με την κάλυψη των εγχώριων αναγκών θα απομένει μόλις 5-5,5 bcm για εξαγωγές. Κάτι που σημαίνει ότι θα μένει αναξιοποίητη ένα σημαντικό μέρος της δυναμικότητας εξαγωγών του ελληνικού συστήματος, περί τα 3-3,5 bcm.
Αναγκαία η ολοκλήρωση το 2028
Η επένδυση θα αγγίξει τα 550-600 εκατ. ευρώ. Οι πηγές της Gastrade επισημαίνουν πως για να αξιοποιηθεί το «παράθυρο ευκαιρίας» που έχει ανοίξει, θα πρέπει το νέο FSRU να υλοποιηθεί εντός του 2028.
Μάλιστα, δεν είναι υποχρεωτικό να πραγματοποιηθεί market test, για την υλοποίησή του, καθώς θα μπορέσει να προχωρήσει αν στο μεταξύ συναφθούν εμπορικές συμβάσεις με χρήστες, οι οποίες θα διασφαλίζουν τη βιωσιμότητά του. Μάλιστα, σε αυτό το πλαίσιο εκτιμούν πως αγορά θα δείξει μέσα στους επόμενους μήνες κατά πόσο θα «βγαίνει» με εμπορικούς όρους.
Η εταιρεία προχωρά στην αδειοδοτική ωρίμανση του έργου, με την περιβαλλοντική άδεια να αναμένεται να ολοκληρωθεί το επόμενο διάστημα. Το δεύτερο «μέτωπο», στο οποίο εντείνει τις προσπάθειές της, είναι η χρηματοδότησή του.
Σε αυτό το πλαίσιο, γίνονται διερευνητικές κινήσεις για την εξασφάλιση κεφαλαίων τόσο από την Ευρώπη όσο και από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Η άντληση κεφαλαίων από τις ΗΠΑ θα τεθεί επί τάπητος και στις επαφές που θα υπάρξουν στο πλαίσιο της P-TEC.
