Οι επιθέσεις του Ντόναλντ Τραμπ κατά της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ προσελκύουν μεγάλη προσοχή, όμως τα τελευταία χρόνια έχει πληγεί και η ανεξαρτησία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), σχολιάζει σε ανάλυσή του ο επικεφαλής οικονομολόγος της Commerzbank, Dr. Jörg Krämer.
Ο ίδιος εκτιμά ότι οι περισσότεροι επενδυτές εξακολουθούν να υποτιμούν τις συνέπειες της πολιτικής Τραμπ, αλλά υπογραμμίζει ότι και η ανεξαρτησία της ΕΚΤ έχει υποστεί φθορά τα τελευταία χρόνια, παρότι οι πολιτικοί της Ευρωζώνης δεν στρέφονται δημόσια εναντίον της κεντρικής τράπεζας και οι ευρωπαϊκές συνθήκες που κατοχυρώνουν την ανεξαρτησία της ΕΚΤ δεν μπορούν να αλλάξουν στην πράξη, παρά μόνο με ομοφωνία.
Η κυριαρχία των δημοσιονομικών
Στην περίπτωση της ΕΚΤ, οι κίνδυνοι για την ανεξαρτησία της προκύπτουν από τη μαζική αύξηση του δημόσιου χρέους, εξηγεί ο Krämer. Όπως και στη Γαλλία, έτσι και σε άλλα κράτη της Ευρωζώνης, ενισχύονται δυνάμεις στο δεξί και στο αριστερό άκρο του πολιτικού φάσματος, γεγονός που καθιστά δυσκολότερη τη συγκρότηση πλειοψηφιών υπέρ της μείωσης των ελλειμμάτων, τα οποία συχνά παραμένουν υπερβολικά υψηλά.
Σε αυτό το περιβάλλον, αυξάνεται ο κίνδυνος μιας κρίσης δημόσιου χρέους και, αν πράγματι ξεσπούσε μια τέτοια κρίση, τότε η ΕΚΤ δεν θα εστίαζε πλέον στην αποστολή της για σταθερότητα τιμών, αλλά θα προχωρούσε σε μαζικές αγορές κρατικών ομολόγων για να κατευνάσει τις αγορές.
Αλλά ακόμη και χωρίς την εκδήλωση μιας κρίσης δημόσιου χρέους, όπως λέει ο Krämer, είναι πιθανό η ΕΚΤ να προτιμήσει χαμηλά επιτόκια, ώστε τα κράτη να μπορούν πιο εύκολα να αντεπεξέλθουν στα υψηλά τους χρέη και να αποφευχθούν αναταράξεις στις αγορές ομολόγων.
Η ενσωμάτωση δημοσιονομικών παραμέτρων στον σχεδιασμό και την άσκηση νομισματικής πολιτικής εξηγείται επίσης από το γεγονός ότι 11 από τα 26 μέλη του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ είχαν προηγουμένως διατελέσει υπουργοί Οικονομικών ή Οικονομίας ή επικεφαλής των αντίστοιχων επιτελείων στις χώρες τους. Έτσι, κατανοούν καλά την επιθυμία των διαδόχων τους για χαμηλά επιτόκια.
Επιπλέον, οι πολιτικές ηγεσίες έχουν διορίσει πολλούς διοικητές εθνικών κεντρικών τραπεζών και μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΚΤ, που τείνουν να ευνοούν μια χαλαρή νομισματική πολιτική και είναι πιο θετικοί στις αγορές κρατικών ομολόγων. Σήμερα, από τα 26 μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, η Commerzbank υπολογίζει ότι τα 14 ανήκουν σε αυτήν την πτέρυγα της νομισματικής πολιτικής, δηλαδή υπέρ των διασταλτικών πολιτικών. Αντίθετα, κατηγοριοποιεί μόλις τέσσερις ως «γεράκια» και οκτώ ως «κεντρώους».
«Αν η έλλειψη ανεξαρτησίας των δυτικών κεντρικών τραπεζών τη δεκαετία του 1970 ευθυνόταν σε μεγάλο βαθμό για τον υψηλό πληθωρισμό της εποχής, η σημερινή υποχώρηση της ανεξαρτησίας της ΕΚΤ αποτελεί ένδειξη για υψηλότερο πληθωρισμό μακροπρόθεσμα, ιδίως καθώς οι διαρθρωτικοί παράγοντες του πληθωρισμού, όπως η αποπαγκοσμιοποίηση, η απανθρακοποίηση και η δημογραφία, δυσχεραίνουν περαιτέρω το έργο της» καταλήγει ο Krämer.
