Παρόλο που την επόμενη εβδομάδα συμπληρώνεται ένας μήνας από τη συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ για τους δασμούς, όλα δείχνουν ότι τους επόμενους μήνες οι δύο πλευρές θα κληθούν να ξεπεράσουν νέα σημαντικά εμπόδια.
Αυτό οφείλεται τόσο στο περιεχόμενο, όσο και στη φύση της συμφωνίας που ανακοινώθηκε τον Αύγουστο. Από νωρίς είχε επισημανθεί ότι η «συμφωνία» εκείνη δεν ήταν παρά ένα γενικό πλαίσιο, ένα σύνολο από μη δεσμευτικές δηλώσεις προθέσεων, το οποίο όμως άφηνε πολλά θολά σημεία. Αυτά τα θολά σημεία έρχονται σταδιακά στο προσκήνιο και μας υπενθυμίζουν για ποιον λόγο οι εμπορικές συμφωνίες συνήθως αποτελούνται από χιλιάδες σελίδες και είναι αποτέλεσμα πολυετών διαπραγματεύσεων…
Κι επειδή ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η Commerzbank, είναι πιθανό ΕΕ και ΗΠΑ το επόμενο διάστημα να βρεθούν εκ νέου σε τροχιά σύγκρουσης.
Ψηφιακές υπηρεσίες
Για παράδειγμα, στον τομέα των ψηφιακών υπηρεσιών, ΗΠΑ και ΕΕ συμφώνησαν να «δεσμευτούν να αντιμετωπίσουν αδικαιολόγητα εμπόδια στο ψηφιακό εμπόριο». Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τις ΗΠΑ, καθώς οι αμερικανικές εταιρείες κυριαρχούν στην αγορά ψηφιακών υπηρεσιών της ΕΕ.
Μάλιστα, λίγες ημέρες μετά τη δημοσίευση του εμπορικού συμβιβασμού, ο Τραμπ είχε απειλήσει με δασμούς όσες χώρες κάνουν «διακρίσεις» σε βάρος αμερικανικών εταιρειών τεχνολογίας. Αν και δεν αναφέρθηκε ρητά, μπορεί εύλογα να υποτεθεί ότι στόχος ήταν κανονισμοί της ΕΕ, όπως ο Νόμος για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (DSA). Προ ημερών, απείλησε εκ νέου την ΕΕ με τιμωρητικούς δασμούς με αφορμή το πρόστιμο στην Google.
Βιωσιμότητα
Όπως εξηγεί η Commerzbank, πέρα από το ψηφιακό/τεχνολογικό πεδίο, το ευρύτερο ρυθμιστικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τη βιωσιμότητα είναι -ήταν από πιο πριν- ένα ακόμη σοβαρό σημείο τριβής με τις ΗΠΑ.
Διαβάστε ακόμα: Σε μεταβατικό στάδιο οι επενδύσεις ESG το 2025
Στη συμφωνία ΗΠΑ–ΕΕ του Αυγούστου αναφέρεται ότι «η Ευρωπαϊκή Ένωση δεσμεύεται να καταβάλει προσπάθειες ώστε η Οδηγία για τη Δέουσα Επιμέλεια Εταιρικής Βιωσιμότητας (CSDDD) και η Οδηγία για την Εταιρική Αναφορά Βιωσιμότητας (CSRD) να μην επιβάλλουν υπερβολικούς περιορισμούς στο διατλαντικό εμπόριο». Οι δύο αυτές οδηγίες καλύπτουν τόσο εταιρείες της ΕΕ όσο και εκτός ΕΕ, εκθέτοντάς τες σε σημαντικά κόστη συμμόρφωσης και, στην περίπτωση της CSDDD, σε πιθανές κυρώσεις.
Επιπλέον, ο Μηχανισμός Συνοριακής Προσαρμογής Άνθρακα (CBAM), που επιβάλλει κόστος στις εκπομπές άνθρακα των προϊόντων που εισάγονται στην ΕΕ από χώρες με χαμηλότερα περιβαλλοντικά πρότυπα (μεταξύ των οποίων και οι ΗΠΑ), βρίσκεται επίσης στο στόχαστρο της αμερικανικής κυβέρνησης. Το κείμενο της συμφωνίας αναφέρει ότι η ΕΕ «δεσμεύεται να εργαστεί για την παροχή πρόσθετων διευκολύνσεων στην εφαρμογή του CBAM».
Η δυσαρέσκεια των ΗΠΑ για το πλαίσιο βιωσιμότητας της ΕΕ δεν είναι νέα. Η ίδια η ΕΕ έχει ήδη ξεκινήσει τη λεγόμενη «διαδικασία omnibus», ώστε να απλοποιήσει τις ρυθμίσεις και να μειωθεί το βάρος συμμόρφωσης για τις εταιρείες. Οι προτάσεις της Επιτροπής, του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου περιλαμβάνουν όλες μείωση του αριθμού των εταιρειών που επηρεάζονται από τη ρύθμιση, ώστε να περιοριστεί το βάρος ειδικά για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις της ΕΕ.
Διαβάστε ακόμα: Επιχειρήσεις: Η ΕΕ έτοιμη να βάλει «σφραγίδα» στο πισωγύρισμα για τις αναφορές βιωσιμότητας
Σύμφωνα με την Commerzbank, αν οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται πράγματι για έναν συμβιβασμό εντός του υπάρχοντος πλαισίου, αυτές οι προτάσεις θα μπορούσαν να αποτελέσουν βάση για συμφωνία.
Έρχονται τα αμερικανικά monster trucks;
Ένα ακόμα πεδίο τριβής αφορά την αυτοκινητοβιομηχανία. Τον Αύγουστο οι ΗΠΑ και η ΕΕ συμφώνησαν ότι «προτίθενται να αποδεχθούν και να αναγνωρίσουν αμοιβαία τα πρότυπα η μία της άλλης». Ωστόσο, μία από τις μεγαλύτερες διαφορές μεταξύ των δύο πλευρών αφορά τον τομέα της προστασίας των πεζών, όπου η πλειονότητα των ελαφρών φορτηγών (pick-up trucks) που είναι δημοφιλή στις ΗΠΑ παραβιάζει τους ισχύοντες κανόνες ασφάλειας της ΕΕ.
Η Commerzbank σημειώνει ότι τα στατιστικά δείχνουν σημαντική συσχέτιση μεταξύ της διάδοσης αυτών των ελαφρών φορτηγών και της επιδείνωσης της ασφάλειας των πεζών. Στην ΕΕ, οι θάνατοι πεζών σε κυκλοφορία έχουν μειωθεί σταθερά τα τελευταία 25 χρόνια, ενώ στις ΗΠΑ έχουν αυξηθεί, ταυτόχρονα με την αύξηση του ποσοστού των ελαφρών φορτηγών στην αγορά των επιβατικών αυτοκινήτων. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, είναι πιθανό να αποδειχθεί δύσκολη η επίτευξη κάποιας συναίνεσης εντός της ΕΕ για χαλάρωση των ευρωπαϊκών κανονισμών.
Η Ευρώπη δεν θα «παραδοθεί»
Όπως επισημαίνει η Commerzbank, κάθε μία από τις μεγάλες αυτές αλλαγές απαιτεί την έγκριση της Επιτροπής, του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, όπου οι πλειοψηφίες είναι ρευστές και οι συμμαχίες συγκυριακές. Σε κάθε περίπτωση, παρόλο που οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ είναι σημαντικές για την ΕΕ, η σημασία τους ωχριά μπροστά στο ενδοκοινοτικό εμπόριο. Οποιοσδήποτε συμβιβασμός με τις ΗΠΑ θα έθετε σε κίνδυνο τη συνοχή και τη δομή της ενιαίας αγοράς και είναι απίθανο να συγκεντρώσει την πολιτική στήριξη που απαιτείται.
Μάλιστα, μετά τη συμφωνία που ανακοινώθηκε τον Αύγουστο, έχει υπάρξει ένα κύμα κριτικής προς τους Ευρωπαίους διαπραγματευτές ότι απλώς υπέκυψαν στις αμερικανικές απαιτήσεις για να αποφύγουν τους τιμωρητικούς δασμούς. Αυτό, όπως τονίζει η Commerzbank, περιπλέκει ακόμα περισσότερο τη μετατροπή των μη δεσμευτικών προβλέψεων σε ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Οι χθεσινές δηλώσεις της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία τόνισε ότι η ΕΕ σκοπεύει να συνεχίσει να καθορίζει τους δικούς της κανονισμούς, αποτελούν ένα σαφές μήνυμα προς την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Με δεδομένο το χάσμα μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ σε πολλά βασικά ζητήματα, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς με ποιο τρόπο θα καταφέρουν να καταλήξουν σε μια λεπτομερή εμπορική συμφωνία χωρίς σημαντικά εμπόδια στην πορεία. Και σε αυτό το πλαίσιο, η Commerzbank εκτιμά ότι η αβεβαιότητα γύρω από τους δασμούς, ως παράγοντας μεταβλητότητας των αγορών, θα μας συνοδεύει για αρκετό καιρό ακόμη.
