Αναθεωρημένο προϋπολογισμό και πέντε νέα έργα περιλαμβάνει το 10ετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης 2025-2034 του ΑΔΜΗΕ, το οποίο έθεσε σε διαβούλευση χθες η Ρυθμιστική Αρχή, σε σχέση με το draft του Προγράμματος που είχε τεθεί σε διαβούλευση από τον Διαχειριστή την άνοιξη του 2024.
Πιο συγκεκριμένα, οι επενδύσεις για την τρέχουσα 10ετία αναθεωρούνται στα 6 δισ. ευρώ, έναντι 5,5 δισ. ευρώ που προέβλεπε το draft. Επίσης, τα νέα έργα περιλαμβάνουν πλέον 14 πρότζεκτ, από 9 που προβλέπονταν στο προσχέδιο. Στις καινούριες υποδομές έχουν πλέον προστεθεί η αντικατάσταση υφιστάμενων υποβρυχίων καλωδίων, η ενίσχυση σύνδεσης 150 kV Μολάοι - Τερματικό Αντιστάθμισης Πελοποννήσου, η ενίσχυση επαγωγικής αντιστάθμισης, η σύνδεση του ΚΥΤ Μεσογείων με το Σύστημα 150 kV και ο υποσταθμός Ζακύνθου ΙΙ.
Το «παρών» εξακολουθούν να δίνουν επίσης σημαντικές καινούριες υποδομές του συστήματος μεταφοράς, όπως η δημιουργία νέου Κέντρου Υπερυψηλής Τάσης στη Θεσσαλία και η σύνδεσή του με το Σύστημα 400 kV, καθώς τα φυσικά φαινόμενα που έπληξαν την περιοχή το 2022 ανέδειξαν την ανάγκη υλοποίησης ενός πρόσθετου ΚΥΤ, με στόχο τον περιορισμό των επιπτώσεων πιθανής απώλειας ενός εκ των δυο υφισταμένων ΚΥΤ σε Τρίκαλα και Λάρισα. Στο πλαίσιο αυτό, προβλέπεται και η κατασκευή νέας Γραμμής Μεταφοράς Υπερυψηλής Τάσης ΚΥΤ Τρικάλων - ΚΥΤ Λάρισας, παρέχοντας πρόσθετες εναλλακτικές δυνατότητες διακίνησης ισχύος.
Παράλληλα, το «παρών» δίνουν η ανάπτυξη νέων ΚΥΤ στην περιοχή της Λαμίας, στα Μεσόγεια και στο Ρουφ, όπως και η προσθήκη εξοπλισμού Υπερυψηλής Τάσης στα ΚΥΤ Καρδιάς, Θεσσαλονίκης και Υψηλής Τάσης στα ΚΥΤ Αμυνταίου, Λαυρίου και Παλλήνης.
Οι νησιωτικές διασυνδέσεις
Σε σχέση με το draft, μικρές διαφοροποιήσεις υπάρχουν επίσης στο χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης των υπόλοιπων πρότζεκτ, τα οποία θα εντάξουν στο ηπειρωτικό δίκτυο σχεδόν όλα από τα νησιά τα οποία παραμένουν έως αυτή τη στιγμή μη διασυνδεδεμένα. Έτσι, για ένα χρόνο αργότερα τοποθετείται η ολοκλήρωση της 4ης φάσης διασύνδεσης των Κυκλάδων, η οποία μετατίθεται για το 2026, αντί για το 2025.
Υπενθυμίζεται πως η τέταρτη και τελευταία φάση της ηλεκτρικής διασύνδεσης των Κυκλάδων αφορά στη διασύνδεση της Σαντορίνης, της Φολεγάνδρου, της Μήλου και της Σερίφου. Το πρώτο σκέλος της διασύνδεσης (Σαντορίνη-Νάξος) είναι σε φάση κατασκευής με άμεσο χρονικό ορίζοντα ολοκλήρωσης. Παράλληλα, έχουν ήδη ολοκληρωθεί οι ποντίσεις όλων των υποβρυχίων καλωδίων υψηλής τάσης (Λαύριο – Σέριφος, Σέριφος – Μήλος, Μήλος – Φολέγανδρος, Φολέγανδρος - Θήρα).
Την ίδια στιγμή, αμετάβλητο παραμένει το έτος ολοκλήρωσης της διασύνδεσης των Δωδεκανήσων (το 2029), ενώ επισπεύδεται κατά ένα έτος η αποπεράτωση της διασύνδεσης των νησιών του Βορείου Αιγαίου. Έτσι, θα είναι έτοιμη να τεθεί σε λειτουργία το 2029 (σε συγχρονισμό με το πρότζεκτ των Δωδεκανήσων), από το 2030 που προέβλεπε το draft.
Όπως είναι γνωστό, με την ηλεκτρική διασύνδεση των Δωδεκανήσων, η Κως, η Ρόδος και η Κάρπαθος θα διασυνδεθούν με το ηπειρωτικό σύστημα, μέσω Κορίνθου, σε δύο φάσεις. Αντίστοιχα, η διασύνδεση του βορειανατολικού Αιγαίου θα περιλαμβάνει τα νησιά Λήμνο, Λέσβο, Σκύρο, Χίο και Σάμο, και θα υλοποιηθεί σε τρεις φάσεις.
Αλλαγές και σε διεθνή καλώδια
Μικρές διαφοροποιήσεις υπάρχουν και σε μία σειρά από διεθνείς διασυνδέσεις, καθώς για παράδειγμα το νέο καλώδιο με την Ιταλία εκτιμάται πλέον πως θα είναι έτοιμο το 2031, αντί για το 2029. Με βάση τις μελέτες που έχουν προηγηθεί, έχει διαφανεί πως η ενδεδειγμένη λύση για την υλοποίηση της δεύτερης διασύνδεσης μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας είναι η υλοποίηση ενός νέου διπολικού συνδέσμου συνεχούς ρεύματος ονομαστικής ισχύος 1000 MW.
Από την άλλη πλευρά, επίσπευση κατά χρόνο προβλέπεται για τη δεύτερη διασύνδεση ανάμεσα στην Ελλάδα και την Αλβανία – το 2030, από το 2031. Επίσης, δίνεται πλέον χρονικός ορίζοντας ολοκλήρωσης για τη δεύτερη διασύνδεση με την Τουρκία, το 2031. Ίδιος χρόνος αποπεράτωσης προβλέπεται για το πρώτο σκέλος του Great Sea Interconnector (Ελλάδα – Κύπρος) το 2029, ενώ όσον αφορά το GREGY (Ελλάδα – Αίγυπτος), που προωθείται από τον Όμιλο Κοπελούζου, επισημαίνεται πως η ολοκλήρωσή του τοποθετείται πλέον στο 2030 (από 2028).
Παράλληλα, στο κείμενο δίνουν το «παρών» νέα διεθνή καλώδια που δεν αναφέρονταν στο draft, όπως to Greece – Africa Power (GAP) που προωθεί η Eunice, για την υλοποίηση ενός υποβρυχίου καλωδίου HVDC, συνολικής ισχύος 600 MW, το οποίο θα διασυνδέσει τη βόρεια ακτή της Αιγύπτου με την Κρήτη. Επισημαίνεται ότι το έργο έχει συμπεριληφθεί στο 10ετές πλάνο του ENTSO-E (TYNDP 2024), έχοντας εξασφαλίσει την υποστήριξη του ΥΠΕΝ, υπό την προϋπόθεση ότι το έργο δεν θα συνδέεται με το δίκτυο της Κρήτης και ότι όλη η ενέργεια που θα διακινείται από το καλώδιο θα χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την παραγωγή υδρογόνου στην Κρήτη.
Επίσης, αναφορά γίνεται στο North-South Electricity Corridor in Eastern Europe. Το έργο αφορά στη διερεύνηση δημιουργίας ενός διαδρόμου Βορρά – Νότου, ενισχύοντας τα εσωτερικά δίκτυα και τις διασυνδέσεις στην περιοχή των δυτικών Βαλκανίων.
Οι νέες διασυνοριακές ηλεκτρικές λεωφόροι
Όπως και στο draft, στο νέο Πρόγραμμα Ανάπτυξης δίνουν το «παρών» για πρώτη φορά οι νέες διασυνοριακές διασυνδέσεις Ελλάδας – Γερμανίας (Green Aegean Interconnector) και Ελλάδας – Σαουδικής Αραβίας (Saudi Greek Interconnection), που έχει ξεκινήσει να ωριμάζει ο ΑΔΜΗΕ. Όσον αφορά το Green Aegean Interconnector, επισημαίνεται ότι έργο αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τη μεταφορά του ενεργειακού πλεονάσματος που προέρχεται από την Ελλάδα και την Ανατολική Μεσόγειο προς τα μεγάλα κέντρα κατανάλωσης στην κεντρική Ευρώπη.
Η αρχική δυναμικότητα της διασύνδεσης σχεδιάζεται να ανέλθει σε 3 GW, ενώ σε δεύτερο χρόνο θα μπορούσε να φτάσει από 6 έως και 9 GW. Η προτεινόμενη όδευση αφορά σε υποθαλάσσια διέλευση από την Ελλάδα μέσω Αδριατικής μέχρι τη Σλοβενία, και στη συνέχεια μέσω χερσαίας διαδρομής προς Αυστρία και Νότια Γερμανία. Το έργο, με αρχική εκτίμηση προϋπολογισμού 8,1 δισ. ευρώ, έχει ενταχθεί στο 10ετές πλάνο του ENTSO-Ε (ΤΥΝDP 2024) ως έργο υπό θεώρηση (under consideration).
Για το Saudi Greek Interconnection αναφέρεται ότι τον Φεβρουάριο 2024 συστάθηκε η κοινοπραξία με αντικείμενο την εκπόνηση της μελέτης βιωσιμότητας για την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Σαουδικής Αραβίας, από τον ΑΔΜΗΕ και τη National Grid που κατέχουν μερίδιο 50% έκαστος. Η σύμπραξη εποπτεύεται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας της Ελλάδας και το Υπουργείο Ενέργειας της Σαουδικής Αραβίας και εξειδικεύει τη στρατηγική συνεργασία μεταξύ των δυο χωρών στον τομέα της Ενέργειας.
Τον Απρίλιο του 2024 η κοινοπραξία προχώρησε στην προκήρυξη των σχετικών μελετών συνολικού προϋπολογισμού 1,5 εκατ. ευρώ, οι οποίες αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί το καλοκαίρι του 2025 και με αντικείμενο την τεχνική και οικονομική ανάλυση βιωσιμότητας του έργου.
