Αισθητή «προσγείωση» των αναγκαίων επενδύσεων έως το 2030, προβλέπει το αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), σε σχέση με το draft του Σχεδίου το οποίο είχε σταλεί στις Βρυξέλλες τον περασμένο Οκτώβριο.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Insider.gr, το αναθεωρημένο ΕΣΕΚ -το οποίο πρόκειται να βγει τις επόμενες ημέρες σε διαβούλευση από το ΥΠΕΝ- «τοποθετεί» τις προβλεπόμενες δαπάνες στα 94 δισ. ευρώ, για την περίοδο 2025-2030. Αντίθετα, το προσχέδιο εκτιμούσε πως θα απαιτηθούν κεφάλαια ύψους 165 δισ. ευρώ για την 7ετία 2024-2030.
Η μείωση αυτή προέρχεται κατ΄ αρχάς από τη συγκράτηση των επενδύσεων σε νεοεμφανιζόμενες «πράσινες» τεχνολογίες. Ενδεικτικά, σημειώνεται πως την περίοδο 2025-2030 οι μονάδες «πράσινου» υδρογόνου θα προορίζονται κυρίως για την παραγωγή ανανεώσιμων συνθετικών καυσίμων στα διυλιστήρια (συνθετική κηροζίνη, συνθετική μεθανόλη).
«Στοχευμένες» αναβαθμίσεις
Το «ψαλίδι» στο πράσινο υδρογόνο σημαίνει ότι οι μονάδες ηλεκτρόλυσης θα ανέρχονται σε 187 MW το 2030, από 300 MW που προβλέπονταν στο προσχέδιο. Κάτι που σημαίνει πως οι προβλεπόμενες σχετικές επενδύσεις μειώνονται πάνω από 1/3.
Παράλληλα, το μεγάλο «κύμα» διείσδυσης των αντλιών θερμότητας και της ηλεκτροκίνησης τοποθετείται από τις αρχές της επόμενης 10ετίας, καθώς εκτιμάται ότι τότε θα έχει επιτευχθεί σημαντική πτώση του κόστους και βελτίωση των τεχνικών χαρακτηριστικών των τεχνολογιών εξηλεκτρισμού των μεταφορών και της θέρμανσης, που θα επιτρέψουν την ταχεία υιοθέτησή τους χωρίς κρατικές ενισχύσεις.
«Διόρθωση» γίνεται επίσης και στους στόχους που τίθενται για τα προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας, καθώς θα επιδιωχθεί βελτιστοποίηση της σχέσης κόστους/οφέλους (επικέντρωση στις κλιματικές ζώνες Γ και Δ και σε κτίρια υψηλού βαθμού χρήσης). Ως συνέπεια, έως το τέλος της 10ετίας θα αναβαθμιστούν ενεργειακά 409.000 κατοικίες. Στον αντίποδα, το προηγούμενο draft προέβλεπε την ανακαίνιση έως το 2030 του 19% των κτηρίων κατοικίας.
Όπως είναι φυσικό, το «κύμα» αναβαθμίσεων θα συνεχιστεί αμείωτο και μετά το 2030, μέχρι το 2050. Έτσι, την 5ετία 2031-2035 θα αναβαθμιστούν 320.000 κατοικίες, ίδιος αριθμός το διάστημα 2036-2040 και από 576.000 τις 5ετίες 2041-2045 και 2046-2050, που θα «οδηγήσουν» στα μέσα του αιώνα.
Στο 76,8% το μερίδιο των ΑΠΕ
Όσον αφορά τον «οδικό χάρτη» μέχρι το 2030, το πιο ρεαλιστικό επενδυτικό πλάνο δεν μειώνει τον «πήχη» αναφορικά με την απανθρακοποίηση του ενεργειακού μίγματος. Έτσι, στο τέλος της 10ετίας προβλέπεται μείωση εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου κατά 58,6%, από 54% που ήταν ο στόχος στο draft.
Η συμμετοχή των ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας θα αγγίξει το 45,4% -όταν ο ευρωπαϊκός στόχος είναι 42,5%- με το ποσοστό των ανανεώσιμων πηγών στην ηλεκτροπαραγωγή να διαμορφώνεται στο 76,8%. Συγκριτικά, στο draft ο στόχος είχε τεθεί στο 79% για τις ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή, με την Ε.Ε. να θέτει τον «πήχη» στο 69% για όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Για ένα πιο ορθολογικό και κοστοστρεφές αναθεωρημένο ΕΣΕΚ, το οποίο ωστόσο διατηρεί το ίδιο υψηλό επίπεδο φιλοδοξίας για «πρασίνισμα» του ενεργειακού μας συστήματος, είχε μιλήσει η Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου, στην παρέμβασή της στο Άτυπο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας στα μέσα Ιουλίου. Σύμφωνα με την κ. Σδούκου, η πιο ισορροπημένη προσέγγιση έχει θετική επίπτωση στο εκτιμώμενο κόστος των απαιτούμενων επενδύσεων, οδηγώντας σε μείωση κόστους (σε σχέση με το υποβληθέν τον Οκτώβριο του 2023 προσχέδιο του ΕΣΕΚ) κατά τουλάχιστον 30% έως το 2030.
Ενίσχυση χερσαίων αιολικών και μπαταριών
Όσον αφορά τη συμμετοχή κάθε τεχνολογίας ΑΠΕ για το «πρασίνισμα» του μίγματος, το αναθεωρημένο Σχέδιο προβλέπει μεγαλύτερη συμμετοχή των χερσαίων αιολικών, τα οποία θα αθροίζουν 8,9 GW, σε σχέση με τα 7,6 GW του draft. Παρόμοιοι είναι οι στόχοι για φωτοβολταϊκά (13,5 GW), υπεράκτια αιολικά (1,9 GW) και υδροηλεκτρικά (3,458 GW).
Όπως είναι φυσικό, η αύξηση του «πράσινου» χαρτοφυλακίου θα αυξήσει τη διάθεση ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, σε ποσοστό 50% συγκριτικά με το 2022, στις 86 Τεραβατώρες. Σε σχέση με το προσχέδιο, ενισχυμένοι είναι επίσης οι στόχοι για μονάδες μπαταριών που θα βρίσκονται σε λειτουργία το 2030, με το χαρτοφυλάκιό τους να αυξάνεται στα 4,325 GW (από 3,1 GW). Αντίθετα, πιο συγκρατημένες είναι οι προβλέψεις για σταθμούς αντλησιοταμίευσης, στα 1,745 GW (από 2,2 GW).
Στο ίδιο μήκος κύματος όλων των προηγούμενων Σχεδίων, το αναθεωρημένο ΕΣΕΚ προβλέπει πως έως το 2026 θα έχουν αποσυρθεί όλες οι λιγνιτικές μονάδες. Όσον αφορά τις μονάδες αερίου, προβλέπει ότι το 2030 θα είναι εγκατεστημένο ένα χαρτοφυλάκιο συνολικής ισχύος 7,885 GW (από 7,7 GW στο προσχέδιο), αυξημένο κατά 0,8 GW σε σχέση με το 2025. Ωστόσο, η ετήσια παραγωγή τους θα βαίνει μειούμενη μέχρι το 2030, ελαττωμένη κατά 45% σε σχέση με το 2022 (στις 10,4 Τεραβατώρες).
Μείωση στην κατανάλωση φυσικού αέριου
Αξίζει να σημειωθεί ότι η παραγωγή των μονάδων αερίου προβλέπεται ακόμη πιο συρρικνωμένη σε σχέση με το draft, το οποίο την «τοποθετούσε» το 2030 στις 11,7 Τεραβατώρες ετησίως. Η κατανάλωση φυσικού αερίου προβλέπεται να μειωθεί συνολικά σε όλες τις χρήσεις του καυσίμου.
Ως συνέπεια, στο τέλος της 10ετίας να κινείται στις 44 Τεραβατώρες ετησίως, από 51 Τεραβατώρες ετησίως το 2022. Πάντως, σε χαμηλότερα επίπεδα (36,9 Τεραβατώρες) ήταν ο «πήχης» στο draft.
Για την περίοδο έως το 2030, επισημαίνεται πως η ανάπτυξη νέων δικτύων και υποδομών φυσικού αερίου πρέπει να εξετάζεται στο πλαίσιο της εξέλιξης της ζήτησης τόσο σε εγχώριο όσο και σε περιφερειακό επίπεδο, ιδίως λαμβάνοντας υπόψη και την ταχύτητα ανάπτυξης εναλλακτικών τεχνολογιών που μπορούν να λειτουργήσουν είτε ανασχετικά (π.χ. αντλίες θερμότητας ως εναλλακτική πηγή θέρμανσης σε κτίρια) είτε υποστηρικτικά (π.χ. αποκλιμάκωση κόστους και υψηλότερη δυναμικότητα παραγωγής βιομεθανίου ή και πράσινου υδρογόνου) σε νέες επενδύσεις.
